Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, ustabaşı ve kısım sorumlusuna “yavşak” diyerek hakarette bulunan ve şefinin üzerine yürüyen çalışanın iş akdinin haklı münasebet ile fesih edildiğini belirtti.
Lokal mahkemece, söylenen kelamın sonuç olarak Türk lisanında “bit yavrusu” manasında olduğu, bu nedenle fesih gerektirecek tartıda bir kelam olmadığı, bir ihtar ve ikaz ile halledilecek bir problem olduğundan fesihle cezalandırılmasının kelamın yüküne uygun olmadığından feshin haksız olup tazminat gerektirdiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Yargıtay ise bu kararı şu münasebet ile bozmuştur:
Somut uyuşmazlıkta; davacının davalı Şirkette birlikte çalıştığı amirine “yalancı” ve “yavşak” dediği, iş akdinin de bu sebeple feshedildiği sabittir.
Patronun bir emekçisinin öbür bir personele sataşma-hakaret niteliğindeki bu kelamları münasebetiyle yaptığı fesih haklıdır. Halk ortasında ”yavşak” tanımlamasının hakaret emeliyle kullanıldığı da açıktır.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi
2020/1848 E.
2020/7866 K.
“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA ÇEŞİDİ: ALACAK
Davacı vekili tarafından verilen 03.06.2020 havale tarihli dilekçede, Dairemizin 13.02.2020 tarihli, 2016/13686 E. ve 2020/2140 K. sayılı bozma kararının maddi yanılgıya dayalı olarak verildiği ileri sürülerek kararın ortadan kaldırılması ve kararın onanmasına karar verilmesi talep olunmuştur.
Dairemizce fesih yetkisinin 4857 sayılı İş Kanununun 26. unsurunda öngörülen altı işgünlük hak düşürücü müddet içinde kullanıp kullanmadığı konusunun açıklığa kavuşturulmadan karar verildiği gözden kaçırılarak bozma kararı verilmesinin maddi kusura dayandığı anlaşılmakla, Dairemiz bozma kararının ORTADAN KALDIRILMASINA karar verilmiştir.
Dava evrakı için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra evrak incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
YARGITAY KARARI
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının davalı işyerinde 27.03.2008-13.06.2014 tarihleri ortasında kasap olarak çalıştığını, en son fiyatının net 1.550,00 TL. olduğunu, iş akdinin haksız nedenle feshedildiğini argüman ederek, kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla mesai alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı Yanıtının Özeti:
Davalı vekili, davacının olumsuz davranışlarının daima hale geldiğini, en son 26.05.2014 tarihinde ustabaşı ve kısım sorumlusuna “yavşak” diyerek hakarette bulunduğunu ve şefinin üzerine yürüdüğünü, davacının da bu hususu kabul ettiğini, iş akdinin haklı nedenle feshedildiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan deliller ve eksper raporuna dayanılarak davacının davalı şirket nezdinde 27/03/2008 -13/06/2014 tarihleri ortasında 6 yıl 2 ay 17 gün çalıştığı, son giydirilmiş brüt fiyatının 2.438,11 TL. olduğu uzmanın hesapladığı kıdem, ihbar ve fazla mesai alacaklarının ödendiğinin ispat edilemediği, davacının bir emekçi arkadaşına “yavşak” diyerek hakaret etmesi üzerine iş akdinin feshedildiği, ancak söylenen kelamın sonuç olarak Türk lisanında “bit yavrusu” manasında olduğu, bu nedenle fesih gerektirecek yükte bir kelam olmadığı, bir ihtar ve ikaz ile halledilecek bir sıkıntı olduğundan fesihle cezalandırılmasının kelamın tartısına uygun olmadığından feshin haksız olup tazminat gerektirdiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Münasebet:
1-Dosyadaki yazılara toplanan kanıtlarla kararın dayandığı yasal gerektirici sebeplere nazaran davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-İş mukavelesinin hak düşürücü mühlet içinde feshedilip feshedilmediği hususu taraflar ortasında uyuşmazlık mevzusudur.
Personel yahut patron bakımından haklı fesih nedenlerinin ortaya çıkması halinde, iş mukavelesinin öbür tarafının mukaveleyi haklı nedenle fesih yetkisinin kullanılma mühleti sınırsız değildir. Bu bakımdan 4857 İş Kanununun 26. hususunda patronun öğrendiği tarih ve olayın gerçekleştiği tarih başlangıç temel alınmak üzere iki başka müddet öngörülmüştür. Bu mühletler içinde fesih yoluna gitmeyen personel ya da patronun feshi, haklı bir feshin sonuçlarını doğurmaz. Bu mühlet, feshe neden olan olayın öteki tarafça öğretilmesinden itibaren altı işgünü ve herhalde fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren bir yıl olarak Kanunda belirlenmiştir.
Misal bir düzenleme 1475 sayılı İş Kanununun 18. unsurunda de yer almışken, 4857 sayılı İş Kanununda, personelin olayda maddi çıkar sağlamış olması halinde 1 yıllık müddetin işlemeyeceği öngörülmüştür. O halde, haklı feshe neden olan olayda personelin maddi bir menfaati olmuşsa, olayın üzerinden ne kadar mühlet geçerse geçsin altı işgününe riayet etmek şartıyla patronun haklı fesih imkanı vardır.
Altı iş günlük müddet personel ya da patronun haklı feshe neden olan olayı öğrendiği günden itibaren işlemeye başlar. Olayı öğrenme günü sayılmaz ve takip eden iş günleri sayılarak altıncı günün bitiminde haklı fesih yetkisi sona erer.
Patronun hukuksal kişi olması durumunda altı işgünlük müddet feshe yetkili merciin öğrendiği günden başlar. Bu mevzuda müfettiş soruşturması yapılması, olayın disiplin kurulunca görüşülmesi süreyi başlatmaz. Olayın feshe yetkili kişi ya da şuraya intikal ettirildiği gün, altı iş günlük müddetin başlangıcını oluşturur.
Bir yıllık mühlet ise her durumda olayın gerçekleştiği günden başlar.
4857 sayılı İş Kanununun 26. hususunda öngörülen altı işgünlük ve bir yıllık müddetler başka farklı hak düşürücü niteliktedir. Bir öteki anlatımla fesih hakkının öğrenmeden itibaren altı iş günü ve olayın gerçekleşmesinden itibaren bir yıl içinde kullanılması kaidedir.
Müddetlerden birinin dahi geçmiş olması haklı fesih imkanını ortadan kaldırır.
Hak düşürücü müddetin niteliğinden ötürü taraflar ileri sürmese dahi, hakim resen dikkate almak zorundadır.
Bu hususta belirtilen mühletler geçtikten sonra bildirimsiz fesih hakkını kullanan taraf, haksız olarak mukaveleyi bozmuş sayılacağından ihbar tazminatı ile kuralları oluşmuşsa kıdem tazminatından sorumlu olur.
Somut uyuşmazlıkta; davacının davalı Şirkette birlikte çalıştığı amiri Muharrem’e “yalancı” ve “yavşak” dediği, iş akdinin de bu sebeple feshedildiği sabittir.
Patronun bir personelinin başka bir emekçiye sataşma-hakaret niteliğindeki bu kelamları hasebiyle yaptığı fesih haklıdır. Halk ortasında ”yavşak” tanımlamasının hakaret gayesiyle kullanıldığı da açıktır.
Bu tespit bağlamında, Mahkemenin ”yavşak” tanımlamasının salt kelamlık manasına dayanılarak hakaret olmadığı münasebeti ile kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin kabulü yanılgılı olmakla birlikte öncelikle davalı patronun fesih yetkisinin 4857 sayılı Kanun’un 26’ncı hususu ile öngörülen 6 işgünlük hak düşürücü mühlet içinde kullanılıp kullanılmadığının açıklığa kavuşturulması gereklidir.
Belge içeriğinden; feshin desteği olayın 26.05.2014 tarihinde gerçekleştiği, birebir günde davacının savunmasının alındığı ve burada feshe bahis hareketleri kabul ettiği, buna rağmen davalı işverence fesih ihtarnamesinin 13.06.2014 tarihinde gönderilip işten çıkışının da tekrar kayıtlarda 13.06.2014 tarihi olarak gösterildiği görülmekle fesih yetkisinin Kanun ile öngörülen 6 işgünlük hak düşürücü mühlet içinde kullanılmadığı izlenimi edinilmiştir.
Bu durumda Mahkemece yapılması gereken iş, feshe yetkili makamın öğrenme tarihinin araştırılması ve buna nazaran fesih yetkisinin yasal mühleti içinde kullanılıp kullanmadığının açıklığa kavuşturulması, sonucuna nazaran de mühleti içinde kullanıldığı saptanıyorsa kıdem ve ihbar tazminatının reddine, aksi halin kabulünde ise salt fesih yetkisi mühleti içinde kullanılmadığı gerekçesiyle kabulüne karar verilmesinden ibarettir.
Sonuç itibariyle; eksik araştırıma dayalı olarak yanılgılı değerlendirmeyle sonuca gidilmesi bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç: Temyiz olunan kararın, üstte yazılı nedenden ötürü BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 15.09.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Memurlar
