– Türkiye Ilmî ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Savunma Sanayii Araştırma ve Geliştirme Enstitüsünün (SAGE) öz kaynaklarıyla yürüttüğü çalışmalar ahir geliştirdiği ardışık delicili uçak bombası SARB-83, seri üretime hazır hale getirildi.
TÜBİTAK SAGE Enstitü Yöneticisi Gürcan Okumuş, AA muhabirine, SARB-83 ve SERT-82’yi, girişimlerin ayan bir aşamaya gelmesiyle IDEF 2019 fuarında kamuoyuyla paylaştıklarını söyledi.
Envanterdeki nüfuz edici bombanın (NEB-84) geliştiril me sürecinde elde edilen tecrübenin emsal mühimmatların gelişiminin yolunu açtığını belirten Okumuş, şöyle konuştu:
“Uçak bombası olarak kullanılmayan, bildiğimiz kadarıyla birinci sefer Türkiye’nin kullandığı bir teknoloji var, ardışık delicili harp başlığı teknolojisi. Bu teknolojiyi uçak bombalarında NEB-84 olarak dünyada birinci biz kullandık. Konumdan atılan mühimmatlarda var lakin uçak bombası olarak ardışık delicili yani çukur imlalı harp başlığı teknolojisi olarak yoktu. NEB-84’ten edindiğimiz tecrübeyle bunu Mark-83 (MK-83) geometrisinde ve kütlesinde tekrar ardışık delicili harp başlığı aktifliği olan bir mühimmat geliştirme girişimi olarak öz kaynaklarımızla başlattık.”
MK-83 uçak bombalarında kullanılabilen tüm güdüm kitlerinin SARB-83’te de kullanılabileceğini tabir eden Okumuş, SARB-83 girişiminin SERT-82’ye nazaran biraz daha süratli ilerlediğini, bombanın alt sistem testleri ve çevresel testlerinin sonuçlandırıldığını ve girişimin kesin testleri kapsamında son olarak kalifikasyon ve delici aktifliğini görme testlerinin tamamlandığını bildirdi.
– Duvarı saatte 280 kilometre süratle aştı
Okumuş, testlerin gerçekleştirildiği Maksat Balistiği Raylı Sistem Dinamik Test Altyapısı’nın (HABRAS) çok değerli bir altyapı olduğuna işaret ederek, şu değerlendirmede bulundu:
“NEB-84 testini İngiltere’de yapmak zorunda kalmıştık, bu altyapı yoktu. Artık kendi altyapımızda kendi geliştirdiğimiz mühimmatı, SARB-83’ü test etmiş olduk. Çok hoş imajlar de aldık ve test de çok başarılı oldu. Yaklaşık 1,5 metrelik, 35 megapascal güçlendirilmiş duvarı SARB-83 mühimmatı ön delicisiyle deldi ve ana delici duvarın içinden geçerek aktifliğini gösterdi. SARB-83 yaklaşık saatte 300 kilometre süratle ilerledi, duvarı deldikten sonra ana delicimizin suratı yaklaşık saatte 280 kilometreydi. Yani 1,5 metrelik güçlendirilmiş duvarın yavaşlatma tesiri yüzde 10’dan bile az oldu. Bu sahiden çok yüksek bir aktiflik göstergesi. SARB-83 için tahminen son sefer uçaktan külliyen canlı bir atış yapılmasını planlıyoruz. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığımızın ve Hava Kuvvetlerimizin gereksinimi doğrultusunda gelecek taleplere nazaran seri üretimi yapılabilir durumda. SARB-83, yakın vakitte farklı güdüm kitleriyle kullanılabilecek stratejik bir mühimmatımız olarak tasarrufa hazır.”
– “İhraç potansiyeline sahip”
SARB-83’ün güvenlik güçlerine sunacağı operasyonel kabiliyetlere değinen Okumuş, şunları kaydetti:
“SARB-83’ün eş pahası olarak MK-83 uçak bombalarımız var. Bunların delici özelliği bulunmuyor, SARB-83’te ardışık delici harp başlığı var ve bu tip uçak bombası olarak dünyada tahminen tek devletiz. Bunun avantajı daha düşük süratlerde ve açılarda dahi delici aktiflik gösterebilmesi. SERT-82’de tekil kinetik delici var. O, çeliğin kendi gücüyle bir delme tesiri gösteriyor. SARB ve NEB’de ardışık delicili harp başlığı teknolojisi olduğu için çukur imlalı ön delici duvarda bir açılma sağlıyor ve ana delici buradan yoluna devam edebiliyor, çok önemli aktiflik gösteriyor. SARB-83 şu anda envanterde olmayan, dünyada da gibisi çok az olan bir mühimmat. En büyük avantajı MK-83 geometrisinde ve kütlesinde olduğu için tekrar TÜBİTAK SAGE tarafından geliştirilen Hassas Güdüm Kiti, Kanatlı Güdüm Kiti ile koordinasyonlu şeklide vazife yapabilecek, yurt dışına ihraç potansiyeli olan bir eser olması. MK-83 geometrisine müsait yurt dışında kullanılan güdüm kitleriyle kullanılabilecek stratejik bir mühimmat. Karargahlar, hava yerleri, sert tabana sahip baraj üzere stratejik maksatlarda çok yüksek aktiflik gösterebilecek bir mühimmat.”
Okumuş, SERT-82 girişiminin de 2021 içinde değerli bir aşamaya geleceğini bildirdi.
– “Biz teste giderken, bize teste gelinecek”
Gürcan Okumuş, HABRAS ile Türkiye’nin Avrupa’daki örneklerinden daha gelişmiş, daha teknolojik ve daha fazla yeteneğe sahip bir test altyapısına kavuştuğuna dikkati çekerek, böylelikle yurt dışında katlanılan büyük maliyetlerin önüne geçilirken, stratejik mühimmatların haberlerinin de devlette kaldığını lisana getirdi.
HABRAS’taki testlerin mühimmatla hudutlu kalmayacağını vurgulayan Okumuş, “Ses suratının 2 katına kadar hızlandırma yapabildiğimiz bir altyapı. Burada çok farklı testler, bileşen testleri yapılabiliyor. Ulusal Muharip Uçak Girişimi kapsamında fırlatma koltuğu geliştirilmesi, paraşütlerle ilgili testler HABRAS’ta yapılabilecek.” dedi.
Bu testleri mahalde yapabilmenin de maliyetleri önemli nispette azalttığını belirten Okumuş, aksi halde uçak kullanılarak yapılacak testlerin çekişmeli, çok daha maliyetli ve riskli yapılmak durumunda kalınacağını tabir etti. Okumuş, HABRAS’ı kullanmaya yönelik taleplere değinerek, “Biz yurt dışına teste giderken bize yurt dışında test talepleri gelecek, geliyor da esasen.” diye konuştu.
Okumuş, SARB-83 testi yurt dışında yapılmak zorunda kalınsa yalnızca test firmasına ödenecek bedelin 500 bin dolardan aşağı olmayacağını, lojistik harcamalarla bu ölçünün milyon doları bulabileceğini kelamlarına ekledi.
Memurlar
