Geçmişte savaşlar, hastalıklar, gerilim, işsizlik, hayat kuralları üzere berbat şartların ortadan kalkmasıyla 1700?lü yılların sonunda dünyada 30 yıl olan ortalama hayat beklentisinin günümüzde 80?lere çıktığını söyleyen Yeditepe Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Alper Altınanahtar, insanların hayat kalitesinin arttığını lisana getirdi. Uzun ömrün ülkelerin iktisadına belirli başlı tesirleri olduğunu belirten Doç. Dr. Altınanahtar, hem devletlerin hem de vatandaşların yaşlanmayı göz önünde bulundurarak alması gereken tedbirlere yönelik bilgi verdi.
BİREYLERİN HAYAT HALLERİ DEĞİŞTİ
Mevcut kaynakların yaşlı nüfusa görece daha az arttığını aktaran Doç. Dr. Altınanahtar, muhtaçlığın da nüfusla yanlışsız orantılı bir biçimde arttığını aktardı. Toplumsal yaşlılığa dikkat çeken Doç. Dr. Altınanahtar, ?1950?lilerden sonra savaşların bitmesi ile ?baby boomers? dediğimiz nüfus patlaması yaşandı. 2010 yıllarında da o devirde doğanlar 60?lı yaşlarına geldi. Emekli oldular, ikinci baharlarına adım attılar. Ülkeler o vakte kadar bu hususta fazla şuurlu değildi. Gelişmiş ekonomiler alışılmış ki takip ediyordu lakin işin tabiatını engelleyemediler. 70?li yıllardan sonra bilhassa gelişmiş ekonomilerde doğurganlıkta düşüş oldu. Bireylerin hayat hallerinin değişmesi en değerli etkendir. Bu türlü olunca doğumlar azaldı, hayat uzadı yaşlı nüfus arttı? diye konuştu.
YAŞLI BAĞIMLILIK ORANI ARTIYOR
Ülkelerin iktisadi gelişmişlik düzeyi ne olursa olsun bu kümenin muhtaçlıklarını karşılamakta tıbbi, toplumsal ve mali ezalar olacağını belirten Doç. Dr. Altınanahtar, yaşlanmayla hastalık oranı, kalıcı sakatlanma riski, bulaşıcı olmayan hastalıkların artmasının kelam konusu olduğunu anlattı.
Tüm bunların sonucunda ülkelerin sıhhat hizmetleri harcamalarının da artacağını söyleyen Doç. Dr. Altınanahtar, ‘1950’lerde dünya genelinde yüzde 8,5 olan yaşlı bağımlılık oranı günümüzde yüzde 15’lere çıktı. Bu her 100 çalışana 65 yaş üstü 15 kişi düşüyor manasına gelir. Türkiye’de bu oranın 2040’lara yanlışsız yüzde 25’lere gelmesi bekleniyor. Japonya’da ise şimdiden yüzde 46’lara ulaştı. Çalışanlardan kesilecek emeklilik ve sigorta primleri emeklilere aktarılacak fon olarak düşünülürken artık ekonomik olarak karşılanması mümkün olmayacak. Daha çok çocuk sahibi olmak tahlil olabilir lakin maddi imkansızlıklar içinde o çocuklara bakamazsanız karşımıza öbür sorunlar çıkacak. Her çalışanın gelirinin artırılması, bu bireylerden yapılacak kesintilerin 65 yaş üstü nüfusun hayat şartlarını iyileştirmede kullanılabilir. Bunun için de gelişmiş ülke statüsüne ulaşmak lazım. Teknoloji yaratabilir hale gelmeliyiz’ sözlerini kullandı.
YAŞLILIĞI SAĞLIKLI GEÇİRMEK İÇİN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Doç. Dr. Alper Altınanahtar, ’65 yaşından sonra kronik rahatsızlıkların gelişmesini önlemek için gençken bireyleri sağlıklı yaşamaya teşvik etmeliyiz. Sigara ve alkol tüketimini en aza indirmek için çalışmalar yapılmalıdır. Nizamlı spor, antrenman, kolesterol düzeylerinin denetim altında tutulması üzere etkenler yaş ilerledikçe yaşanacak rahatsızlıkları engellemede en kıymetli mekanizmalardır’ dedi.
KONUTTA BAKIM HİZMETLERİ
Uzun periyot bakım hizmetlerinin kendi bakımını devam ettiremeyip, yatalak hale gelen 65 yaş üstü vatandaşların gereksinimlerinin karşılanmasında kaçınılmaz olduğunu belirten Doç. Dr. Altınanahtar, ‘Bu mevzu önemli manada profesyonel ilgiyi gerektiriyor. Yatalak bir hastaya bu mevzuda eğitim almamış, hissiyatıyla yaklaşan bir bireyin yeteri kadar yardımcı olması beklenemez. Yanlış müdahalelerle bireylerin sıhhatinin daha da berbata gitmesine neden olabiliriz. Zira verilmesi gereken ilaçlar ve bu ilaçların muhakkak vakitleri var. Tabipler ve ehil sıhhat işçisi hastanın gözlemlenmesini daha iyi yapacaktır’ diye konuştu.
EMEKLİLİĞİNİZİ ŞİMDİDEN PLANLAYIN
Finansal altyapının iyi kurgulanması gerektiğine dikkat çeken Doç. Dr. Altınanahtar, ‘Kişileri bilinçlendirmeliyiz. Bilhassa çalışan nüfusun 65 yaşından sonra ‘ben ne olacağım’? sorusunu şimdiden cevaplaması ve yatırımlarını başlatması lazım. Şu andaki sistem her ne kadar aşikâr bir yaştan sonra emekli olma imkanı sunuyorsa da çalışma imkanının da hakka dönüşmesi gerekiyor. Sıhhati yerinde olan biri 65-70 yaşından sonra yapabileceği işler varsa, çalışmak istiyorsa türel altyapının sağlanıp, bireylerin tam hakları korunmak kaydıyla iş hayatında olmaları sağlanabilir’ sözlerini kullandı.
E-NABIZ ÜZERE UYGULAMALAR YERİNDE
Doç. Dr. Altınanahtar, ‘Kişilerin teknoloji yardımıyla bütün sıhhat sisteminde takiplerinin yapılması gerekiyor. Türkiye, bu bahiste çok yol kat etti. E-nabız ve gibisi uygulamalar, yapılan tetkiklerin online platformlar üzerinden takip edilmesi, yeni bir hekim görse bile hastanın geçmişiyle ilgili bilgiye sahip olması, bu bilgileri tahlil etmesi çok önemli’ dedi.
Memurlar