Kastamonu Üniversitesinden Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Kısmı Eğitim Programları ve Öğretim Ana Bilim Kolu Lideri Doç. Dr. Selman Tunay Kamer ile Akdeniz Üniversitesinden Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Kısmı Lideri Prof. Dr. Suat Kolukırık, yarıyıl tatilinde bilişsel ve zihinsel gelişim açısından “dijital diyet” teklifinde bulundu.
Doç. Dr. Kamer, AA muhabirine, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sürecinde öğrencilerin derslerine çevrim içi olarak devam ettiğini hatırlattı. Bu devirde öğrencilerin vaktinin büyük kısmını bilgisayar başında geçirdiğine dikkati çeken Kamer, “Öğrenciler ortalama 5 ila 8 ders saati bilgisayar başında kalıyor. Bu süreç bununla da kısıtlı kalmıyor. Öğrenciler, dersler dışında ödevleri ve proje çalışmaları için de dijital araçlarla birlikte oluyor. Natürel ders dışı kullanımlar da oluyor.” dedi.
Salgın sürecinde internet kullanımının da arttığını vurgulayan Kamer, “Türkiye’de 62 milyon civarında internet kullanıcısı var. Bu sayı, geçen yıla nazaran 2,4 milyon civarında artış yaşandığını gösteriyor. Bu süreçte toplumsal medya kullanımı da arttı. 54 milyon civarında toplumsal medya kullanıcısı var. Bir evvelki yıla nazaran toplumsal medya kullanımında da sayıların bir epey arttığını söyleyebiliriz.” diye konuştu.
Ailelerin çocukları ile nasıl vakit geçireceğini bilemediği için dijital araçlara yönlendirdiğini lisana getiren Kamer, şöyle devam etti:
“Salgın sürecinde aileler, 24 saat çocukları ile vakit geçirmek durumunda kaldı. Bu süreçte dijital araçların kullanımı arttı. Öteki bir açıdan baktığımızda, akşam işten geldiğimizde yemekten sonra televizyon açılıyor. Türk aile yapısında televizyon ortalama 12 saat açık kalıyor. Eş bir koltukta, oburu öteki bir koltukta telefonla vakit geçirirken, çocukların elinde tabletler var. Kimsenin kimseyle bağlantı kurmadığı aileler görmeye başladık. Bu önemli bir soruna dönüşüyor. Bunların önlenmesi için dijital diyet yapılmasını öneriyoruz. Dijital diyet dediğimiz şey, dijital araçlardan uzak kalmak. Kilo aldığımızda yahut sistemsiz beslendiğimizde nasıl diyet yapıyorsak bu münasebetlerden ötürü dijital araçlarla ortamıza uzaklık koymamız gerekiyor.”
Yarıyıl tatili için velilere ve çocuklara tekliflerde bulunan Kamer, “Salgın periyodunda öğrenciler neredeyse günün yarısından fazlasını dijital araçlarla geçiriyor. Bu periyotta bilgisayar, tablet ve telefonla çok vakit geçirdiler. 23 günlük yarıyıl tatilinde çocukların dijital araçlardan büsbütün uzak kalmalarını, yani dijital açlık öneriyorum. Dijital bağımlılık sorun olmaya başladı. Kişinin yalnızlaşması, ruhsal sorunlar bunlardan birkaçı. Yetişkinler için de dijital araçlarla ortalarına uzaklık koymalarını, yani dijital diyeti öneriyorum.” tabirlerini kullandı.
Kamer, beynin kendini toparlaması gerektiğinin altını çizerek, “Yapılan araştırmalar, 30 günlük diyet gerçekleştirildiğinde beyin aktivitelerinin olağan seyrine döndüğü tarafında. Hasebiyle iç huzur, sakinlik dediğimiz olağanlaşmaya yavaş yavaş dönüyoruz. 23 günlük dijital diyet ve açlığın beynimizin olağan çalışmasını sağlayacağını düşünüyorum. Bu süreçte dijital açlığın yapılması, çocukların bilişsel ve zihinsel gelişimi açısından gerekli.” diye konuştu.
Dijital araçların istikrarlı kullanılması gerektiğini vurgulayan Kamer, “Dijital açlık ve diyet devrinde aileler geçmişle ilgili anılarını, oyunlarını anlatabilir. Birlikte etkinlikler, yemekler yapılabilir, oyunlar oynanabilirler.” dedi.
“Yarıyıl tatilinde dijitalleşme” uyarısı
Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Kısmı Lideri Prof. Dr. Suat Kolukırık da Kovid-19 önlemleri kapsamında çocukların uzun vakittir konutta olduğunu, anne babalara büyük vazife ve sorumluluklar düştüğünü söyledi.
Çocukların daha fazla toplumsallaşması için dışarı çıkacakları müsaade saatlerinde oyun alanları içinde tutulması gerektiğini belirten Kolukırık, psiko-sosyal istikametten onların gelişmelerini, yetenekleri doğrultusunda kabiliyetlerini keşfedebilecekleri alanlarda olmaları gerektiğini vurguladı. Aile içinde de hoş etkinlikler planlanabileceğini anlatan Kolukırık, şunları aktardı:
“Çocuklarla baş başa kalmak için bir fırsat olarak tekrar kıymetlendirilebilir. Velilerimizin bu süreci yorgunluk olarak değerlendirdiğini biliyoruz ancak bunu bir fırsat, geçiş periyodu, salgına karşı alınması gereken bir önlem olarak görmek gerekiyor. İnsan toplumsal bir varlıktır. Kovid-19 kurallarına uyularak oyun kümelerinde bulunulmalı, klasik el sanatları yapılmalıdır. Her ne kadar dijital ortamın sunmuş olduğu zenginlikler olsa da yarıyıl tatilinde dijital ortamın dışındaki toplumsal alanlara çocuklarımızı taşımak son derece faydalı olacaktır.”
Çocukların korunaklı sitelere girip girmediğinden emin olmak gerektiğine işaret eden Kolukırık, bu hususta ebeveynlere sorumluluk düştüğünü lisana getirdi.
“Dijital ortamları günlük azamî iki saat kullanın”
Kolukırık, dijitalleşmenin artık bir mecburilik olduğunu belirterek şöyle konuştu:
“Dijital ortam olmadan gündelik işlerimizi yapamadığımız bir kademeye geldik. Dijitalleşmeyi tatil müddetinde azaltmak gerekiyor. Zira çocuklar derslerini çevrim içi aldıkları için dijitalleşmeyi ağır formda kullandılar. Onları kendi doğal, toplumsal ortamları içinde tutmalıyız. Oyunların bağımlılık yaptığını biliyoruz. Bugüne kadar yapılan birçok çalışmada savaş, hengame nitelikli ya da çocukların algısını daha olumsuz alana taşıyabilecek olan üretimlerin ziyan verdiğini gördük. Anne babalar bu bahiste biraz daha dikkat edebilirler. İçeriklerin nitelikleri konusunda yönlendirmelerde bulunabilirler. Klâsik oyunlar oynanabilir, aile içi aktiviteler düzenlenebilir.”
Çok teknoloji kullanımının toplum ve bireyin ruh sıhhatine ziyan verdiğine değinen Kolukırık, her bireyin özellikleri, farklı kullanım durumu olabildiğini lakin çocukların, dijital ortamları tatilde azamî iki saat kullanmasının kâfi olacağını tabir etti.
Ailelere çocuklarıyla birlikte yemek yemeyi ihmal etmemesini öneren Kolukırık, şunları kaydetti:
“Okul başladığında daha yorgun olmamak için dijital mecraları az kullansınlar. Dijital ortamın bireyleri dinlendirdiğine dair bir bilgi yok. Muhakkak beyni yavaşlattığını, yorduğunu ve dikkat dağınıklığına yol açtığını biliyoruz. Dijital ortamları ağır kullanan çocuğun, olağanlaşma sürecinin başlamasıyla toplumsal ortamlara iştiraki çok daha güç olacaktır. Bilimsel çalışmalar da bunu destekliyor.”
Memurlar
