Salgının başladığı günlerde kapatılma kararı alınan işletmeler yalnızca yaz periyodunda belirli bir müddet ve saatler ortasında açılabilirken, salgında ikinci dalganın yaşanmasının akabinde yine kapandı. Birtakım işletmeler bu süreçte konutlara servisle ayakta kalmaya çalışsa da, birçok restoranda konuta servis hizmeti verilemediği için büyük ciro kayıpları yaşandı.
İşletmeler kira ödemelerini yapamayacak duruma düştü. Hatta kesim temsilcilerine nazaran şayet açılma müddeti daha da uzarsa işletmelerin yüzde 30’u bir daha açılamama tehlikesi ile karşı karşıya kalacak. Kısa çalışma ödeneği ile çalışanlarının maaşlarını ödemeye çalışan işletmeler, tedarikçilerine olan borçlarını da ödeme noktasında büyük dert yaşıyor. Bu da tarladan başlayan ve restoranlara kadar uzanan tüm kesimleri bir epey zorluyor.
Hürriyet’ten Burak Coşan’ın haberine nazaran yeme-içme bölümü de yaşanan bu durumun akabinde açılmak için davette bulundu. Biz de yeme-içme kesiminin temsilcileri ile restoranların nasıl açılması gerektiğini, alınabilecek tedbirleri konuştuk. Dal temsilcileri bilhassa 5 hususa dikkat çekti.
5 UNSURDA RESTORANLAR NASIL AÇILSIN
1- Restoranlar bir an evvel ‘en sert tedbirlerle’ açılsın, alınan önlemlere uymayanlar gerekirse kapatılsın.
2- Müşterilere HES koduyla restoranlara giriş yapsın.
3- Aşılamada yeme-içme kesimi çalışanlarına öncelik verilsin, risk en aza indirilsin.
4- Hijyen kuralları en katı halde uygulansın burada oduna müsaade verilmesin.
5- Masalar ortası toplumsal uzaklığa dikkat edilsin, uymayanlar cezalandırılsın.
KURALLARA UYMAYANLAR İFŞA EDİLSİN
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Genel Lideri Ramazan Bingöl:
* Restoranların artık bir an evvel açılması gerekiyor. Uçaklara, AVM’lere HES koduyla girilebiliyorsa restoranlara da girilebilir.
* Alınabilecek en sert önlemlere de razıyız. Bu işi iyi yapanlarla makûs yapanlar ayırt edilsin.
* Kurallara uymayanlara en sert cezalar verilsin. Hatta işletmeyi kapatmaya kadar giden cezalar uygulansın.
* Tarım Bakanlığı’nın taklit ve tağşiş yapanları ifşa ettiği bir liste üzere, yeme-içme dalında kurallara uymayanlar ifşa edilsin.
* Biz de dernek olarak kontrollere katılabiliriz. Bu bahiste elimizden gelen dayanağı vermeye hazırız.
* Tüm bakanlıklar ve hekimlerin olduğu bir Bilim Konseyi oluşturulsun, burada alınacak kararlara harfiyen uyulsun.
* TSE ile protokol imzaladık. Kurallara uyanlara ‘Güvenli Restoran Belgesi’ verilecek.
* Bu belgeyi almak isteyenle A’dan Z’ye incelenecek.
* İnançlı Turizm Dokümanı yahut İnançlı Restoran Dokümanı olan işletmelerle sorun aşılabilir.
‘SEKTÖR OLARAK KATI KURALLARA UYMAYA HAZIRIZ’
Big Chef’s’in kurucusu ve İdare Konseyi Lideri Gamze Cizreli:
* HES kodu ve alınacak ek önlemlerle restoranların açılabilecek en erken tarihte açılmasını bekliyoruz.
* Katı kurallar getirilse de işini iyi yapan restoran ve kafeler bunlara uyarak açılabilir.
* Bu kurallara uymayanlara en sert biçimde ceza verilebilir.
* Böylelikle işini iyi yapanlarla yapmayanlar ayırt edilebilir.
* Yeme-içme dalına aşılama konusunda da öncelik verilmeli.
* Bir an evvel açılmak dışında vergi muafiyeti ve takviyelere de muhtaçlık duyuyoruz.
* Yeme-içme bölümü şu anda neredeyse bakanlık genelgesi ile kapalı olan tek kesim.
* Bu sebeple yeme-içme Ankara’dan özel bir kıymetlendirme bekliyoruz.
‘İŞİNİ YANLIŞSIZ YAPAN İŞLETMELER ÖRNEK GÖSTERİLMELİ’
Sunset İdare Konseyi Lideri Barış Tansever:
* AVM’lere HES koduyla giriş yapılabiliyor. İnançlı Turizm Sertifikalı restoranlara da HES kodu ile rahatlıkla giriş yapılabilir.
* Türkiye turizminin ayakta kalması için otelleri açıkta tutarken, otel lokantaları da açık kalıyor. Fakat tıpkı turistin turizm dokümanlı bir restoran gitmesine de müsaade verilmesi gerekiyor.
* Biz çalışanlarımıza daima PCR testi yapıluyoruz. 2 haftada bir bu testleri uyguladık. Şayet açılırsak bunlara devam edeceğiz.
* Müşterilerimizin sıhhati kadar çalışanlarımızın sıhhatini da düşünüyoruz.
* İnançlı turizm sertifikası çerçevesinde işletmemiz daima denetleniyor. Bu sorgu 130 unsur üzerinden yapılıyor.
* Bu halde hassasiyet gösteren, işini hakikat yapan işletmelerin açılarak başkalarına de örnek gösterilmesi gerekiyor.
‘HEM AÇILMA HEM DAYANAK BEKLİYORUZ’
Turizm Restaurant Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği Lideri Kaya Demirer:
* Yeme-içme dalının kapalı olması 2 milyon aileyi yakında ilgilendiriyor.
* Biz son 10 ayda yalnızca 3-4 ay çalışabildik, açık olduğumuz periyotlarda ise saat kısıtlaması vardı.
* Artık restoranların bir an evvel açılması gerekiyor.
* Müşteriler ve çalışanlar restoran-lara HES kodu ile giriş yapsın.
* Aslında restoranlar inançlı turizm sertifikasına sahip. Bu da önlemlerin kâfi olduğunu gösteriyor.
* Aşılama programında yeme-içme bölümünde olanlar öne alınsın.
* Açılırken de saat kısıtlaması olmaması büyük değer taşıyor.
* Yalnızca açık alanlar değil restoranın tamamı toplumsal aralık kaideleri gözetilerek açılmalı.
* Şayet açılma süreci biraz daha uzarsa, yeme-içme kesiminde bulunan işletmelerinde yüzde 30’u bir daha açılamayacak.
* Bu yüzden bir an evvel açılmanın yanı sıra takviyelere de gereksinim duyuyoruz.
* İşletmeler KDV, sigorta üzere ödemelerini yapamıyor. Bölümde yaklaşık 7 milyar TL’lik vergi yapılandırması oldu.
* Bölümün büyük bir kısmının bankalara borcu bulunuyor. Bunların da ödemesinde problemler yaşanıyor.
* Devlet işletmelere sahip çıkarsa onlar da çalışanlarına sahip çıkacaktır.
* Bu yüzden kredi ödemelerinde ertelemeye, yapılandırmada ödemelerinde de yine tarih belirlenmeli.
* Şayet devlet vergi ve kredi ödemelerinde takviye olup açılmamıza müsaade ederse gelecek yıldan itibaren ödeyeceğimiz vergilerle devlete daha çok dayanak olabiliriz.
Memurlar
