Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Enflasyon Araştırma Kümesi (ENAG) hakkında yaptığı hata duyurusuyla ilgili bir açıklama yayınladı. 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu’nun 6. unsurunun 1. ve 3. fıkrasına atıfta bulunulan açıklamada “Kanunun bu hususu, ‘Resmi İstatistik’ kapsamında olsun ya da olmasın, gerçek yahut hukuksal bireyler tarafından üretilerek yayınlanan her cins istatistiksel bilgi için geçerlidir” dendi.
Açıklamada “Çeşitli araştırmalar sonucunda üretilerek yayınlanan istatistiklerin, bilgi kalitesi açısından kıymetlendirilmesi kullanıcıların takdirinde olmakla birlikte, datanın hangi prosedürle üretildiğine dair temel bilgilerin açık ve net bir biçimde kamuoyu ile paylaşılması yasal yükümlülüktür. Sınıflaması, anlaşılır ve eksiksiz açık metaverisi ile birlikte yayınlanan her çeşit istatistiksel dataya dair tanımlayıcı bilgilerin kullanıcıya uygun formda sunulması, Türkiye’nin de benimsediği ve uymayı taahhüt etmiş olduğu Avrupa İstatistikleri Uygulama Temellerinin ‘Erişilebilirlik ve Açıklık’ olarak tanımlanan 15. Unsuru gereği de zorunludur” bilgisi verildi. Bahsi geçen kümenin 2020 yılının eylül ayında başladıkları çalışmaları ile eş vakitli olarak uzunca bir müddet rastgele bir metaveri bilgisi paylaşmadığı tabir edilen açıklamada, “Sonraki periyotta internet sitelerinde açıklanan mevcut metaveri kısmı de standartlardan uzak ve son derece yetersizdir. Bu nedenle, kullanıcılar sınıflama, kapsam ve metotları içeren bilgilere şeffaf bir biçimde erişememektedir” dendi.
Açıklamada, bu çerçevede kanunun ilgili hususlarına ters davrandığı kıymetlendirilerek 23 Şubat 2021 tarihinde Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na cürüm duyurusunda bulunulduğu anlatıldı. “Suç duyurusunun içeriği; ilgili kümenin bültenleriyle birlikte gerekli açıklayıcı bilgileri yayınlamamalarıyla sonludur, yayınlanan çalışmanın sonuçları ile ilgisi bulunmamaktadır” tabirine yer verilen açıklama, şöyle devam etti:
“Ayrıca ilgili çalışmayı engellemeye yahut durdurmaya yönelik değildir. Yalnızca kamuoyunun tam, eksiksiz ve hakikat bilgilendirilmesi amaçlanmaktadır. Kelamı edilen kümeyle ilgili rahatsız edici bir öbür konu da çalışmalarının sonuçlarını duyururken tüketici enflasyonunu kamuoyunu aldatıcı biçimde resmi istatistik programında yer alan birebir isimle duyurmuş olmasıdır.
Örneğin 2021 yılı Ocak ayı sonuçlarının açıklandığı 3 Şubat 2021 tarihli İngilizce tweet paylaşımında ‘The Consumer Price Index (CPI) in Turkey has increased by %2.99 in January 2021’ formunda bir söz yayınlanmıştır. Bu sözün Türkçe karşılığı ‘Türkiye’de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Ocak 2021’de % 2.99 arttı’ formundadır.
‘Grup, kamuoyunu bilhassa milletlerarası alanda yanlış bilgilendirmektedir’
Bu tabir ile kendi hesaplamalarını güya resmi istatistik sonucuymuş üzere yayınlayan küme, kamuoyunu bilhassa memleketler arası alanda yanlış bilgilendirmektedir. TÜİK; araştırmacıları, ürettikleri ve yayınladıkları istatistikleri RİP kapsamında üretilen resmi datalar ile karıştırılmasına sebebiyet verecek halde isimlendirmeme, bu dataları kamuoyuna resmi istatistiklere duyulan itimadı sarsacak yahut manipülasyonlara taban yaratacak halde sunmama üzere hususlarda gerekli hassasiyeti göstermeye davet etmektedir.
Kurumumuz; akademisyenlerin, araştırmacıların ve sivil toplum kuruluşlarının uyguladıkları örnekleme dayalı araştırmalarını ve istatistiksel çalışmalarını her manada desteklemektedir. Araştırmacılara örnek seçimi, soru kağıdı hazırlanması, sınıflama vb. mevzularda her türlü teknik dayanağı sağlamaktadır. TÜİK, kamuoyunda oluşturulmaya çalışılan algının bilakis; emeli, kapsamı, metaverisi ve metodolojisi kamuoyuna tam ve yanlışsız olarak aktarılmak suretiyle gerçekleştirilecek her türlü bilimsel çalışmaları ve istatistiksel araştırmaları bundan evvel olduğu üzere bundan sonra da desteklemeye devam edecektir.”
Memurlar