Yıllardır hayalini kurduğu aracı satın alan vatandaş hayatın şokunu yaşadı. Aracın çalıntı olduğunun ortaya çıkmasıyla kahrolan vatandaş soluğu duruşmada aldı. Tam 10 yıldır süren davaya son noktayı koyan Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, geçersiz kimlikle araç satılmasında noteri kusurlu buldu. Emsal kararla birlikte geçersiz kimlikle yapılan satışlarda ziyanı noter ödeyecek.
Özel bölümde çalışan bir vatandaş, yıllarca maaşından artırdığı birikimle araç almak istedi. 30 Aralık 2010 günü kendisini R.O. olarak tanıtan kişinin arabası için 17 bin 500 liraya anlaşarak Noter’den aracı satın aldı. Bir müddet sonra, Trafik Denetleme Şubesi takımlarınca yapılan yol kontrolünde durdurulan aracın çalıntı olduğu ortaya çıkınca hayatının şokunu yaşayan vatandaş duruşmanın yolunu tuttu. Aracın emniyet tarafından bağlanarak elinden alındığını, düzmece kimlik düzenlenmek suretiyle aracın kendisine satıldığını, bu konuda savcılık tarafından soruşturma başlatıldığını; uydurma nüfus cüzdanı ile süreç yapan davalı noterin kusurlu olduğunu öne sürdü. Davacı, noterin gerekli dikkat ve itinası göstermediğini, kendisinin ziyana uğramasına sebebiyet verdiğini ileri sürerek; fazlaya ait hakları gizli kalmak kaydıyla, araç satış bedeli olarak ödenen 17 bin 500 liranın araç satış tarihi olan 30/12/2010 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek mevduat faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etti. Asliye Hukuk Duruşması’nda savunma yapan davalı noter ise, satıcının ibraz ettiği nüfus cüzdanındaki bilgilerin, bilgisayar sistemi üzerinden nüfus kayıtları ile karşılaştırıldığını, ibraz edilen nüfus cüzdanının uydurma olduğunun çıplak gözle fark edilemediğini öne sürdü.
Mor ışıkta yapılan güvenlik denetiminde de kuşkulu bir durumun olmadığının görüldüğünü, düzmece kimliğin iğfal kabiliyetinin bulunduğunu, üçüncü kişinin ağır kusuru ile illliyet bağının kesildiğini, kendisine kusur atfedilemeyeceğini savunarak, davanın reddini istedi. Duruşma, satış sırasında kullanılan nüfus cüzdanı aslının temin edilemediği, fotokopi doküman üzerinde de iğfal kabiliyeti tarafından eksper incelemesi yapılamayacağı, bu sebeple davalının sorumluluğuna gidilemeyeceği gerekçesiyle, davanın reddine karar verdi. Davacının temyiz ettiği karar Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nce 2014 yılında bozuldu.
Yine yapılan yargılamada, duruşma, düzmece doküman ile sistemde bulunan bilgilerin birebir örtüştüğü, davalı noterin dikkat ve itina yükümlülüğünü yerine getirdiği gerekçesiyle, reddine karar verdi. Kararı davacı mağdur tekrar temyiz etti. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi emsal nitelikte bir karara imza attı. Kararda, noterlerin yaptığı süreçler bakımından kelam konusu sürecin gereği üzere yani, ihtimam yükümlülüğüne uygun formda yerine getirmiş olsaydı, ziyan oluşmayacaktı denilebiliyorsa noterin sorumlu olacağı hatırlatıldı.
Kararda şu tabirlere yer verildi: “Zira, noter süreci yaparken gözle görülebilecek bir geçersizliğe karşın süreci devam ettirmişse ve bu süreçten bir ziyan doğmuşsa noter doğal olarak sorumlu olacaktır. Somut vakada, dava dışı üçüncü kişinin kimlik bilgileri kullanılarak uydurma kimlik düzenlendiği, bahse bahis geçersiz kimlik temel alınarak, davaya husus araç satışının gerçekleştirildiği ortadadır. Noter süreci sırasında kullanılan uydurma nüfus cüzdan suretinin aslı temin edilemediğinden, geçersiz nüfus cüzdanının iğfal kabiliyetinin bulunup bulunmadığı istikametinde eksper incelemesi yapılamadığı anlaşılmaktadır. Davalı noterin sorumluluğu, Noterlik Kanununun 162. unsuruna dayalı kusursuz sorumluluk olup, oluşan ziyan ile davalı noter süreci ortasında uygun illiyet bağının kurulduğunun kabulü gerekir. Davalı noterin kusursuz sorumluluğunu ortadan kaldıracak biçimde illiyet (sebep) bağının kesildiğini ispat külfeti ise, davalı notere düşmektedir. Hal bu türlü olunca, mahkemece; aslı temin edilemeyen, bu nedenle iğfal kabiliyetinin bulunup bulunmadığı tespit edilemeyen geçersiz nüfus cüzdanına istinaden, kelam konusu araç satış sürecinin yapıldığı, davalı noterin sorumluluğunun kusursuz sorumluluk olduğu, illiyet bağının kesildiğinin davalı noter tarafından ispat edilemediği, bozma sonrası ıslahın kelam konusu olamayacağı dikkate alınarak, davanın 17 bin 500 TL üzerinden kısmen kabulüne karar verilmesi gerekirken; eksik inceleme ve yanılgılı kıymetlendirme ile davanın tümden reddine karar verilmiş olması yanlışsız görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir. Kararın davacı faydasına bozulmasına oy birliği ile karar verilmiştir.”
Memurlar
