Milliyet’ten Çiğdem Yılmaz; objektifini geleceğin belirleyicisi olarak görülen Z kuşağı gençliğine çevirdi. Z kuşağı, 2000 ve sonrasında doğan nesli tanımlıyor. En belirleyici özellikleri internetin içine doğmaları. Toplumsal medyanın politik gücü olarak görülen Z kuşağı, Türkiye nüfusunun yüzde 39’unu oluşturuyor. 2023’te yapılacak bir seçimde, bu kuşağın yaklaşık yüzde 20’si oy kullanacak. Bu da 5 milyon kimseye denk geliyor. Yalnızca İstanbul’da 2023’te yapılacak bir seçimde, birinci kere oy kullanacak yaklaşık
1 milyon Z kuşağı genç bulunuyor.
Partilerin gündeminde
Tüm istikrarları değiştirebilecek güce sahip olan Z kuşağı, bu nedenle bütün partilerin gündeminde. Partiler, Z kuşağının talep ve beklentilerine odaklanmış durumda. Herkesin merak ettiği Z kuşağı bugüne kadarki en sorgulayıcı nesil olarak görülüyor. Siyasette tabuları yıkması beklenen Z kuşağı gençleri, özgürlükçü, ön yargıları olmayan, kozmik prensiplere inanan, internetsiz hayattan tat almayan gençler olarak tanımlanıyor. Özgürlüklerinin kısıtlanabilme ihtimalini gördükleri anda ise yansılarını derhal toplumsal medya mecralarında ortaya koyuyorlar.
Tabuları yıkıyorlar
Z Kuşağı apolitik zannedilen ancak aslında nispeten politik olan bir nesil. Ama siyasetle da öbür birçok sahada olduğu üzere anlık ilgileniyorlar. İstanbul Üniversitesi Kent Siyasetleri Araştırma Merkezi Yöneticisi Prof. Dr. Murat Şeker, Z kuşağının siyasete bakış açısını, diyaneti kıymetlere yaklaşımını ve hayattaki beklentilerini Milliyet’e şöyle anlattı:
‘Ön yargıları yok’
“Z kuşağı gençlerin kimseyi bir biçime, bir kalıba sokmak üzere ön yargıları bulunmuyor. O yüzden siyasi fikirleri sabit değil. Daha âlemşümul prensiplerle vakalara bakabiliyorlar. Doğal bir de Türkiye açısından düşündüğümüzde Z kuşağı neredeyse hayata adım attığından beri tıpkı iktidar partisinin yönettiği bir memlekette yaşıyor. O yüzden geçmişe dönük yapılan karşılaştırmalar onlar için pek bir şey söz etmiyor. Münasebetiyle Z kuşağı külliyen gelecek yıllara odaklanıyor. Kendisiyle ilgili olan bir mevzuyu derhal gündemine alıp sorgulayabiliyor. Örneğin özgürlüklerinin kısıtlanabilme ihtimalini görürse çabucak aksiyon alıp yansısını ortaya koyabiliyor. Bu devrana kadar gelen en sorgulayıcı nesil olarak önümüze çıkıyor. Devlet artık onlar için ‘Baba’ değil, onlara hizmet etmesi için oluşturulmuş bir tertip. Evvelki nesillere nazaran vakalara hususlara ve tartışmalara daha objektif bakabiliyorlar. Her ideolojinin ve siyasi akımın yanlışlarını görebiliyorlar ve kararlarını buna nazaran değiştirebiliyorlar.”
‘Evrensel ilkeler’
“Dini bahislere bakış açısından ise sekülerleşmenin arttığını söyleyebiliriz. Bugüne kadar pek de sorgulanmayan birçok diyaneti hususta akıllarında sorular var. Daha cihanşümul prensiplere inanıyorlar. Aslında bu unsurlar de dinlerin ortak tavsiyeleri olarak önümüze çıkıyor. Yapılan kimi araştırmalar gösteriyor ki, kendini bir siyasi partiye yakın hissetmeyenlerin çoğaldığı bu kuşakta, kendini rastgele bir diyanete de yakın hissetmeyenler sair kuşaklara nazaran daha fazla tartıya sahip. Haline şükreden bir kuşak değil, yarışma içinde büyüdüklerinden mütemadi daha fazlasını ve iyisini istiyorlar. Ve bunun hakları olduğunu düşünüyorlar.”
‘Özgürlükçü nesil’
“Z kuşağını anlamak başlıklı araştırmamızda bu kuşağın hayattan beklentilerinin, iş koşullarına ait görüşlerinin, memnunluk kaynaklarının evvelki nesillere nazaran farklılıklar taşıdığını tespit ettik. Artık bireyci yaşamak isteyen, teşebbüsçü özellikleri ve özgüveni yüksek bir nesil var. ‘Sizi hayatta kim berhudar eder’ sorusunda ailesinden sonra kendini gören bir nesil. ‘Hayatta en çok sizi ne memnun eder’ dediğimizde ise birinci sırada muvaffakiyet geliyor. Rekabetçi bir nesil. Dünyayı gezmeyi ve yeni şeyler keşfetmeyi her şeyin önünde görüyor. Konut almak üzere bir hayali yok, dünyayı gezmek üzere hayalleri olan bir nesil. Tekrar büyüyünce tabip olmak isteyen bir kuşakla karşı zıdda değiliz. Bir mekana bağlı kalmadan gelir elde etmek isteyen, özgürlükçü, acilen karar değiştirebilen bir nesil.”
‘İnternetsiz olmaz’
Prof. Dr. Murat Şeker, “Bu neslin yüzde 56’sı sabah uyanınca telefonunda kendisiyle ilgili bir şey var mı diye bakıyor. Yüzde 18’i acilen tuvalete gitse bile akıllı telefonunu yanına alıyor. İnternet olmadan hayatının keyifsiz olacağını düşünenler çoğunlukta. Topluluk değişir mi, değişmek zorunda, ayak uydurmak zorunda, esasen topluluğun çoğunluğunu giderek bu kuşak ve bu kuşağın tesir yerine aldığı kuşaklar oluşturacak. Değişim, dönüşüm kaçınılmaz. Ne olursa olsun geleceğin başkanları, siyasetçileri, belediye liderleri olacak bu kuşağın şimdiden çok iyi bir halde tahlil edilmesi ve anlaşılması gerekiyor” dedi.
‘Adalet ve eğitim’
Prof. Dr. Şeker, “Yine yaptığımız bir araştırmada, ‘Siyasetle ne radde ilgilisiniz’ dediğimizde yüzde 23’ü ilgili olmadığını söylemişti. Emsal bir orantı diyanet ile ilgili olmakta da önümüze çıktı. Kendini diyanet ile çok ilgili görenlerin orantısı yalnızca yüzde 10. Yüzde 78’i önüne çıkan tüm kuralları sorguladığını söylüyor. Memleketimizin en değerli sorunu olarak eğitim ve adalet problemlerini birinci sıraya koyuyorlar” diye konuştu.
‘Sağcısı da solcusu da…’
S.C.(19): “Türkiye’ye dair umudum yok. Her alanda insan kayırma var. Liyakat denilen şey yok. Bu türlü olunca da insanın umudu da olmuyor. Siyasetle ilgilenmiyorum, sağcısı da solcusu da tıpkı. Türkiye’de kişilerin birbirine tahammülü yok. Hayatımı başıma nazaran yaşıyorum, yalansız ve kimseye zarar vermeden, ön yargılardan uzak. Ailem ölçüsüz dindar ancak benim hayat biçimime karışmıyor. Lakin uzun saçlı ve küpeli olduğum için etrafımdaki kimi kişiler çok ön yargılı. Tek istediğim de iyi bir müzisyen olmak.”
‘Düşünce özgürlüğü yok’
B.S.Ç.(19): “Mimarlık okumayı düşünüyorum. Umumide internette vakit geçiriyorum. ‘İyi ki internet var’ diyebilirim. Öğreniyoruz, bakış açımız değişiyor. Yalnızca mektepte ya da ailemizden öğrendiklerimizden ibaret değil hayat. En yalını; kişinin diyaneti beni ilgilendirmiyor. Önümdeki insanın diniyle değil, vicdanıyla ilgileniyorum. Tuttuğu oruç, kıldığı namaz benim için bir şey tabir etmiyor. Etrafa, beşere, hayvana karşı hassas mı kıymetli olan bu. Şort giymeyi çok seven biriyim lakin toplu taşıma kullandığımda giymiyorum, tacizden korkuyorum. Bu kaygıyı yaşamak istemiyorum. Türkiye’de o kadar kıymetli bahisler varken biz çok farklı hususları konuşuyoruz. Lakin yanlış olan her şeyi de lisana getiremiyoruz. Zira, tasavvur özgürlüğümüz yok.”
‘Bakış açım ailemden farklı’
N.S.(16): “Ailemin tek niyeti para kazanabileceğim bir meslek seçmem. İlkokuldan beri çocuk hekimi olmak istiyorum. Bunu seçmemi ailem de onaylıyor. Tıp değil, farklı bir şey de okumak isteyebilirdim. Bu tercihi yaparken külliyen kendi kararlarım doğrultusunda olacaktır. Hayallerimin, ailemin fikirleri üzerine şekillenmesine müsaade vermeyeceğim. Bunun için de çok fazla okuyorum ancak okuduğum kadar da internette vakit geçiyorum. Bu durumdan da rahatsız değilim. Bilinçlenmemi sağlıyor. Şimdiden ailem üzere düşünmediğimi fark ettim. Ailem ölçüsüz inançlı ben de öyleyim lakin onların farklı inançlara bakış açısı ile benimki birebir değil. Ateist birine ailemle benim bakış açım çok farklı olur. Türkiye’de en rahatsız olduğum bahis, bayan ve erkekler arasında eşitlik yok. Bunun yanı sıra her gün bayanlar ölüyor, çocuklar istismara uğruyor, hayvanlara azap yapılıyor, bunlar tartışılsın ve tahlil bulunsun.”
‘Günde 9-10 saat internetteyim’
D.A.Y.(16): “Hafızlık okuyorum, liseyi de dışarıdan okuyorum. Küçüklüğümden beri hekim olmak istiyordum, liseyi dışardan bitirirsem inşallah tabip olacağım. 24 saatin yaklaşık 9-10 saatini internette geçiriyorum. İnternette umumide oyun oynuyorum. Ailemle birçok bahiste birebir düşünmüyorum, gelgelelim bunları onların yanında pek lisana getiremiyorum. Kişilerin diyaneti tercihleri ya da ömür biçimleriyle ilgilenmiyorum. Ateist birine hürmet duyarım, lakin arkadaşlık yapmam. Hepimizin inandığı ya da inanmadığı kendisine, herkes kendisinden sorumlu…”
‘Yaşam üslubuma hürmet duyulsun’
B.A.(16): “Lise öğrenciyim. Yazılım mühendisi olmak istiyorum. Tıpkı devranda da editörlük yapıyorum. İnternette vaktimi umumide yararlı şeyler için kullanıyorum. Yazılımla ilgili bir çok programı rastgele bir kursa gitmeden internetten öğrendim. Vaktimi fazla aldığı için toplumsal medyayı da çok kullanan biri değilim. Dünyanın rastgele bir konumuna gitmeseniz bile, internet aracılığıyla birçok habere erişebiliyorsunuz. Kişilerin hayat biçimine hürmet duyduğum üzere benim de hayat stilime hürmet duyulmasını istiyorum. Gelgelelim ne yazık ki bu memleketteki en büyük kahır, kişilerin hayat biçimi ya da inancına hürmet duyulmaması. Bu ailem için de tasdikli, bana, hayat biçimime ve tercihlerime hürmet duymayan bir insan benden de hürmet beklemesin.”
Memurlar
