2020 yılında tüm dünya pandemi ile uğraş etmeye çalışırken, ekonomik dengelerde de bozulma yaşandı. Türkiye’nin de içinde olduğu kimi ülkelerde bozulan ekonomik istikrarlar, artan talep ve yükselen maliyetler nedeniyle birçok eserin fiyatında yükselişler yaşandı. Sebze-meyveden ayçiçek yağına kadar neredeyse her esere artırım geldi. Son artırımlar ise süt ve süt eserlerinde yaşandı. Kaşarpeynirinden yoğurtlara, beyazpeynirden ambalajlı sütlere, tereyağdan kremalara yüzde 20 ile 30 ortasında artırım geldi.
TÜİK’in bilgilerine nazaran yıllık enflasyon yüzde 14.6 olurken, besin eserlerindeki artış yüzde 20’yi aştı. En fazla artış ise yüzde 674 ile hazır sütlü tatlılarda oldu. Biz de süt ve süt eserlerinde yaşanan fiyat yükselişinin sebeplerini araştırdık. Dal temsilcileri çiğ süt fiyatlarında yaşanan artışın akabinde artırımın kaçınılmaz olduğunu söylerken, güç maliyetlerinde yaşanan yükseliş ve ambalaj fiyatlarındaki artışın da artırımlarda tesirli olduğunu söyledi. Süt ve süt eserlerine yapılan artırımlar daha yeni yeni raf fiyatlarına yansırken, süt eserleri üreticileri fiyat yükselişlerinin akabinde satışlarda bir ölçü düşüş yaşandığını lisana getirdi.
‘FIRSATÇILAR DA ORTAYA ÇIKTI’
Birtakım eserlerde ise yaşanan fiyat yükselişleri yüzde 25’i aştı. Bir kilogramlık tereyağın fiyatı 60 TL’yken 80 TL düzeyini aştı. 500 gramlık kaşarpeynirinin fiyatı ise 24 TL düzeylerinden 35 TL’ye kadar çıktı. Ortalama artırımların daha üstünde olan bu artırımlar ise vatandaşın yansısını çekti. Birtakım üreticiler ise kelam konusu fiyat yükselişlerini fırsatçılık olarak nitelendirirken, birtakım marketlerin ise fiyatları daha da üst çektiğine vurgu yaptı.
‘ZAM YAPMAK KAÇINILMAZDI’
Hürriyet’ten Burak Coşan’a konuşan Eker Süt İdare Şurası Lideri Ahmet Eker, “O günden bu yana çiğ süt fiyatlarında artış olmamıştı. 1 Ocak 2021 itibariyle çiğ süt fiyatları ise yaklaşık yüzde 25 arttı ve 2.8 TL’ye çıkarıldı. Ayrıyeten birebir devirler içinde döviz kurlarında da yüzde 20-25 yükseliş yaşandı.
Bu da ambalaj maliyetimizin artmasına neden oldu. Güç fiyatları yükseldi, taban fiyatta de artış oldu. Tüm bunlar bir ortaya gelince artırım kaçınılmaz oldu. Dal son eserlere ortalama yüzde 20-25 artırım yaptı. Dalda rekabet çok fazla olduğu için artırım bu düzeylerde kaldı. Şayet gerçek maliyetler yansıtılmış olsaydı oran çok daha fazla olurdu. Bu artırımın akabinde satışlarda da düşüş yaşanmaya başladı” diye konuştu.
‘FİYAT ARTTIRMAYA MECBUR KALDIK’
2020 boyunca süt ve süt eserlerine hiç artırım yapılmadığının altını çizen Teksüt İdare Heyeti Lideri Cevdet Arınık, “Son bir yılda yemden çiğ süte, ambalajdan güce kadar süt eserleri üreticisinin kullandığı her eserde fiyat yükselişleri oldu” dedi. En son çiğ süt fiyatları yaklaşık yüzde 25 arttırılınca süt eserlerine artırımın kaçınılmaz olduğunu kaydeden Arınık “Biz de eserlerimize artırım yapmak istemezdik. Mecbur kaldık. Artırımların raflara yansımasının akabinde satışlarda da düşüş oldu. Zira beşerler bir anda yüzde 20-25’lik artırımları görünce daha çok etkilendi. Şayet nitekim maliyetlerde yaşanan yükselişi fiyatlara yansıtmış olsaydık artırım oranları yüzde 30’u aşabilirdi” dedi.
ÇİĞ SÜT FİYATLARI ARTTI
Çiğ sütün kilogram fiyatı 2019 başında 1.7 TL düzeylerindeydi. 2019 Mayıs’ta ise fiyatı 2 TL oldu. 2019 Kasım ortasında da fiyat 2.30 TL’ye kadar çıktı. 2020 yılında ise 2.3 TL’lik fiyat geçerli oldu. Fakat 2021 yılı itibariyle çiğ sütün kilogram fiyatı 2.8 TL’ye çıkartıldı. Çiğ süt fiyatlarında yaşanan bu artış tüketiciye ulaşan eserlerde de tesirini gösterdi.
Memurlar
