Yüksek Seçim Konseyinin (YSK), Belediye Kanunu’na nazaran yapılacak halkoylamalarının genel temellerini, vilayet ve ilçe seçim konseylerinin vazife ve yetkilerini, sandık heyetlerinin oluşturulmasını, bu heyetlerin kararlarına itiraz ve şikayetlerin yöntem ve asıllarını düzenleyen genelgenin kabulüne ait kararı Resmi Gazete’de yayımlandı.
Kararda, 16 Mart 2020’de yürürlüğe giren “Seçimlerin Temel Kararları ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ve çeşitli tarihlerde seçim kanunlarında değişiklikler yapıldığı belirtildi.
Belediye Kanunu’nda öngörülen halkoylamasının sağlıklı ve nizamlı yürütmesi, sonuçlandırılması ve yurt genelinde uygulama birliğinin sağlanması gayesiyle düzenlenen ve 5 Nisan 2008’de yürürlüğe giren “Halkoylamasında (Plebisitte) Seçmenlerin Oylarına Başvurma Metot ve Asıllarına Ait Genelge”ye bu değişikliklerin işlenmesi gerektiği kaydedilen kararda, YSK’nın bu doğrultuda oluşturduğu komitenin çalışmasını tamamladığı bildirildi.
Kararda, 5 Nisan 2008’de yayımlanan genelgenin yürürlükten kaldırıldığı ve kurulca önerilen genelge taslağının kabul edildiği belirtildi.
– Yeni genelge
Güncellenen genelge, kararın eki olarak Resmi Gazete’de yayımlandı.
“5393 Sayılı Kanuna Nazaran Yapılacak Halkoylamasında Seçmenlerin Oylarına Başvurma Adap ve Temellerine Ait Genelge”, Belediye Kanunu’nun “belediyelerin kuruluşuna” ait 4’üncü ve belde, köy yahut bunların birtakım kısımlarının bir diğer beldeye katılmalarına ait 8’inci hususuna nazaran yapılacak birleşme ve katılmalarda seçmen oylarına başvurulmasında uyulacak adap ve asılları belirliyor.
Buna nazaran, halkoylaması 4’üncü husus uyarınca belediye kurma şartları oluşan bir yahut birden fazla köyün ihtiyar meclisinin kararı, seçmenlerin en az yarısından bir fazlasının mahallin en büyük mülki yönetim amirine yazılı başvurusu yahut valinin tabiatıyla gerek görmesi durumunda; 8’inci husus uyarınca da belde yahut köyün meskun alanının, komşu beldenin meskun alanıyla birleşmesi yahut ortalarındaki aranın 5 bin metrenin altına düşmesi ve buralardaki seçmenlerin yarısından bir fazlasının komşu beldeye katılmak için başvurması durumunda yapılacak.
Bu, vali tarafından ilçe seçim heyetine bildirilecek. Halkoylaması, kelam konusu yerlerin bağlı bulunduğu ilçe seçim konseylerinin kontrolünde ve nezaretinde yapılacak.
Valiliğin yazılı bildirimi üzerine ilçe seçim heyeti 15 gün içinde halkoylamasını gerçekleştirecek. Oy verme günü, valinin bildirimini izleyen 15 gün içindeki son pazar günü olacak.
Valinin bildiriminden itibaren iştirakin sağlanması için halkoylaması yöre halkına mahalli imkanlarla ilan edilecek.
Halkoylaması; özgür, eşit, saklı, tek dereceli, genel oy, açık sayım ve döküm asıllarına nazaran yapılacak.
Halkoylamasının yapılmasına karar verilmesinden sonra ilçe seçim konseyi, halkoylamasının yapılacağı yerleşim yerlerine ilişkin olan ve seçim bölgesinde en son kullanılan muhtarlık bölgesi askı listelerini, belirleyeceği mühletler içinde askıya çıkaracak ve mutlaklaştıracak. Halkoylaması, katılaşan bu listelerle yapılacak.
Muhtarlık bölgesi askı listelerinin güncelleştirilmesinden sonra sandık seçmen listeleri her bir sandıkta 500 seçmeni aşmayacak halde oluşturulacak.
– Sandık konseylerinin oluşturulması
Sandık konseyleri, ilçedeki kamu vazifelileri ortasından ilçe seçim heyeti liderince belirlenecek bir lider, bir asıl ve bir yedek memur üye ile ilçede teşkilatı bulunan ve son milletvekili genel seçiminde en çok oy almış siyasi partilerin bildireceği 5’er asıl ve yedek üyeden oluşacak.
Bu konseyler, halkoylamasının sistemli yürütülmesi için önlemleri alacak, oy verme süreçlerini yürütecek, oy pusulalarını sayacak, sonuçları tutanağa geçirecek ve bunları ilçe seçim şurasına teslim edecek.
YSK öbür bir müddet belirlememiş ise saat 08.00’den 17.00’ye kadar oy kullanılacak.
Halkoylamasında üzerinde “EVET” ve “HAYIR” yazıları bulunan ve renkleri YSK tarafından belirlenen oy pusulaları ile filigranlı kağıttan üretilmiş ve üzerinde Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Şurası amblemi bulunan oy zarfları kullanılacak.
Genelgede, sandık konseylerinin vazife ve yetkileri, toplanma vakti ve yapacakları işler, sandık etrafında tertibin sağlanması, oyların sayım ve dökümü, geçersiz oylar, sandık sonuç tutanağının düzenlenmesi ve ilanı, sayım torbalarının ilçe seçim konseyine teslimi, bu süreçlere ait şikayet ve itirazlar, bunların karara bağlanması, halkoylamasının yenilenmesi ve genelgede belirtilen işleri yapacaklara ödenecek fiyatlara de yer verildi.
Memurlar
