Akşam Cumartesi’nin yeni söyleşi dizisi ‘Kısalarla Söyleşi-Yorum’dan herkese merhaba. Bu dizide hem kısa sinema direktörleri ve oyuncularıyla söyleşiyor hem de sinema hakkındaki niyetlerimi yazıyorum. Dizinin birinci konuğu ise TOR kısasıyla direktör Ragıp Türk ve başrol oyuncusu kıymetli oyuncu Rüçhan Çalışkur. Sohbetimize geçmeden evvel biraz sineması konuşalım. 2019 üretimi TOR’u birinci defa geçen yıl 7. Boğaziçi Sinema Şenliği’nde izlemiş ve çok beğenmiştim. Sinemada Ayşe ismindeki yaşlı bayan torunuyla birlikte hayli şiddetli bir hayat sürmekte geçimini sağlamak için çalışmak zorundadır. İşi ise varlıklı bir ailenin bekçi köpeği olan TOR’a bakıcılık yapmak. Bildiğimiz manalarının dışında bir bakıcılık lakin bu. O denli bir bakmak ki, TOR hastalandığında Ayşe onun için elinden geleni yapıyor. Yeri geliyor meskenine alıyor yeri geliyor, kapısının önündeki tavuğu kesip ona yediriyor. Hastalandığında onu battaniyelere ve yorganlara sarıp sarmalıyor. Hem torunuyla hem de TOR ile birebir odada birlikte kalabiliyorlar. Neresinden bakarsak bakalım farklı bir ‘bakmak’ bu.
HAYVAN SEVGİSİNİN EN DOĞAL VE ÖZ HALİ
Bu kısa sinema klişe bir hayvan sevgisi teması dışında, kıssası ihtimamla işlenmiş ve bu işleyişe Rüçhan Çalışkur’un usta oyunculuğuyla katkıda bulunduğu bir imal. Yalnızca Çalışkur’un değil üstelik, TOR’a hayat veren köpeğin garip bir halde muazzam oyunculuğu ya da sahnelerinin zekice kurgulanmış olması da tekrar sineması oyunculuk açısından ‘gerçek’ ve bedelli kılıyor. Ayrıyeten usta bir oyuncuyu, bir kısa sinemada izleyebiliyor olmak da hem Rüçhan Çalışkur’un sinemaya profesyonel bakışının ne derece yerinde olduğunu hem de direktör Ragıp Türk’ün de usta bir oyuncuyu senaryosuyla ikna edebilecek yeteneğe sahip olduğunu gösteriyor bize.
Bildiğimiz hayvan sevgisi teması dışında saf, pür, en doğal ve olması gerektiği haliyle, adeta sevginin yeni doğmuş hali üzere hayvan sevgisini ustalıkla işleyen TOR, son vakitlerin bu tanınan telaffuzuna de yeni ve bence en gerçek yorumu getiriyor üzere. Hayvan sevmenin ve bir hayvanın sorumluluğunu almanın ne demek olduğunu tüm açıklığıyla gözler önüne seriyor. Lakin tıpkı vakitte hayvan sevmenin hayvanlar ortasında nasıl farklılık gösterebileceğine de eleştirel göndermelerde bulunuyor. Çekim teknikleri bakımından ise hiçbir açısının sırıtmadığı, yerlerin kıssanın içeriğine nazaran itinayla seçildiği, atmosferin ise muvaffakiyetle oluşturduğu bir kısa sinema TOR.
TOR’un serüveni Akbank Kısa Sinema Şenliği Forum Kısmı’ndan En Düzgün Senaryo Ödülü’nü alarak başlamış. İstanbul’daki birinci gösterimini geçen yıl Boğaziçi Sinema Şenliği’nde yapan TOR, birçok sinema şenliğinde gösterildi ve yarıştı. Artık ki durağı ise 3-11 Eylül tarihleri ortasında 31. sefer düzenlenecek olan Ankara Sinema Şenliği. Ayrıyeten TOR, şu an Akbank Sanat’ın Youtube kanalından çevrimiçi olarak izlenebiliyor.
RAGIP TÜRK: İNSAN-DOĞA VE HAYVAN ORTASINDAKI MİSTİK BÜTÜNLÜĞÜ İŞLEDİM
Seni daha yakından tanıyabilir miyiz?
Çocukluğum daha çok kasabadan kente geçiş sürecinin tesirleriyle geçti. İzmir>de geçen gençlik dönemim karakterimin formlandığı değerli ve hoş bir periyottu. Alt kültüre ilişkin bir mahallede yaşarken, daha çok üst sınıfın olduğu bir lisede okuyordum. Böylelikle kültürel farklılıkları deneyim etme ve gözlemleme bahtım çok oldu. Çocukluğumdan beri edebiyata ve kitaplara çok düşkündüm, orta okulda şiir yazmaya başlamıştım ve lise sürecinde şiire, müzikte dahil oldu. Bir biçimde sanatsal bir söz biçimi arıyordum sanırım. Daha sonra birinci üniversitemi Eskişehir Anadolu Üniversitesi’nde okudum. Kısmım Turizm ve Otelcilik’ti ancak hiç ilgimi çekmiyordu. Ben daha çok müzikle vakit geçirdim. Daha sonra Müziği geliştirmek için İstanbul’a gelmeye karar verdim. Ustalar daima buradaydı. Lakin bir yandan müzikte aradığımı bulamazsam diye alternatif bir meslekte edinmek istiyordum ve sanatsal bir alan olan sinemada ilgimi çok çekiyordu. Böylelikle İstanbul Üniversitesi Sinema TV Kısmı’nı kazanarak, Eskişehir>den İstanbul>a geldim. Sonrası kuvvetli ve hoş bir süreç olarak hala devam ediyor.
SİNEMANIN ANLATIM IMKANLARI BENİ ETKİLEDİ
Sinema hayatına nasıl dahil oldu?
Aslında üniversitenin birinci yılları daha çok müzisyenlikle ilgileniyordum. Hayatım daha çok müziğe vakit harcayarak geçiyordu ve geçimimi bu yolla sağlıyordum. Lakin işsiz kaldığım bir periyotta bir tesadüf yapıtı Yeşim Ustaoğlu’nun, Pandoranın Kutusu sinemasının grubunda yer aldım. Ve o sette görüp farkına vardığım sinema sanatının anlatım imkanları beni çok etkiledi ve o kolektif çalışma ortamı aradığım bir şeymiş bunu fark ettim. Ve ondan sonra dört elle sinemaya sarıldım. Sonrası setler, sinemalar çalışmaya devam ediyorum. Lakin müzikle bağımda kopmadı. Müzik kişisel olarak ta üretilebildiğin bir alan olduğu için hayatımda daima olacak.
UZUN METRAJA ÇALIŞIYORUM
Sinema ve direktörlük senin için ne mana tabir ediyor?
Sinema bana daima ömrü ve insanı manaya biçimi üzere gelmiştir. Bende sinemayla bir şeyleri anlamaya çalıştığımı hissediyorum daima. En azından kendimi anlamak. Direktörlük ise gerçeği tekrar yorumladığın büyülü bir alan.
Uzun metraj üretim çalışmaların var mı?
Evet, şu an uzun metraj bir sinema projemin senaryosunu geliştirmekle uğraşıyorum. İstanbul’da yaşayan ve toplumun en alt kademesinde var olmaya çalışan bir bayan kıssası üzerinden uzun metraj bir senaryo geliştiriyorum. Tekrar hayvanlarda sinemada faal olarak var olacak. Art sokaklarda ve köşe bucaklarda yaşananlar ilgimi çekiyor. Umarım çekebiliriz.
TOR’un çıkış noktası ne oldu? Nasıl bir niyet sürecinin eseri?
Çıkış noktası gerçek bir hadiseye dayanıyor. Sinemacı ve astrolog arkadaşım Cihan Barış Yazkan’ın dağ konutundaki köpeği hastalanmıştı. Kendisi kentteydi ve köpeklerini emanet ettikleri köylü komşuları, köpek iyileşsin diye tavuklarından birini kesip yedirmişti. Arkadaşım köpeğe baktığı için komşusuna ortada maddi yardımda yapıyordu. Komşunun niyetini sorgulayarak başladığımız sohbet, doğal seleksiyon dışında bir canlıyı yaşatmak için öteki bir canlıya kıymanın mantığı üzerine kadar geldi. Oldukça konuştuk. Bunun üzerine bir sinema olabileceğini tartıştık ve mevzu üzerine düşünmeye başladım. Yaşlı bir bayan ve bir köpeğin oynadığı bir sinema kanısı de atmosfer ve görseller manasında beni çok cezbediyordu. Sonra dramatik bir yapı kurarak öyküyü senaryolaştırdım.
Direktörü, TOR’u birkaç cümleyle nasıl özetler?
İnsanların, hayvanların ve tabiatın birbirleri ortasında kurduğu ruhsal ve mistik bütünlük üzerine naif bir sinema diyebilirim.
TOR, direktörün hayatından izler taşıyor mu?
Evet, hayatım izler var doğal. Tor, küçüklüğümdeki köpeğimizin ismiydi. Tor’un ağır yaralandığı bir devirde, anneannemin onu iyileştirmek için klâsik gayretler harcadığını gözlememiştim. Unutamadığım bir süreçti. Sinemada bunun izleri var. Bunun dışında çalışan ve gayret eden işçi bayan imajı annemden izler taşıyor. Ben sinemanın, öyküyü gözlemleyen tarafındayım.
RÜÇHAN ÇALIŞKUR: OYUNCULUK SON DERECE KEYİFLİ ANCAK BIREBIR VAKITTE ÜZÜCÜ
Klişe olacak tahminen fakat oyunculuk çocukluğumdan beri vardı aslında. İlkokulda masallar muharrir o masalları arkadaşlarıma oynayarak anlatırdım. Oyunculuk ve oynamakta beni en etkileyen hadise öbür insanların hayatını etkilemek ve onları kendi gerçeklikleriyle karşı karşıya bırakmak. O vakit kendin olmaktan çıkıp o oluyorsun. Oyunculuk son derece keyifli bir o kadar güç birebir vakitte üzücü. Benim için her vakit birinci sırada tiyatro sonra sinema sonra da dizi gelir. Tiyatro yapmayı çalışmayı çok istiyorum lakin yolumuz pandemiden ötürü tıkandı. Bu durumdan kurtulmak istiyorum. Sonra daha yapacak çok şey var. Öte yandan genç oyunculara şunları söylemek isterim: İstisnaları bir kenara ayırıp çok çalışmalarını yurtiçi ve yurtdışı projeleri araştırıp kendilerini geliştirmelerini isterim. Karakter oyunculuğu için bu çok kıymetli bence. Oyuncu her kalıba girebilmeli. Gelelim TOR’a. TOR’da canlandırdığım bayan son derece güçlü mücadeleci biri. Bütün aksiliklere karşın. Hayvanlarla olan ilgisi bana çok benziyor. Bu senaryoyu okuduğum vakit çok etkilendim. İşte dedim bunu yazan kişi tıpkı vakitte direktörümüz çok hassas bir insan onun için bu projede olmalıyım. Böylesine yetenekli gençlerle birlikte çalışıp onlara takviye olmalıyım. Ragıp Türk üzere bütün yetenekli gençlerimize her şeye karşın uğraş etmelerini tavsiye ederim. Onlara çok muhtaçlığımız var sanat ismine.
Memurlar
