Albayrak, “Yeni Dengelenme, Yeni Olağan, Yeni Ekonomi” ana temasıyla hazırlanan Yeni Iktisat Programı’nı (2021-2023) (YEP) Vergi Kontrol Şurası Ataşehir Hizmet Binası’nda düzenlediği basın toplantısıyla açıkladı.
Bakan Albayrak, YEP’in birincisini Eylül 2018’de açıkladıklarını, o günlerde Türkiye’nin yurt dışı kaynaklı spekülatif kur ataklarının oluşturduğu finansal ve makroekonomik dengesizliklerle ağır bir halde uğraş ettiğini anımsattı.
Bu nedenle programın birinci yılını dengelenme süreci olarak duyuru ettilerini belirten Albayrak, uyguladıkları kararlı siyasetlerle dengelenme sürecinde Türkiye’nin muazzam muvaffakiyet elde ettiğinin altını çizdi.
Albayrak, Ağustos 2018’de 7,20’lere kadar yükselen dolar kurunu 2019 yıl sonu prestijiyle 5,95’lere indirdiklerini, yüzde 25’lere kadar yükselen Tüketici Enflasyonu’nu (TÜFE) yüzde 10-11 bandına düşürdüklerini hatırlattı.
Ayrıyeten 50 milyar doların üzerindeki cari süreçler açığını cari fazlaya çevirdiklerini tabir eden Albayrak, kelamlarına şöyle devam etti:
“Daralmaya başlayan ekonomik faaliyeti tekrar hareketlendirdik ve 2019’un son çeyreği prestijiyle yüzde 6,4’lük büyüme oranını yakaladık. Tam bu dengelenme sürecinin sonuna yaklaşırken yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının başlamasıyla ekonomimiz ve dünya ekonomileri tarihte eşine az rastlanır şiddette yeni bir sınama ile karşı karşıya kaldı. Tüm dünyada ekonomik faaliyet çok sert bir halde yavaşladı. Kimi ülkeler ekonomilerini ve hudutlarını büsbütün kapattı. İşsizlik bütün dünyada çok süratli biçimde arttı. Belirsizlik ortamında sermayenin altına ve rezerv paralara yönelmesi sonucunda Türkiye üzere bilhassa gelişmekte olan ülkelerin para üniteleri önemli manada bütün dünyada paha kaybetti. Ünite maliyet artışlarına kur geçişkenliği de eklenince enflasyon oranımızdaki aşağı taraflı trend yerini yatay bir seyre bıraktı.”
Albayrak, bilhassa altın ithalatındaki süratli artış ve turizm gelirlerindeki sert düşüş sonucunda cari süreçler istikrarında süreksiz de olsa bir bozulmanın ortaya çıktığına işaret etti.
– “İhtiyaç sahibi 6,2 milyon ailemize nakdi yardım yaptık”
Bakan Albayrak, bugün paylaştığı programın iktisatta salgın tesiriyle ortaya çıkan bu finansal ve makroekonomik dengesizliklerle nasıl çaba edeceklerini, salgın sonrası yeni olağana nasıl ahenk sağlanacağını ve yeni iktisat yaklaşımının ne olacağının ortaya konulacağını söyledi.
Kovid-19 salgını devrinde uygulanan siyasetlere değinen Albayrak, Kovid-19 ile gayretlerini 3 temel amaç üzerine inşa ettiklerini; birincisinin iş gücü piyasasını ayakta tutmak, ikincisinin salgından etkilenen hanehalkı ve işletmelere gerekli kaynağı ve likiditeyi sağlamak, üçüncüsünün temel bölümlerin faaliyetlerini sürdürmesini garanti altına alarak tedarik zincirlerini ayakta tutmak olduğunu lisana getirdi.
Albayrak, bu gayelere ulaşmak için tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de nakdî ve mali genişleme adımlarının atıldığını hatırlatarak, şunları kaydetti:
“Bu adımları Ekonomik İstikrar Kalkanı paketinde 18 Mart 2020’de açıkladık. Ortaya çıkan muhtaçlıklar doğrultusunda dinamik olarak alınan yeni önlemlerle paketi genişlettik. Kovid-19 salgını sürecinde açıkladığımız takviye paketlerinin toplam büyüklüğü 494 milyar TL ile ulusal gelirimizin yüzde 10’una ulaştı. Muhtaçlık sahibi 6,2 milyon ailemize 1.000’er TL’lik nakdi yardım yaptık. En düşük emekli aylığını 1.500 TL’ye yükselttik. Kısa çalışma ödeneğinin kapsamı genişlettik, mühletini uzattık. 18,7 milyar TL meblağında kısa çalışma ödeneği, 4,4 milyar TL fiyatında nakdi fiyat dayanağı ve 3,6 milyar TL fiyatında işsizlik ödeneği ile çalışanlarımıza dayanakta bulunduk. Böylelikle istihdamın sürekliliğini güçlü bir formda bu büyük krizden en az etkilenmesi için bu adımları attık. 40 milyar TL meblağında SGK ve Bağkur primini ve 29,4 milyar TL vergi ödemesini erteledik. Bölüm odaklı vergi indirimleri ile işletmelere takviye olduk.”
– “Kamu bankalarımız aracılığıyla 267,4 milyar TL meblağında kredi finansmanı sağladık”
Bakan Albayrak, temerrüde düşen firmalara zorlayıcı sebep imkanı getirdiklerini ve Kredi Garanti Fonu’nun (KGF) limitini artırarak teminat problemi yaşayan işletmelerin finansmana erişimini sağladıklarını belirtti.
Hanehalkından, esnafa, sanayiciden, ihracatçıya, iktisadın tüm paydaşlarına çok düşük maliyetlerle finansman sağladıklarını vurgulayan Albayrak, “Kamu bankalarımız aracılığı ile 267,4 milyar TL fiyatında kredi finansmanı sağladık. Aylık geliri 5 bin TL’nin altında olan yaklaşık 9 milyon vatandaşımıza 47,5 milyar TL ferdî gereksinim dayanağı verdik. 787 bin esnafımıza 29,9 milyar TL’ye yakın esnaf dayanak finansmanı tahsis ettik. 198 bin işletmemize 143 milyar TL işe devam finansmanı kullandırdık. 122 milyar TL fiyatında kurumsal ve kişisel kredinin ertelemesini gerçekleştirdik.” sözlerini kullandı.
– “Temmuz ayında ekonomik faaliyet süratli bir olağanlaşma sürecine girdi”
Bakan Albayrak, salgın periyodunda aldıkları bu siyaset önlemlerinin sonucunda, bu yılın temmuz ayında ekonomik faaliyetin süratli bir olağanlaşma sürecine girdiğini vurgulayarak, “Bu manada gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin birçoğundan Türkiye olarak müspet ayrıştık. Sanayi üretimi, satın alma yöneticileri endeksi, kapasite kullanım oranı, elektrik tüketimi ve itimat endeksi bilgileri, iktisatta yılın üçüncü çeyreğinden itibaren güçlü bir V-tipi bir toparlanma olduğuna ve yıldan yıla büyüme oranının olumluya döndüğüne açıkça işaret ediyor.” diye konuştu.
Toparlanmanın sürükleyicilerinden birisinin de ihracat olduğunu belirten Albayrak, “İhracatımız, 2020 Haziran-Ağustos devrinde salgının tesirlerinin derinden hissedildiği 2020 Mart-Mayıs devrine kıyasla yüzde 27’ye yakın oranla artış kaydetti. Altın hariç ihracatın ithalatı karşılama oranı ise birebir periyotta 15 puanın üzerinde artarak yüzde 90’a ulaştı ve uzun periyotlu ortalamaların hayli üzerine çıktı.” dedi.
Albayrak, toparlanmanın tüm dallara yayıldığını söylemenin hala mümkün olmadığını söz ederek, “Özellikle turizm ve ulaşım üzere alanlarda ve genel manada hizmetler dalında toparlanma şimdi istediğimiz düzeye ulaşmış değil. Yaklaşık 15 milyon insanımızın istihdam edildiği hizmetler kesimini tekrar canlandırmak ve vatandaşlarımızın refahını korumak bizim için hayati değerde.” değerlendirmesinde bulundu.
– “Ana temaların her birini farklı bir meydan okuma olarak görüyoruz”
Bakan Albayrak, bu yılki Yeni Iktisat Programı’nın ana temalarını “Yeni Dengelenme”, “Yeni Normal” ve “Yeni Ekonomi” olarak belirlediklerini bildirerek, her birini farklı bir meydan okuma olarak gördüklerini vurguladı.
Yeni dengelenmenin, salgının makroekonomik istikrar ve finansal istikrar üzerindeki olumsuz tesirlerini ortadan kaldırılmasını, iç ve dış istikrarın yine sağlanmasını, enflasyonun kalıcı olarak düşük tek haneli sayılara indirilmesini ve cari süreçler açığının kapatılmasını tabir ettiğini aktaran Albayrak, bu istikrar üzerine sürdürülebilir bir büyüme modeli inşa edeceklerini lisana getirdi.
Albayrak, dengelenme devrinde, salgın sürecine özgün olarak devreye alınan finansal önlemlerin kademeli olarak kaldırılacağını tabir ederek, “Ağustos ayı başından bu yana ilgili kurumlarımız gerek faiz ve likidite adımlarıyla gerekse de swap ve faal rasyosu düzenlemeleriyle bu tarafta adımlar atmaya başladığımızın örnekleri olarak öne çıkıyor. Olağanlaşma adımları önümüzdeki günlerde de haftalarda da devam edecek, hem finansal istikrarımıza hem de makroekonomik amaçlarımıza katkı sağlayacaktır.” diye konuştu.
Memurlar
