– Yükseköğretim Konseyinin (YÖK) çalışmalarıyla Kimyasal Biyolojik Radyolojik Nükleer (KBRN) konusunda üniversitelerdeki çalışmalar ivme kazandı, araştırmalar ve yayınların sayısında artış sağlandı.
Yükseköğretim Kurulunca, KBRN alanında birincisi 2017’de gerçekleştirilen çalıştayın ikincisi geçen yıl Aralık ayında pandemi şartlarında görüntü konferans tekniğiyle yapıldı.
YÖK Lideri Prof. Dr. Yekta Saraç başkanlığında gerçekleştirilen çalıştaya ilgili kurum ve kuruluşlardan ve KBRN alanında lisansüstü programı bulunan yükseköğretim kurumlarından ilgili temsilciler katıldı.
Meskenlerdeki en kolay zehirlenmeler dahil kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer alanlarda oluşan tehdit ve tehlikelere karşı hami kıyafetlerden teşhis kitlerine, müdahale ekipmanlarına kadar pek çok bilimsel alan, KBRN araştırmalarının kapsamına girerken bu alanda çalışan akademisyenlerin faaliyetinin ehemmiyeti Kovid-19 salgını periyodunda daha da arttı.
– YÖK bünyesinde bir “KBRN Çalışma Grubu” oluşturuldu
Bu alanda farklı Ar-Ge çalışmaları ve nitelikli insan kaynağının artırılmasına muhtaçlık duyulması üzerine YÖK KBRN Çalıştayı sonrası, Lider Saraç tarafından YÖK Başkanlığı bünyesinde “KBRN Çalışma Grubu” kuruldu.
YÖK KBRN Çalışma Kümesi bünyesinde temel bilimler, mühendislik bilimleri ve tıp alanından akademisyenlerin yanı sıra Sıhhat Bakanlığı, AFAD, TÜBİTAK, TAEK üzere ilgili kurum temsilcileri de yer aldı. Ulusal Savunma Bakanlığı yetkilileri ile de görüşmeler gerçekleştirildi.
“Yeni YÖK” konseptinde Türkiye’nin öncelikli alanlarının belirlenerek nitelikli insan gücünü artırmaya yönelik çalışmalarda KBRN alanı da birinci kere üniversitelerin gündemine bu ölçüde yerleşti.
YÖK KBRN Çalışma Kümesi, YÖK Yürütme Şurası Üyesi Prof. Dr. Zeliha Koçak Tufan koordinatörlüğünde yürüttüğü çalışmalarla 2017’den bu yana üniversitelerde lisansüstü programların açılmasına öncülük etti, ilgili programların müfredatlarının hazırlanmasına katkı sağladı, yerinde inceleme ve ziyaretlerde bulundu.
KBRN Çalışma Kümesi, her iki çalıştaya katılan ilgili kurum temsilcilerinin ve akademisyenlerin sunumlarını ve yürüttüğü çalışmaları bir kitapta topladı. Bu kitapta üniversitelerin yanı sıra Sıhhat Bakanlığı, Ulusal Savunma Bakanlığı, TÜBİTAK, AFAD ve TENMAK/NDK üzere kurumlar ile Aselsan, Havelsan üzere kuruluşların da KBRN alanında yaptığı çalışmalara yer verildi.
– KBRN ve ilgili alanlarda doktora yapan bursiyer sayısı 414’e yükseldi
KBRN alanı, ülkenin bu alanda muhtaçlık duyduğu akademisyen açığını gidermek üzere YÖK 100/2000 Doktora Projesi kapsamına alındı. Bunun yanında Yurt Dışı Araştırma Bursu-YUDAB’a da dahil edilen KBRN alanında hami tıbbi gereçler ve biyogüvenlik alanları pandemi devri özel davetinde yer aldı.
YÖK 100/2000 doktora bursu kapsamında KBRN ve ilgili alanlarda doktora yapan bursiyer sayısı 414’e yükseldi. Bursiyerlerden 35’i aşı, 8’i biyogüvenlik, 71’i biyoteknoloji, 3’ü şahsî kollayıcı ekipmanlar, 6’sı epidemiyoloji, 34’ü farmosötik biyoteknoloji ve ilaç tasarımı, 28’i besin biyoteknolojisi, 37’si ilaç çalışmaları, 9’u klinik eczacılık, 17’si esirgeyici tıbbi materyaller, 102’si moleküler farmakoloji ve ilaç araştırmaları, 27’si nanobiyoteknolojik güdümlü ilaçlar, 9’u nükleer güç, 3’ü nükleer fizik, 9’u savunma bilişimi, modelleme ve simülasyon, 1’i savunma sistemleri entegrasyonu, 15’i de savunma teknolojileri alt alanında doktora yapıyor.
Öte yandan, Üniversitelerarası Heyet ile yapılan görüşmeler sonrasında hazırlanan bir teklif YÖK Genel Şurasında tartışıldı ve birinci olarak Tıbbi KBRN alanı doçentlik alanı olarak kabul edildi.
– Akademide KBRN farkındalığında artış sağlandı
YÖK tarafından birinci etapta 4 üniversitede açılan lisansüstü programların dışında da üniversitelerden KBRN alanına yönelik gelen teklifler değerlendirildi. Birtakım ön lisans ve lisans programlarında KBRN dersi verilmeye başlandı.
YÖK Akademi’de 2016’da KBRN anahtar sözü ile ilgili 6 proje, 2 bildiri, 2 makale ve 2 tez yer alırken, 2020’ye gelindiğinde direkt KBRN alanında 113 bildiri, 11 makale, 3 kitap ve 15 tez çalışması yazıldı. KBRN çalışmaları ve farkındalığı ilgili alanlara da yansıdı, bu kapsamda acil durum ve afet idaresi, nükleer teknoloji ve radyasyon güvenliği, biyoteknoloji üzere alanlarda yüzlerce öğrenci eğitim alırken bu alandaki akademik çalışmalar sürüyor.
Yükseköğretim Heyeti, üniversitelerde eğitim ve öğretim süreçleri imkanları ile araştırma merkezleri alt yapılarının, yetişmiş insan kaynağı ve potansiyelinin KBRN şemsiyesi altında bir ortaya getirilmesini öncelikli ve kıymetli görüyor. YÖK bu maksatla, üniversitelerde KBRN konusunda belirlenen kurumsal yapılanmaların geliştirilmesi için başlattığı çalışmaları sürdürecek.
Memurlar
