Dava konusu olayda, bir yükseköğretim kurumunda vazifeli araştırma vazifelisi hakkında “Yükseköğretim Heyeti Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi”nin 4 üncü unsurunda ikinci fıkrasının (I) bendinde, “Akademik atama ve yükseltmelerde bilimsel araştırma ve yayınlara ait yanlış ve aldatıcı beyanda bulunmak” aksiyonunu işlediği gerekçesiyle hakkında ceza soruşturması başlatılmıştır.
Yükseköğretim kurumunca oluşturulan Heyetin kararı ile soruşturma konusu fiillerde etik ihlal bulunmadığı gerekçesiyle şüphelinin men-i muhakemesine karar verilmiştir.
Yasa gereği resen Danıştay Birinci Dairesine giden sürecin incelenmesi sonucunda; şüpheliye isnat edilen “Akademik atama ve yükseltmelerde bilimsel araştırma ve yayınlara ait yanlış ve aldatıcı beyanda bulunmak” hareketinin Türk Ceza Kanununda cürüm olarak tanımlanmadığı, hasebiyle şüpheliye isnat edilen bilimsel araştırma ve yayınlara ait yanlış ve aldatıcı beyanda bulunmak suretiyle etik ihlal yapmak biçimindeki hareketlerin cürüm oluşturmadığına kanaat verilmiştir.
Sonuç olarak, Danıştay Birinci Dairesi 5846 sayılı Fikir ve Sanat Yapıtları Kanununda sayılan cürümler dışında kalan etik ihlal aksiyonlarının Türk Ceza Kanununa nazaran hata oluşturmayacağına hükmetmiştir.
T.C.
DANIŞTAY BİRİNCİ DAİRE
Temel No:2020/1247
Karar No:2020/1097
KARAR:
Kuşkulu : .. Konya Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Mekanik Anabilim Kolu Araştırma Vazifelisi
HATALARI:
1/a – 25 Mart 2016 tarihinde bursiyer olarak dahil olduğu, 1.3.2016 tarihli, 215M375 numaralı TÜBİTAK 3001 “Tuğla Dolgu Duvarları Prefabrik Yeni Çapraz Beton Panellerle Güçlendirilmiş Betonarme Çerçevelerinin Sarsıntı Davranışının Deneysel ve Analitik Olarak İncelenmesi” projesinin faaliyetleri 1.11.2016 tarihinden itibaren durdurulduğu ve proje 13.2.2018 tarihinde yürürlükten kaldırıldığı halde, Araştırma Vazifelisi olarak misyon yaptığı İnşaat Mühendisliği Kısmının Web Sayfasına (YÖKSİS/Yükseköğretim Konseyi Kamusal Bilgi Sayfası) kelam konusu projeyi tamamlamış üzere göstermek, aldatıcı yahut eksik beyanda bulunmak suretiyle etik ihlal yapmak.
1/b – İnşaat Mühendisliği Kısmı Mekanik Anabilim Koluna bir adet tabip öğretim üyesi alımına yönelik ilana çıkılabilmesi için Rektörlükten istenilen özgeçmişinde, tamamlanmayan kelam konusu projeyi tamamlanmış üzere bildirmek ve 8.4.2019 tarihinde ilan edilen kelam konusu takıma yaptığı müracaatta sunduğu akademik faaliyet belgesinde ve özgeçmişinde bilimsel çalışmalar ve yayın listeleri içinde, bu projenin bilgi ve dokümanlarına yer vermemek, aldatıcı yahut eksik beyanda bulunmak suretiyle etik ihlal yapmak.
2- İnşaat Mühendisliği Kısmı Mekanik Anabilim Kısmına bir adet tabip öğretim üyesi alımı için 8.4.2019 tarihinde ilan edilen takıma müracaatında sunduğu akademik faaliyet belgesinde ve özgeçmişinde bilimsel çalışmalar ve yayın listesi içinde, yürütücülüğünü yaptığı ve tamamladığı 1378.TGSD.2015 kodlu “Cam Mantolama” isimli Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı projesinin bilgi ve evraklarına yer vermemek, aldatıcı yahut eksik beyanda bulunmak suretiyle etik ihlal yapmak.
Kabahat Tarihi : 2019 yılı
İncelenen Karar: Konya Teknik Üniversitesi Rektörlüğünce oluşturulan Şuranın 12.6.2020 tarihli men-i muhakeme kararı.
KARARA İTİRAZ EDEN:
İnceleme Nedeni : Yasa gereği zaten ve itiraz üzerine.
Konya Teknik Üniversitesi Rektörlüğünün 29.7.2020 tarih ve E.2195 sayılı yazısı ekinde gönderilen soruşturma evrakı ile üstte belirtilen Heyet kararı ve karara yapılan itiraz, Tetkik Hakimi Fatma Güneş Gülşen’in açıklamaları dinlenildikten sonra, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53 üncü unsuru uyarınca incelendi;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Yükseköğretim Şurası Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesinin 4 üncü hususunda, bilimsel araştırma ve yayın etiğine ters aksiyonlar sayılmış, bu hususun ikinci fıkrasının (I) bendinde, “Akademik atama ve yükseltmelerde bilimsel araştırma ve yayınlara ait yanlış ve aldatıcı beyanda bulunmak” hareketi etik ihlal cinsleri ortasında gösterilmiştir.
Evrakın incelenmesinden, Konya Teknik Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Şurasının 5.7.2019 tarih ve 2019-3, 9.9.2019 tarih ve 2019-4 sayılı kararlarıyla ..’nun soruşturma konusu fiillerinde rastgele bir etik ihlali olmadığına karara verildiği, lakin Konya Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi İdare Heyetinin 14.10.2019 tarih ve 1 sayılı kararıyla, ismi geçenin Yükseköğretim Şurası Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesinin 4/2-I hususundaki “Akademik atama ve yükseltmelerde bilimsel araştırma ve yayınlara ait yanlış ve aldatıcı beyanda bulunmak” fiilini işlediği ve etik ihlalde bulunduğu kanaatine varıldığı, İnşaat Mühendisliği Kısmı Mekanik Anabilim Kısmı için ilan edilen hekim öğretim üyesi takımına atamasının uygun olmadığına karar verildiği, Fakülte İdare Şurasının 4.6.2020 tarih ve 6 sayılı kararıyla da, birebir fiil nedeniyle Dekanlıkça verilen uyarma cezasına .. tarafından yapılan 21.4.2020 tarihli itirazın reddine karar verildiği, Dekanlıkça başlatılan ceza soruşturmasında ise, Konya Teknik Üniversitesince oluşturulan Konseyin 12.6.2020 tarihli kararı ile soruşturma konusu fiillerde etik ihlal bulunmadığı gerekçesiyle şüphelinin men-i muhakemesine karar verildiği görülmüştür.
Lakin, şüpheliye isnat edilen hareketlerin, Türk Ceza Kanununda cürüm olarak tanımlanmadığı, münasebetiyle şüpheliye isnat edilen bilimsel araştırma ve yayınlara ait yanlış ve aldatıcı beyanda bulunmak suretiyle etik ihlal yapmak biçimindeki hareketlerin kabahat oluşturmadığı anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenle, şüpheliye isnat edilen aksiyonların Türk Ceza Kanununa nazaran hata oluşturmadığı anlaşıldığından, Konya Teknik Üniversitesi Rektörlüğünce oluşturulan Konseyin 12.6.2020 tarihli men-i muhakeme kararının bozulmasına, 1/a, 1/b ve 2’nci hususlarda atılı kabahatler nedeniyle .. hakkında karar verilmesine yer olmadığına, belgenin karar ekli olarak Konya Teknik Üniversitesi Rektörlüğüne, kararın bir örneğinin itiraz edene gönderilmesine 17.9.2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu, yükseköğretim üst kuruluşları lider ve üyeleri ile yükseköğretim kurumlarının yöneticilerinin, bu kurumlarda çalışan öğretim elemanlarının ve başka işçinin vazifeleri hasebiyle ya da vazifelerini yaptıkları sırada işledikleri ileri sürülen cürümlerin soruşturulması için özel metotlar getirmiş bulunmaktadır. Kanunun bu mevzuyu düzenleyen 53 üncü unsurunun son fıkrasında da, bu Kanunda yer almamış konularda Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkatın (MMHKM) kararlarının uygulanacağı belirtilmiştir.
MMHKM’ı yürürlükten kaldıran 4483 sayılı Memurlar ve Başka Kamu Vazifelilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun 16. Unsurunda, öbür kanunlarda MMHKM’a yapılan atıfların, bu Kanuna yapılmış sayılacağı ve MMHKM’ın uygulanacağının belirtildiği durumlarda da, bu Kanun kararlarının uygulanacağı kararı getirilmiştir.
4483 sayılı Kanunun 6 ncı unsurunun son fıkrasında, yetkili merciin, ön inceleme raporu üzerine soruşturma müsaadesi verilmesine ya da verilmemesine karar vereceği, yeniden tıpkı kanunun 7 nci hususunun son fıkrasında da bu kararların gösterilen müddetler içinde verilmesinin mecburî olduğu açıklanmıştır. 2547 sayılı Kanunun 53/c unsurunda soruşturma başlatılması halinde birinci soruşturma evresinden sonra son soruşturmanın açılıp açılmayacağına yetkili heyetlerce karar verileceği karara bağlanmıştır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53 üncü hususunun (c) bendinin 4 üncü alt bendinde Yükseköğretim Konseyi ve Yükseköğretim Denetleme Şurası Lider ve üyeleri hakkında Danıştayın İkinci Dairesince verilen lüzum-u muhakeme kararına itiraz ile men-i muhakeme kararlarının zaten incelenmesi Danıştayın İdari İşler Şurasına ilişkin olduğu, öteki heyetlerce verilen lüzum-u muhakeme kararına ilgililerce yapılacak itiraz ile men-i muhakeme kararları bizatihi Danıştay İkinci Dairesince (2575 sayılı Danıştay Kanununun 42 nci hususunun 2.6.2004 tarih ve 5183 sayılı Kanunun 12 nci hususu ile değişik (k) bendi yeterince bu vazife Danıştay Birinci Dairesine aittir.) incelenerek karara bağlanacağı karar altına alınmıştır.
Ceza soruşturmasının genel yordamlarını düzenleyen 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 170 nci unsurunda soruşturma evresi sonunda, toplanan kanıtların hatanın istendiği konusunda kâfi kuşku oluşturması halinde Cumhuriyet Savcısının iddianame hazırlayacağı yani dava açacağı, 171 inci unsurunda cezayı kaldıran şahsi sebeplerin varlığı halinde kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilebileceği yahut tıpkı hususun ikinci fıkrasında sayılan kuralların varlığı halinde kamu davasının açılmasının Cumhuriyet Savcısı tarafından beş yıl müddetle ertelenmesine karar verilebileceği, tıpkı Kanunun 172 nci hususunda de soruşturma evresi sonunda kamu davasının açılması için kâfi kuşku oluşturacak kanıt elde edilememesi yahut kovuşturma imkanının bulunmaması hallerinde cumhuriyet savcısı tarafından kovuşturmaya yer olmadığı kararı verileceği düzenlenmiştir.
Bu durumda, ön inceleme soruşturmasını düzenleyen 4483 sayılı Kanun, yükseköğretim işçisi hakkında ceza soruşturmasına dair özel tarzlar getiren 2547 sayılı Kanun ve genel ceza soruşturma tarzlarını düzenleyen 5271 sayılı Kanun çerçevesinde açılmış bir soruşturmanın, hakkında soruşturma yapılanın lehine ya da aleyhine bir kararla sonuçlandırılması mecburidir.
“Karar verilmesine yer olmadığı” formunda bir karar bahsin aslı hakkında rastgele bir karar verilmesinin gerek olmadığı bir durumu anlatır ve bir uyuşmazlığın giderilmesi ya da soruşturmanın sonlandırılması üzere bir sonuç içermez. Mahkeme, cumhuriyet savcısı yahut yetkili konsey üzere mercilerin kendilerinden yapılan talebi aslında sessiz kalarak reddedişlerini tabir eder.
5271 sayılı Kanunun “Tanımlar” başlıklı 2 nci hususunda; yetkili mercilerde kabahat kuşkusunun öğrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen cihanın soruşturma, iddianamenin kabulüyle başlayıp kararın katılaşmasına kadar geçen cihanın ise kovuşturma olduğu tanımlanmıştır. Yükseköğretim işçisi hakkında memur soruşturması bakımından tahkikat tarzı kabul edilmiştir. 2547 sayılı Kanuna nazaran, bu Kanunda sayılan yükseköğrenim işçisinin misyonları sırasında ya da vazifeleri nedeniyle işledikleri ileri sürülen hatalar hakkında soruşturma yönetim tarafından yapılacaktır. Bu durumda tıpkı Kanunun 53/c hususunda belirtilen birinci soruşturma ve son soruşturmanın açılıp açılmaması kararı ve bu karara yapılan itiraz üzerine yetkili merci tarafından verilen karar daima birlikte 5271 sayılı Kanunda belirtilen soruşturma evresine karşılık gelmektedir.
Üstte yapılan açıklamalardan 2547 sayılı Kanun kapsamında başlatılmış bir ceza soruşturmasının rastgele bir safhasında karar verilmesine yer olmadığı halinde bir karar çeşidinin olmadığı anlaşılmaktadır. Bu türlü bir karar yapılan soruşturmayı sonlandırmadan boşlukta kalması sonucunu doğuracaktır. Münasebetiyle başlatılmış bir soruşturmanın ilgisine nazaran üstte kelam konusu edilen kanunlarda belirtilen karar çeşitlerinden biri ile sonuçlandırılması mecburidir.
Bu nedenle, kuşkulu hakkında verilen men-i muhakeme kararının şüpheliyi müdafaa gayesiyle bozularak karar verilmesine yer olmadığı kararına çevrilmesinin rastgele bir manası yahut tüzel gereği bulunmadığı üzere 2547 sayılı Kanunun kendi terminolojisiyle uyuşmadığı da açıktır.
Üstte açıklanan nedenlerden ötürü, Konya Teknik Üniversitesi Rektörlüğünce oluşturulan Konseyin 12.6.2020 tarihli men-i muhakeme kararının onanması gerektiği oyuyla aksi taraftaki çoğunluk kararına katılmıyoruz.
Memurlar