Global salgın devrinde tüm dünya ülkeleri iktisatta çarkları döndürmek için faiz artırımına temkinli yaklaşırken, Türkiye’de Merkez Bankası’nın beklentilerin de üzerine çıkartarak faizi yüzde 17’den yüzde 19’a taşıması maliyetleri katlayacak. Kamu ve özel bankalar şimdiden 200 baz puanlık artırımı kredilere yansıtmak için hazırlıklara başladı. Lakin kelam konusu artırımın motamot kredilere yansıtılması, 83 milyonluk nüfusa büyük yük getirecek. Konuttan muhtaçlığa, ticariden taşıta kadar tüm kalemlerde ortalama yüzde 25 düzeyindeki kredi maliyetleri yüzde 30’ları aşacak.
İŞLETMELER KREDİYE YANAŞAMAZ OLDU
Bankacılık etraflarından edinilen bilgilere nazaran, bankalar Merkez Bankası’nın son atağının akabinde tabela faizlerini güncellemek için kolları sıvadı. Kamu bankaları başta olmak üzere önümüzdeki hafta başından itibaren yeni oranların kredi maliyetlerine yansıması bekleniyor. Bu tablo emekçiden çiftçiye, üreticiden tüketiciye çabucak hemen tüm bölümlerin finansmana erişimini zorlaştıracak.
BANKALARDA FAİZ HAZIRLIĞI
Bugün kredi çekmek isteyen küçük bir işletme (KOBİ) aylık ortalama yüzde 2 faizle krediyi geri ödemek zorunda. Yıllık da ise yüzde 26-27. İşini büyütmek isteyen bir KOBİ, 36 ay vadeli 100 bin lira ticari kredi kullandığında, aylık 4 bin 180 TL, vade sonunda çektiği krediyi toplam 151 bin lira olarak geri ödeyecek. Yani, 36 ayda yaklaşık 51 bin lira yalnızca faiz ödeyecek. Bankaların 2 puanlık artışı kredilere yansıtması durumunda aylık yüzde 2 faiz yüzde 2,2’ye, yıllık yüzde 30’lara ulaşacak. Bu durumda birebir fiyat ve vade diliminde geri ödenecek toplam para 157 bin liraya ulaşacak. Yalnızca faize 36 ayda 57 bin lira ödenecek.
Kamu ve özel bankaların 2 puanlık artışı kredilere yansıtması üretici, emekçi ve yatırımcıyı faiz yükü altında daha da ezecek. İş yapmak isteyen herkes faiz duvarıyla karşılaşacak. Endüstricinin de vatandaşın da gücünü zayıflatacak. Kredi çekenler ise faize çalışacak. Bu tablo işini büyütmek, mesken, araba almak, vatandaşın krediyle gereksinimlerini karşılama isteğine darbe vuracak.
PARA ÜRETİME DEĞİL FAİZE GİDİYOR
Kredi tarafında ortaya çıkan dramatik tablo vatandaşın ezilmesine neden olurken, yüksek faizle parasını bankaya yatıracak olan güçlü kesim ise parasına para katacak. Kredi ve mevduata öncülük eden kamu bankalarında bugün bir hafta, 32 gün ve bir yıla kadar olmak üzere yüzde 16-18, 25 aralığında. İnternet sitesinde ilan ettikleri oranlara nazaran bir kamu bankası, TL fiyatına nazaran değişmekle birlikte 17 gün ile bir yıla kadar mevudata ortalama yüzde 18, en yüksek yüzde 18,25 faiz veriyor. Öteki kamu bankaları, ortalama yüzde 18,25 ve yüzde 17’lik oranla halktan mevduat topluyor. Özel bankalarda kelam konusu oranlar yüzde 12, yüzde 13, yüzde 14, yüzde 17, yüzde 18,50 ortasında değişiyor.
HAVADAN 90 GÜNDE 2 BİN TL YARAR CEPTE
Merkez Bankası’nın 2 puanlık son artırımı motamot yansıtılması durumunda ortalama yüzde 18 mevduat faizi yüzde 20’ye çıkabilecek. Diğer bir sözle, cebindeki 50 bin lirasını bankaya 90 gün (3 ay) faize yatıran varlıklı kesim yaklaşık 2 bin 200 lira havadan para kazanacak. Meğer bankadan kredi çekip, alın teriyle üretim yapmak, iktisada katkı sunmak diğer bir tabirle elini taşın altına koymak isteyenler finansmana erişimde faiz pürüzüyle karşılaşacak. Bu tablo, salgın devrinde bile yüzde 1,8 büyüyen iktisadın canlanmasını zayıflatacak.
Japonya eksi %0,1’de bıraktı
Japonya Merkez Bankası (BoJ),faizlerde değişikliğe gitmezken, para siyasetini daha da esnetecek kararlar aldı. Eylül 2016’dan bu yana birinci kere para siyasetini kapsamlı bir formda kıymetlendiren BoJ, siyaset faizini değiştirmeyerek yüzde eksi 0,1’de bıraktı. Kelam konusu karar, 1’e karşı 8 oyla alındı. Banka, devlet tahvili getirilerine yönelik maksat bandını artı-eksi yüzde 0,20’den, artı-eksi yüzde 0,25’e genişletti. Rusya Merkez Bankası da yalnızca yüzde,0.25 puan artırdı.
Hamide Hangül
Memurlar
