Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, pazartesi günü Eskişehir Kırka Eti Maden tesislerinde lityum karbonat üretimine başlanacağını belirterek, “Başlangıçta yıllık 10 bin ton olacak pilot üretimimiz kısa mühlet içinde yıllık 600 bin tona çıkacak. Bu üretim yerli elektrikli arabanın pil imalinde değerli bir girdi olarak kullanılacak.” dedi.
Dönmez, 4 Aralık Dünya Madenciler Günü kapsamında düzenlenen Maden Sanayi Patronları Sendikası (MASİS) Madencilik ve Ulusal İktisat Tepesi’ne videokonferans formülüyle katıldı.
Burada yaptığı konuşmada, bugün dünyadaki 90 çeşit madenin 77’sinin Türkiye’de bulunduğunu söyleyen Dönmez, siyasetlerinin özünü oluşturan temel mantalitenin yerlileştirme ve yerli üretim anlayışı olduğunu tabir etti.
Dönmez, madencilik ve ekonomik gelişmişlik ortasında sıkı bir bağ olduğuna işaret ederek, “Gelişmiş ülkelerin var olan ekonomik düzeylerine ulaşmalarında, doğal kaynakları aktif bir formda kullanmaları büyük rol oynuyor. Bu gayeyle madencilik kesimimizi desteklemeye her koşulda devam edeceğiz. Kömür bölümünden örnek verecek olursak 2016 yılından bugüne kadar toplam 250 milyon lirayı aşan takviye ödemesi yaptık. Ayrıyeten, 2020 yılında bugüne kadar yerli kömürde üretim ve istihdamı korumak hedefiyle verilen dayanak yaklaşık 120 milyon lirayı buldu.” dedi.
Madencilik dalının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla içindeki hissesinin yüzde 1,1 olduğunu lisana getiren Dönmez, şöyle devam etti:
“Madencilikte 4-5 milyar dolarlık ihracatımız var ancak buna karşılık altın hariç 2 katına varan ithalatımız da kelam konusu. Kesimde yaklaşık 130-140 bin civarında direkt istihdam sağlıyoruz. Dolaylı olarak baktığınızda bu sayıyı en az 5-6 ile çarpmak gerek. O denli ki birtakım şirketlerimizde 3 kuşaktır madenlerde çalışan vatandaşlarımız kelam konusu. Madencilik bilhassa birtakım bölgelerimizde toplumsal ve kültürel hayatla iç içe geçmiş durumda. Madencilik bugün kentlerimizi var etse de en kıymetlisi işçilerimizin hayatında, hafızalarında, anılarında büyük bir yere sahip. Kendi hayatlarını ve evlatlarının hayatlarını buradan kazandıklarıyla inşa ettiler. Böylesine kutsal bir emeğin karşılığını, böylesine büyük bir ekonomik girdiyi, hayatın her alanına nüfuz eden bu türlü bir faaliyet alanını temelsiz, bilimsel gerçeklerden büsbütün uzak, belirli bir kümenin ideolojik dayatma ve saplantılarına heba edemeyiz. Her vakit yatırımcımızın ardında, her vakit madenci kardeşlerimizin yanında olacağız.”
– Bor, Türkiye’nin rekabet gücü yüksek madeni
Dönmez, Türkiye’nin madencilikte dünyada rekabet gücünün yüksek olduğu kıymetli madenleri bulunduğunu, bunların başında borun geldiğini ve bunu trona, feldspat, sodyum sülfat, krom, kurşun, çinko, zeolit, linyit, mermer, manyezit üzere öbür kıymetli madenlerin takip ettiğini söyledi.
Sezyum, skandiyum, tellur, osmiyum, paladyum, rodyum, rutenyum ve tantalyum üzere ileri teknoloji elementlerinden büyük bir kısmı için de Türkiye’de uygun jeolojik ortam bulunduğunu vurgulayan Dönmez, şunları kaydetti:
“Ancak ender toprak elementi dediğimiz lityum, berilyum, galyum, niyobyum, toryum, zirkonyum, rubidyum ve vanadyum üzere madenlerimizi bugüne kadar teknolojik yetersizlik nedeniyle kıymete dönüştüremedik. Bu alandaki gidişatı bilakis çevirmek için Eti Maden Eskişehir Sivrihisar’da az toprak elementleri (NTE) pilot tesis kurma çalışmalarına başladık. Bu elementlerin işlenmesiyle ilgili birtakım ülkelerle görüşmelerimiz devam ediyor. Lityum karbonat üretimiyle ilgili de iki ay evvel şahsen Eskişehir Kırka Eti Maden tesislerine giderek pilot üretime dönük çalışmaları yerinde incelemiştik. İnşallah bu tesis Aralık ayında üretime başlayacak. Pazartesi günü Eskişehir Kırka Eti Maden tesislerinde lityum karbonat üretimine başlıyoruz. Başlangıçta yıllık 10 bin ton olacak pilot üretimimiz kısa müddet içinde yıllık 600 bin tona çıkacak. Bu üretim yerli elektrikli arabanın pil üretiminde değerli bir girdi olarak kullanılacak.”
– “Mevzuat gereği değil insan odaklı düşüneceğiz”
Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) İdare Şurası Lideri Özgür Burak Akkol da Türkiye’nin maden dalının dünya ölçeğinde daha da öne çıkacağını belirterek, “TİSK olarak salgın sürecini ülkemiz için bir fırsata çevirmek istiyoruz. Burada anahtar üretimden geçiyor. Üretim dediğimiz noktada da en kritik bölüm madencilik kesimi. Türkiye’nin geçen sene 4,3 milyar dolarlık maden ihracatı var. Rezervlerin teknoloji ve yatırımlarla daha verimli işlenmesi sayesinde önümüzdeki devirde harikulade bir fırsat olacağını düşünüyoruz.” diye konuştu.
Türkiye Maden Emekçileri Sendikası Genel Lideri Nurettin Akçul da sağlıklı ve inançlı bir iş ortamı için madencilik üzere riskli iş kollarında karşılaşılabilecek risklerin ortadan kaldırılması gerektiğini tabir ederek şunları söyledi:
“Risklerin gerçek tanımlanması için planlı, inançlı, disiplinli ve bilimsel çalışmamız lazım. Çalışma ortamının en üst düzeyde düzenek edilmesini sağlamak gerekiyor. Üretim baskısını ortadan kaldıracak, mevzuat gereği değil insan odaklı düşüneceğiz. Üretimi sağlıklı, inançlı ve huzurlu bir ortamda gerçekleştirebilmek için bütün imkanları seferber edeceğiz. Hepimizin toplumsal bir şuur ve toplumsal bir sorumluluk oluşturma mecburiyeti vardır. Kamu, patron sendikaları, meslek odaları, bu alanda bilim üreten akademisyenler el birliği, gönül birliği yapmalıdır.”
Maden Sanayii Patronları Sendikası (MASİS) İdare Konseyi Lideri Naci İlci, madenciliğin bir ülkenin geleceğini tayin edebilecek kadar kıymetli ve stratejik bir dal olduğunu belirterek şöyle dedi:
“Yaklaşık 130 bin kişilik istihdam, Kasım 2020 sayılarıyla 3,8 milyar dolarlık ihracat ve uzun yıllardır ortalama yüzde 1 seviyesinde seyreden gayrisafi yurt içi hasılamızdaki madencilik hissesi Türk madenciliğinin gerçek potansiyelini yansıtmamaktadır. 21,5 milyar doları bulan altın ithalatı dahil olmak üzere maden cevheri ve madene dayalı eser ithalatını taban seviyeye çekebilecek güç ve girişimcilik Türk madencilik bölümünde ziyadesiyle bulunmaktadır. Olağan periyotlarda farkına varılmayan birtakım gereksinim ve gereklilikler Kovid-19 salgını üzere harika periyotlarda eksikliklerini çok daha şiddetli bir biçimde hissettirmektedir. Endüstride çarkların dönmesi, iktisadi direncin sağlandığı temel gereksinimlerin sıkıntı vakitlerde karşılanabilmesi, özcesi ekonomik açıdan tam bağımsız bir Türkiye için güçlü bir madencilik bölümünün varlığı elzemdir.”
Memurlar
