YÖNETMELİK
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından:
ÖDEME HİZMETLERİNDE TR KAREKODUN ÜRETİLMESİ VE
KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ KISIM
Gaye, Kapsam, Destek ve Tanımlar
Maksat ve kapsam
HUSUS 1 – (1) Bu Yönetmeliğin hedefi, ödeme hizmetlerinde TR Karekodun üretilmesi ve kullanılmasına ait yol ve asılları düzenlemektir.
(2) Bu Yönetmelik, 20/6/2013 tarihli ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Değer Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun çerçevesinde ödeme hizmeti kapsamına giren ve karekod kullanılarak yapılan ödeme süreçlerini kapsar.
Destek
HUSUS 2 – (1) Bu Yönetmelik, 6493 sayılı Kanunun 12 nci hususunun üçüncü ve altıncı fıkraları ile 18 inci hususunun altıncı fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
HUSUS 3 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Alıcı: Ödeme sürecine mevzu fonun ulaşması istenen gerçek yahut hükmî kişiyi,
b) Banka: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Anonim Şirketini,
c) BKM: Bankalararası Kart Merkezi Anonim Şirketini,
ç) Dinamik karekod: Kullanılacak ödeme sürecine özel olarak üretilen ve tek kullanımlık olan karekodu,
d) Gönderen: Kendi ödeme hesabından yahut ödeme hesabı bulunmaksızın ödeme buyruğu veren gerçek yahut hukukî kişiyi,
e) İşyeri: Bir mal yahut hizmet bedeline ait ödemenin Teknik Doküman kapsamında üretilmiş karekodlar kullanılarak yapılmasını alıcı taraf olarak kabul eden gerçek yahut hükmî kişiyi,
f) İşyeri tarafından sunulan karekod: Müşterilerin, işyeri tarafından sunulan karekodu, kullandıkları uygulama aracılığı ile okuması ve ödeme sürecini başlatması temeline dayanan karekod modelini,
g) Karekod: Tarama yöntemi ile ödeme süreçlerinde kullanılmak üzere oluşturulan; alfa numerik bilgileri, karakterleri ve simgeleri depolayan, bakana nazaran sol alt köşede, sol üst köşede ve sağ üst köşede üç kare desen işaretleyiciden oluşan ve kare siyah-beyaz noktalar ya da pikseller biçiminde siyah ve beyaz modüllere sahip olan iki boyutlu kodu,
ğ) Karekod Üretici Kodu: TR Karekod üretebilmek için gerekli kodu,
h) Karekod Yönlendirme Sistemi: Karekodların ve içeriğinde yer alan bilgilerin ödeme hizmeti sağlayıcıları ortasında transfer edilmesini sağlayan altyapıyı,
ı) Kullanıcı: Karekod kullanarak ödeme yapan gerçek yahut hukuksal kişiyi,
i) Ödeme buyruğu: Ödeme hizmeti kullanıcısı tarafından ödeme sürecinin gerçekleşmesi emeliyle ödeme hizmeti sağlayıcısına verilen talimatı,
j) Ödeme hizmeti: 6493 sayılı Kanunun 12 nci unsurunda belirtilen hizmetleri,
k) Ödeme hizmeti sağlayıcısı: 6493 sayılı Kanunun 13 üncü unsurunda belirtilen kuruluşları,
l) Ödeme süreci: Gönderen yahut alıcının talimatı üzerine gerçekleştirilen fon yatırma, aktarma yahut çekme faaliyetini,
m) Ödeme kartı: 23/2/2006 tarihli ve 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu kapsamında ihraç edilen banka kartları ve kredi kartları ile 6493 sayılı Kanun kapsamında ihraç edilen ödeme aracı niteliğindeki kartları,
n) Ödeme sistemi: Üç yahut daha fazla iştirakçi ortasındaki transfer buyruklarından kaynaklanan fon transferlerinin gerçekleştirilmesini sağlamak emeliyle yapılan takas ve mutabakat süreçleri için gerekli altyapıyı sunan ve ortak kuralları olan yapıyı,
o) Ödeme sistemi işleticisi: Ödeme sisteminin günlük işleyişinden sorumlu olan ve sistem işletimi için gerekli olan faaliyet müsaadesine sahip hükmî kişiyi,
ö) Statik karekod: İçeriği sabit olan ve birden fazla ödeme sürecinde kullanılabilen karekodu,
p) Teknik Doküman: 6493 sayılı Kanun çerçevesinde ödeme hizmeti kapsamına giren ve karekod kullanılarak yapılan her türlü süreç için karekod üretilirken uyulması gereken temel prensip ve kuralları belirleyen bu Yönetmeliğe ekli “TR Karekod Unsur ve Kuralları” başlıklı dokümanı,
r) TR Karekod: Teknik Dokümanda yer alan yol ve asıllara nazaran oluşturulan ve 6493 sayılı Kanun kapsamındaki ödemelerde kullanılabilecek olan karekodu,
s) TR Karekod süreci: Teknik Dokümanda yer alan adap ve temellere nazaran oluşturulan karekod kullanılarak gerçekleştirilen ödeme sürecini,
söz eder.
İKİNCİ KISIM
TR Karekod ve Karekod Yönlendirme Sistemi
TR Karekod ile yapılacak ödemeler
HUSUS 4 – (1) 6493 sayılı Kanun çerçevesinde ödeme hizmeti kapsamına giren ve karekod kullanılarak yapılan her ödeme sürecinde, TR Karekod kullanılır.
(2) Banka, TR Karekod kullanılarak gerçekleştirilebilecek ödeme süreçlerine üst hudut getirebilir.
(3) Banka, ödeme hizmeti sağlayıcıları, TR Karekod süreçlerinin gerçekleştirildiği sistem işleticileri, işyerleri, dış hizmet sağlayıcıları üzere faaliyetleri karekod ile ödeme yapılmasıyla ilgili taraflardan gerekli bilgi ve evrakları istemeye ve muhtaçlık halinde yerinde inceleme yapmaya yetkilidir.
(4) Ödeme hizmeti sağlayıcısının, işyerlerinin, gönderenin, alıcının ve ilgili öteki tarafların TR Karekod aracılığıyla başlatılan ödeme süreçleri ile ilgili, gerçekleşen ödeme sürecinin mahiyetine bağlı olarak tabi olduğu başka mevzuattan kaynaklanan sorumlulukları gizlidir.
TR Karekod üretimi ve Karekod Üretici Kodu
HUSUS 5 – (1) TR Karekod, Karekod Üretici Koduna sahip olan ödeme hizmeti sağlayıcısı ve Banka tarafından uygun görülen ödeme sistemi işleticisi tarafından üretilir.
(2) Birinci fıkra kapsamında üretilecek TR Karekod, Teknik Dokümanda yer alan prensip ve kurallara uygun olarak üretilir.
(3) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, TR Karekod üretimi konusunda dış hizmet alımı yapabilir.
(4) Karekod Üretici Kodu, ödeme hizmeti sağlayıcısının ve Banka tarafından uygun görülen ödeme sistemi işleticisinin talebi üzerine BKM tarafından belirlenir ve internet sitesinde oluşturulacak listede duyurulur.
Teknik Unsur ve Kurallar Rehberi
UNSUR 6 – (1) TR Karekod kullanılarak makul bir ödeme sistemi aracılığıyla gerçekleştirilecek süreçlere ait iş akışlarını da içeren Teknik Unsur ve Kurallar Rehberi, ilgili sistem işleticisinin başvurusu üzerine Banka tarafından belirlenir. Banka, ödemeler alanının gelişimi için gerekli görmesi durumunda, muhakkak bir ödeme hizmeti tipi için de TR Karekod kullanılarak gerçekleştirilecek süreçlere ait iş akışlarını içeren Teknik Prensip ve Kurallar Rehberini hazırlamaya yetkilidir.
(2) Birinci fıkra uyarınca hazırlanacak Teknik Prensip ve Kurallar Rehberinin dağıtım ve paylaşım prosedürü Banka tarafından belirlenir.
Karekod Yönlendirme Sistemi
HUSUS 7 – (1) TR Karekod ile gerçekleşecek ödeme hizmetlerine ait süreçlerde gerekli olması durumunda karekodun ve içeriğinde yer alan bilgilerin, ödeme hizmeti sağlayıcıları ortasında transferini sağlamak üzere BKM tarafından Karekod Yönlendirme Sistemi kurulur ve işletilir.
(2) Karekod Yönlendirme Sisteminin işletim kuralları, iştirak kuralları ve maliyet prensibine nazaran fiyatlandırma asılları dahil olmak üzere bu hususun uygulanmasına dair her türlü adap ve asıllar Bankaca belirlenir ve internet sitesinde duyuru edilir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Tarafların Hak ve Yükümlülükleri
TR Karekod süreçlerinde ödeme hizmeti sağlayıcısının yetki ve sorumlulukları
HUSUS 8 – (1) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, TR Karekod kullanarak gerçekleştirilmesini sağlayacağı ödeme hizmetleri ile ilgili olarak, Teknik Dokümana uygun bir formda karekod oluşturulmasını sağlamakla ve TR Karekodla yapılacak ödemelerin inançlı ve sıkıntısız bir biçimde gerçekleştirilmesi için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.
(2) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, 4 üncü hususun ikinci fıkrası kapsamında belirlenen hudutları aşmamak kaydıyla, TR Karekod kullanılarak yapılacak ödeme süreçleri için üst hudut belirleyebilir.
(3) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, TR Karekodun üretilmesi esnasında mümkün olduğu ölçüde karekod kalitesinin ve okunabilirliğinin yüksek olmasına ihtimam gösterir ve karekod bütünlüğünün korunmasını sağlar.
(4) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, TR Karekod kullanılarak yapılacak ödeme süreçlerinin karekodda yer alan bilgiler ile uyumlu biçimde gerçekleştirilmesinden ve ödeme süreci gerçekleştirilirken karekodda yer alan bilgilerin bütünlüğünün korunmasından sorumludur.
(5) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, statik karekod kullanılarak yapılacak ödeme süreçlerinde karekodun fizikî güvenliği ve okunabilirliğinin korunması gayesiyle gereksinim duyulan önlemlerin alınması için gerekli ihtimamı gösterir ve işyeri tarafından gerekli önlemlerin alınmasına ait olarak çerçeve kontratta gerekli kararlara yer verir.
(6) Ödeme hizmeti sağlayıcısının, karekod üretimi için dış hizmet alması halinde gerçekleşen ödeme sürecinin mahiyetine nazaran ödeme hizmeti sağlayıcısının tabi olduğu mevzuatta dış hizmet kullanımı ile ilgili yer alan kararlara uyulur.
(7) TR Karekod süreçlerinde, ödeme sürecinin gerçekleşmesinin akabinde alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısı alıcıya, gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısı gönderene sürecin gerçekleştiğine dair telefon, kısa bildiri ya da uygulama üzere uygun usullerle en kısa müddette bilgi sağlamakla yükümlüdür.
TR Karekod süreçlerinde işyerinin sorumlulukları
UNSUR 9 – (1) TR Karekod kullanılarak ödeme yapılmasına imkan sunacak işyeri, ödeme sürecinin karekod ile yapılabileceğine ait ödeme hizmeti kullanıcılarını bilgilendirmekle yükümlüdür. Bu fıkra kapsamında yapılacak bilgilendirme Banka tarafından belirlenecek gösterim biçimine uygun biçimde yapılır.
(2) TR Karekod kullanılarak ödeme yapılmasına imkan sunacak işyeri, TR Karekod süreçlerinin karekodda yer alan bilgiler ile uyumlu bir biçimde gerçekleştirilmesi ve ödeme süreci yapılırken karekodda yer alan bilgilerin bütünlüğünün korunması konusunda gerekli itinası gösterir ve statik karekod kullanılarak yapılan ödeme süreçlerinde karekodun fizikî güvenliği ve okunabilirliğinin korunması emeliyle gerekli önlemleri alır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Çeşitli ve Son Kararlar
Yabancılık ögesi içeren süreçler
UNSUR 10 – (1) Yabancı ülke mevzuatına nazaran ihraç edilen ödeme araçları kullanılarak yurt içinde yapılan, sürecin taraflarından birinin yurt dışında yerleşik olduğu ve ödeme süreci için yurt dışında yerleşik bir ödeme hizmeti sağlayıcısının altyapısından yararlanılan karekodlu ödeme süreçleri için TR Karekod kullanılması mecburî değildir.
Uygulama asılları
UNSUR 11 – (1) Banka, bu Yönetmelik kararlarını yorumlamaya, bu Yönetmelikte yer almayan ya da açıklık bulunmayan mevzularda genel kararları de göz önünde bulundurarak karar vermeye, uygulamayı düzenlemek ve yönlendirmek için bildiri, genelge ve talimat yayımlamaya yetkilidir.
Geçiş kararları
SÜREKSIZ HUSUS 1 – (1) Karekodla ödeme imkanı sağlayan ödeme hizmeti sağlayıcıları, kullanılan karekodları ve ilgili altyapılarını en geç 31/12/2021 tarihine kadar bu Yönetmelik, Teknik Doküman ve sundukları ödeme hizmetinin bir ödeme sistemi aracılığıyla süreç gerçekleştirilmesini gerektirmesi durumunda kelam konusu ödeme sistemiyle ilgili hazırlanacak Teknik Prensip ve Kurallar Rehberi ile uyumlu hale getirmek zorundadır. Banka, bu süreyi bir yılı geçmeyecek biçimde uzatmaya yetkilidir.
(2) İşyerlerine, ödeme kartları ya da Banka tarafından işletilen ödeme sistemleri aracılığıyla ödeme kabul etme imkanı sunan ödeme hizmeti sağlayıcıları, en geç 31/12/2021 tarihine kadar mutabakatlı oldukları işyerlerinde, Teknik Dokümanda yer alan, işyeri tarafından sunulan dinamik karekod formülü kullanılarak ödeme yapılmasına imkan sağlayan altyapıyı oluşturmakla yükümlüdür. Banka, bu süreyi bir yılı geçmeyecek halde uzatmaya yetkilidir.
(3) İşyerlerinin ödeme kartları ya da Banka tarafından işletilen ödeme sistemleri aracılığıyla ödeme kabul etme esnasında ödeme hizmeti sağlayıcılarının sundukları ödeme altyapısına ek olarak farklı aygıt ve uygulamalar kullanması durumunda, kullanılan ek aygıt ve uygulamaların sahipleri de işyerinde Teknik Dokümanda yer alan işyeri tarafından sunulan karekod metodu kullanılarak ödeme yapılmasına imkan sağlayan altyapının en geç 31/12/2021 tarihine kadar oluşturulması için gerekli tedbirleri alır. Banka, bu süreyi bir yılı geçmeyecek formda uzatmaya yetkilidir.
(4) Banka, ödeme hizmeti sağlayıcısından, üçüncü fıkra kapsamında gerekli tedbirleri alma konusunda makul bir münasebet sunmaksızın uğraş göstermeyen işyerine sunduğu ödeme altyapısı hizmetlerini durdurmasını istemeye yetkilidir.
Yürürlük
HUSUS 12 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
HUSUS 13 – (1) Bu Yönetmelik kararlarını Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Lideri yürütür.
EK- BELGEYI İNDİRMEK İÇİN
Memurlar
