Kamuya olan yaklaşık 500 milyar liralık borcun yine yapılandırılmasını öngören 7256 sayılı Kanun’da yapılandırılan borcun vergi ile ilgili kısmının birinci taksit ödemesi 1 Mart’ta sona eriyor.
Kamuya olan yaklaşık 500 milyar liralık borcun tekrar yapılandırılmasını öngören 7256 sayılı Kanun’da yapılandırılan borcun vergi ile ilgili kısmının birinci taksit ödemesi 1 Mart Pazartesi günü sona eriyor. Yapılandırma gereksinimini doğuran şartların şimdi ortadan kalkmadığı, bu yüzden işletmelerin değerli bir kısmının birinci taksiti ödemelerinin çok mümkün olmadığı kaydediliyor. COVID-19 kaynaklı olmak üzere piyasalarda yaşanan problem sebebiyle kamuya olan yükümlülüklerin yerine getirilmesinde yaşanan zahmetlerin aşılması emeliyle çıkarılan yapılandırma düzenlemesinde birinci taksitin ödenmesi için verilen müddet 3 gün sonra doluyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 7256 sayılı yasanın kendisine bir kereye mahsus verdiği yetkiyi kullanarak, müracaat ve birinci taksit ödeme mühletini bir kere uzatmıştı. Müracaatların 1 Şubat 2021’de sona erdiği yapılandırmada, vergi borcuyla ilgili birinci taksit ödeme müddeti 1 Mart 2021’e, SGK borçlarıyla ilgili birinci taksit ödeme müddeti ise 31 Mart 2021’e uzatılmıştı.
‘Ertelensin’ talepleri ağır
Son müracaat tarihi prestijiyle bunun 110 milyar lirasını vergi alacakları, 90 milyar lirasını ise SGK’nın prim alacakları olmak üzere, 500 milyar liralık borcun 200 milyar liralık kısmı için müracaat geldi. Yapılandırmanın faiz indiriminden yararlanmak isteyen mükellefler 6.8 milyar lirayı peşin olarak ödediler. Uzatılan devirde tartısını işletmelerin oluşturduğu borçluların, pandemi sebebiyle ekonomik durumlarında olumlu istikamette bir gelişme olmadığı için, gerek siyasilere gerekse oda ve borsalara erteleme tarafında baskılar çok ağırlaştı.
Lakin, yapılandırma taksit ödemesinin mühletinin uzatılması yahut taksit sayısının artırılması için yasal düzenleme gerekiyor. Bu bahiste bir kanun teklifinin ise TBMM’nin çalışma takvimi göz önünde bulundurulduğunda, 1 Mart Pazartesi gününe kadar yeni bir kanunun yetiştirmesi çok sıkıntı görünüyor.
‘İşi azalanların ödemesi mümkün görünmüyor’
Yapılandırmaya ait DÜNYA’ya değerlendirmelerde bulunan TÜRMOB Lideri Emre Kartaloğlu, 290 milyar liralık vergi alacağının yüzde 38’ine karşılık gelen bir yapılandırma başvurusu olduğunu söyledi. Yapılandırmaya ait imkanlardan yararlanabilmek için birinci iki taksitin müddeti içinde ödenmesi kaidesi bulunduğuna dikkat çeken Kartaloğlu, “Yaklaşık bir yıldan bu yana tüm dünyayı etkileyen COVID-19 salgını nedeniyle başta hizmet bölümü olmak üzere birçok bölüm faaliyetlerini neredeyse durdurmuştur. Hali hazırda devam eden haklı kısıtlamalar nedeniyle iktisadın genelinde yavaşlama yaşanmaktadır” dedi. Bu nedenlerden ötürü hükümetin geçen yıl salgından etkilenen şirketlerin borçlarını ertelediğini hatırlatan Kartaloğlu, “Yalnızca bizim ülkemiz değil tüm dünya olağan üstü bir devirden geçmektedir. Bu devirde işletmelerin cirolarının düştüğünü ve küresel ticaretin yavaşladığını gözlemliyoruz” diye konuştu. Münasebetiyle pandemi nedeniyle işleri azalan hatta durma noktasına gelen işletmelerin yapılandırdıkları borçlarına ait birinci taksiti müddetinde ödemeleri mümkün görünmediğinin altını çizen Emre Kartaloğlu, “Yeni bir müddet uzatımı için ise yasal düzenleme gerektiğinden birkaç günlük bu kısa mühlet içinde yasal düzenleme yapılması mümkün görünmüyor. Lakin, en azından daha sonra yapılacak yasal düzenlemelerle ödeme yapamayanlara yönelik yeni bir hak verilmesi uygun olacaktır diye düşünüyoruz” tabirlerini kullandı. Kartaloğlu ayrıyeten şu ihtarda bulundu: “Ayrıca şunu da hatırlatmak isterim ki peşin ödeme seçeneğinin tercih edilmesi halinde 31 Mart 2021 günü sonuna kadar 6183 sayılı Kanunun gecikme artırımı oranında hesaplanacak geç ödeme artırımı ile birlikte ödeme yapılması halinde Kanun kararlarından yararlanılabilecektir.”
Yapılandırma ödemeleri en az 6 ay ertelenmeli
Kamuya olan borçlarını, yapılandırma kapsamında taksitlendiren mükelleflerin vergi borçlarıyla ilgili birinci taksit ödemesi 1 Mart Pazartesi günü sona eriyor. Yapılandırma muhtaçlığını doğuran şartlar şimdi ortadan kalkmadığı için erteleme talepleri gündeme gelse de, buna ait yasal düzenleme yapılması için kâfi mühlet bulunmuyor. Yapılandırmaya mevzu alacakların toplamı 500 milyar lirayı bulmasına karşın, yapılandırma müracaatları 200 milyar lirada kaldı. Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Lideri Bendevi Palandöken, salgınla gayret kapsamında alınan önlemlerden olumsuz etkilenen esnafın ertelenen kamu borçlarının birinci taksit ödemesinin bu ay sonunda yapılacağını belirterek, “Yapılandırma borç ödemelerinin, olağanlaşma takvimi de dikkate alınmak suretiyle, en az 6 ay daha ertelenmesi gerekiyor. Aksi halde yüzbinlerce esnafın yapılandırması bozulacak ve bu borçlar hiç ödenemez bir hale dönüşecek” tabirlerini kullandı. Palandöken, yaptığı yazılı açıklamada, salgının tesirlerinin devam etmesi nedeniyle çok sayıda esnafın şimdi iş yapamadığına dikkati çekti. Kelam konusu esnafın neredeyse tamamının borçlarını tekrar yapılandırdığını bildiren Palandöken, şu değerlendirmede bulundu: “Ancak, kanundan yararlanabilmek için birinci 2 taksitin vaktinde ve tam olarak yatırılması gerekiyor. Hala iş yeri kapalı olan esnaf, bu borcu nasıl ödeyecek? Örneğin bir okul kantini yahut okul servis aracı işletmecisi son 1 yıldır daha bir kuruş gelir elde etmemişken hangi parayla vergi borçlarını ödesin? Bu nedenle yapılandırma borç ödemelerinin, olağanlaşma takvimi de dikkate alınmak suretiyle, en az 6 ay daha ertelenmesi gerekiyor. Aksi halde yüzbinlerce esnafın yapılandırması bozulacak ve bu borçlar hiç ödenemez bir hale dönüşecek. Devlet de alacağını alamayacak.” Palandöken, yapılandırılmış borcun ödeme tarihinin ertelenebilmesi için ilgili kanunda değişiklik yapılması gerektiğini belirterek, kanunda değişiklik yapılırsa buna matrah artırımının da eklenmesi teklifinde bulundu. Salgın periyodunda iş yeri kapalı olan esnafın stoktaki eserlerinin çürüdüğüne lakin defter kaydında bunların hala stok olarak göründüğüne işaret eden Palandöken, “Stok kaydında gözüküp de gerçekte olmayan stoklar ileride büyük problemlere yol açacak. Esnaf bir yandan borçlarını kapatma kaygısındayken bir yandan da tutmayan hesaplardan doğacak vergi cezalarıyla karşı karşıya kalacak. Bunun için de matrah artırımı ve stok affı düzenlemelerinin kanuna eklenmesinde yarar var” tabirlerini kullandı.
Hüseyin Gökçe
Memurlar
