Adalet Bakanlığı, 2020’de dijital dönüşümden bayana karşı şiddetin önlemesine kadar çok sayıda alanda yeni düzenlemeyi hayata geçirdi.
AA muhabirinin aldığı bilgiye nazaran, Bakanlık, 2020’de, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından geçen yıl mayıs ayında açıklanan Yargı Islahatı Strateji Dokümanındaki maksatların gerçekleştirilmesi için çalışma yaptı, yasal düzenlemelerin akabinde çok sayıda uygulamayı başlattı.
Yargı Islahatı Stratejisi kapsamında 7251 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 28 Temmuz 2020’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi, değişiklikle, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ndan kaynaklanan kimi sıkıntıların giderilmesi amaçlandı ve hukuk yargılamasında yer alan birtakım kurumlar revize edildi.
Ön inceleme, belgisiz alacak davası, yargılama mühletleri, feragat, sulh ve kabul, tebligat, bozmadan sonra ıslah, ihtiyati önlem, kanun yoluna müracaat, tamamlama kararları, tahkim, kanıt tespiti, ticari defterlerin ibrazı, heyetli mahkemelerin çalışma metodu, sulh ve arabuluculuğa teşvik, mahkemelerin uzmanlaşması, ses yahut imaj nakli yoluyla duruşmaların yapılması üzere pek çok metot kurumuyla ilgili düzenlemeler yapıldı.
Yargı Islahatı Stratejisi kapsamında Ceza Muhakemesi Kanununda yapılan değişiklikle seri muhakeme metodu ve kolay yargılama adabı hayata geçirildi. 1 Ocak 2020’de yürürlüğe giren, yargılama yordamlarının kolaylaştırılmasını ve sadeleştirilmesini sağlayan bu adımla, vatandaşların karşı karşıya kaldıkları yargısal süreçleri daha kısa ve zahmetsiz sonlandırması sağlandı.
Ayrıyeten, toplumdaki “cezasızlık” algısını ortadan kaldırmak gayesiyle yeni infaz düzenlemesi yapıldı. Bayanlar ve yaşlılar için öngörülen konutta infaz tarzının ceza hududu artırıldı ve çocuklar da bu tarza dahil edildi.
Yeni doğum yapan ve toplam 3 yıl ya da daha az periyodik mahpus cezasına mahkum olan bayan mahkumların cezalarını konutunda infaz edebilmesi sağlandı, birinci kere engelli mahkumlara de konutta infaz uygulaması getirildi. Böylelikle, 5 yıl yahut daha az mahpus cezasına mahkum olan hasta yahut engellilerin, İsimli Tıp Kurumu raporuna bağlı olarak cezalarını konutlarında infaz edebilmeleri sağlandı.
Öteki yandan, geçmişte altı ay ertelenebilen gebe bayanların cezası, yeni düzenlemeyle 1,5 yıla çıkarıldı.
Hükümlü ve tutukluların, iş ve meslek sahibi olmalarını sağlamak, toplumsal ahenklerini kolaylaştırmak ve yine hata işlemelerini engellemek gayesiyle 2020 eğitim öğretim periyodu prestijiyle ceza infaz kurumlarında mesleksel eğitim okulları açıldı.
Bu doğrultuda Sincan Ceza İnfaz Kurumu Yerleşkesi’nde Ulusal Eğitim Bakanlığının da dayanağıyla mesleksel eğitim merkezi hizmete girdi.
– Dijital dönüşümle ilgili çalışmalar
Bakanlık, ceza infaz kurumlarında dijital dönüşüm amacı kapsamında, mahkumların yakınları ile imajlı görüşmesi, elektronik dilekçe arzı üzere yeni uygulama modelleri üzerinde de çalışmalar yürüttü.
Sincan Bayan Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda mahkumların yakınlarıyla manzaralı görüşmesi sağlayan pilot uygulama başlatıldı.
– Kurumsal değişiklikler
Mağdur haklarının daha faal bir formda teminine ait “Suç Mağdurlarının Desteklenmesine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi” 10 Haziran 2020’de yayımlandı. Böylelikle 2020’de yargıda mağdur odaklı uygulamaların geliştirilmesi için Mağdur Hakları Daire Başkanlığı, İsimli Dayanak ve Mağdur Hizmetleri Dairesi Başkanlığı olarak yine yapılandırıldı.
Noterliklerde inançlı ödeme sistemi uygulamaya kondu. Bu usulle, para alışverişlerinde yaşanan aksaklıklar ve dolandırıcılıkların önüne geçilmesi hedeflendi.
Bu kapsamda noterlik sürecinin tamamlanmasından sonra paranın ilgilisine inançlı bir halde aktarılması uygulaması, 3 Şubat 2020’den itibaren uygulamaya başlandı. Böylelikle, paranın, süreç yapıldıktan sonra ilgilinin hesabına geçmesi sağlandı. Noterlik süreçleri için e-Noter uygulamaları devreye alındı.
– Bayana yönelik şiddetle gayret
20 Mart 2020’de yürürlüğe giren 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun uyarınca verilecek kararlar konusunda uzmanlaşmanın sağlanması gayesiyle Yargıçlar ve Savcılar Heyeti (HSK) tarafından misyonu yalnızca önlem taleplerine bakmak olan “Tedbir Mahkemeleri” faaliyete geçirildi.
Her adliyede bayana yönelik şiddet olayları hakkında önlem uygulanmasına karar veren alanında uzmanlaşmış yargıçlar belirlendi.
Aile içi ve bayana yönelik şiddet hadiselerinin Cumhuriyet başsavcılıklarında kurulan özel ofislerde misyonlu Cumhuriyet savcıları üzerinden takip edilmesi, -nitelikli/tekrarlanan şiddet olgusu içeren olayların risk değerlendirmesinin daha dikkatli yapılması ve Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Vilayet Müdürlüklerinden kesinlikle toplumsal inceleme raporunun istenmesi, -talep edilecek gözetici ve önleyici önlem kararları belirlenirken, kolluk üniteleri tarafından doldurulan olay kayıt formu ve hazırlanan toplumsal inceleme raporunun dikkate alınması, -vakaya özel uygun önleyici önlem kararlarının (öfke denetimi, gerilimle baş etme, unsur bağımlılığı tedavisi vb.) da göz önünde bulundurulması uygulamaları başlatıldı.
– Havalimanında adliye kuruldu
Yargı süreçlerinde oluşabilecek mağduriyetlerin giderilmesi ve yargı süreçlerinin daha süratli yürütülmesi maksadıyla, İstanbul Havalimanı’nda Gaziosmanpaşa Adliyesi’ne bağlı ünite kuruldu.
24 Temmuz 2020’den itibaren HSK tarafından havalimanında 21 ve 22’nci Asliye Ceza Mahkemeleri faaliyete geçirildi. Bu mahkemeler, savcılık yakalama kararlarına ait süreçleri, havalimanında işlenen hataların soruşturmalarını, katılaşmış kararların infazını ve para cezalarına ait süreçleri yapmaya başladı.
– e-Duruşma hayata geçirildi
Hukuk mahkemelerindeki duruşmalara sesli ve imajlı iştiraki sağlamak için e-Duruşma uygulaması hayata geçirildi.
Uygulama sayesinde avukatlar, farklı ya da bulundukları kentlerden duruşmalara görüntü konferans sistemiyle katılabilme imkanı elde etti. e-Duruşma uygulaması, yaygınlaştırma çalışmaları kapsamında sisteme dahil edilenlerle birlikte ülke genelinde 329 mahkemede uygulanır hale geldi.
2020 yılı isimli yılın başlangıcı prestijiyle asliye ceza mahkemelerinin duruşmalarına Cumhuriyet savcılarının yine katılmaya başlaması sağlandı.
28 Temmuz 2020’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7251 sayılı Kanun ile ticaret mahkemeleri ile fikri ve sınai haklar mahkemelerinin unsur olarak vilayet merkezlerinde kurulması ve o ile bağlı ilçelerdeki davaların da kent merkezindeki bu mahkemelerde görülmesi sağlandı.
7 Eylül 2020’de “Bilirkişilerin Uyacağı Rehber Prensipler ve Eksper Raporlarında Bulunması Gereken Standartlar” belirlendi ve ülke genelinde bunun uygulama birliğinin sağlanması amaçlandı.
Yapay zeka uygulamalarını adalet hizmetlerinde kullanabilmek gayesiyle Bilgi Süreç Genel Müdürlüğü bünyesinde yapay zeka konusunda çalışmalar yapacak bir ünite kuruldu.
12 Eylül 2020’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iştirakiyle Demokrasi ve Özgürlükler Adası’nda “Vesayetten Demokrasiye Ulusal İrade Sempozyumu” gerçekleştirildi.
21 Eylül 2020 tarihinde şehit Hakim Onur Alan’ın ismine memleketi Ordu’da eğitim gördüğü birinci ve ortaokulda kütüphane oluşturuldu.
Türkiye Adalet Akademisi bünyesinde uygulama adliyesi kurularak faaliyete geçirildi. Hakim-savcı adaylık periyodu tekrar iki yıla çıkarıldı.
– Kovid-19 salgın süreci
Öte yandan, tüm dünyayı tesiri altına alan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını müddetince adalet hizmetlerine yönelik kapsamlı önlemler alındı ve salgının Türkiye’de görüldüğü birinci andan itibaren çalışmalar, Sıhhat Bakanlığı ve Bilim Şurası ile birlikte yürütüldü.
Bakanlık, bünyesinde kurulan kriz merkezinde; adliyelerde, ceza infaz kurumlarında, İsimli Tıp Kurumunda ve noterliklerde alınan tedbirleri koordine etti ve süreç boyunca gelişmeleri takip etti.
Memurlar