Etraf ve Şehircilik Bakanlığınca hayata geçirilen Yapı Kontrol Sistemi kapsamındaki kriterlere nazaran denetlenen binaların zelzeleye daha destekli olduğu, İzmir zelzelesi sonrası bir kere daha görüldü.
Bakanlıktan alınan bilgiye nazaran, 1999 Marmara zelzelesi sonrasında 2001’de yürürlüğe giren 4708 sayılı Yapı Kontrolü Hakkında Kanun, 2011’e kadar öncelikle ortalarında İstanbul, Kocaeli, Ankara, İzmir, Sakarya üzere zelzele açısından kritik kıymet arz eden 19 vilayette uygulanıyordu.
Bakanlıkça pilot vilayetlerde yapı kontrolü tamamlanan yapılarda, taşıyıcı sistem istikametinden statik-betonarme projeleriyle ahenk konusunda yüzde 90’ın üzerinde muvaffakiyet sağlanması sonucu 2011’de 81 vilayette yapı kontrol sistemine geçildi.
2011’de yaşanan Van zelzelesi ve sonrasında meydana gelen öbür sarsıntılarda denetlenen yapılarda rastgele bir can kaybının ve yıkımın yaşanmamış olması da 4708 sayılı Kanun’un değerini gözler önüne serdi.
Yapılardaki sıhhat ve kaliteyi arttırmak için çalışmalarını sürdüren Bakanlık, 2019’dan itibaren hangi yapıda hangi kuruluşun kontrol yapacağını elektronik ortamda belirliyor.
– Türkiye’de 798 bin bina denetlendi
Yapı Kontrol Sistemi kapsamında toplam inşaat alanı 1,23 milyar metrekare olan 798 bin bina denetlendi. İnşaatı devam eden 745,6 milyon metrekare alandaki 400 bin binanın kontrolü ise sürüyor.
Bu kapsamda İstanbul’da 2011’den bu yana 270 milyon 899 bin 486 metrekare alana karşılık gelen 155 bin 259 bina denetlenirken 160 milyon 692 bin 378 metrekarelik alana tekabül eden 67 bin 339 binada kontroller devam ediyor.
Ankara’da yapı kontrolü 156 milyon 457 bin 517 metrekare alana karşılık gelen 66 bin 563 binada tamamlandı, kontrolü devam eden bina sayısı ise 19 bin 571 oldu.
– Sarsıntı bölgelerinde de kontroller sürüyor
Bakanlık bu yıl yaşanan sarsıntılar nedeniyle büyük yıkımların meydana geldiği İzmir, Elazığ ve Malatya’da da yapı kontrollerini aralıksız sürdürüyor.
İzmir’de Yapı Kontrol Sistemi ile 74 bin 303, Elazığ’da 2 bin 874, Malatya’da 2 bin 177 binanın kontrolü tamamlandı. İzmir’de 25 bin 662, Elazığ’da 1892, Malatya’da ise 2 bin 84 binanın kontrolü sürüyor.
Bu kontrol faaliyetleri, 81 vilayette 2062 yapı kontrol kuruluşu, 346 laboratuvar ve 30 bin 741 mimar-mühendis eliyle yürütülüyor.
– İzmir’de 8 bin 355 yapıdan 485 bin 507 çipli beton numunesi alındı
Etraf ve Şehircilik Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı ortasında 2018’in ocak ayında, betonların projeye uygunluğunun çip teknolojisi ile izlenmesine yönelik protokol imzalandı.
Bu protokol kapsamında, inşaatlardan alınan beton numunelerinin çip sistemi ile izlenmesi ve deney sonuçlarının laboratuvar ortamından rastgele bir müdahale olmadan Bakanlık sistemine online aktarılmasını sağlayan Elektronik Beton İzleme Sistemi (EBİS) kuruldu.
EBİS, 25 Aralık 2018’den itibaren 81 vilayette eş vakitli uygulanmaya başladı. Buna nazaran, ülke genelinde 115 bin 591 yapıdan 8 milyon 357 bin çipli beton numunesi alındı.
Zelzelenin izlerinin silinmeye çalışıldığı İzmir genelinde ise 8 bin 355 yapıdan 485 bin 507 çipli beton numunesi Bayraklı, Seferihisar ve Bornova ilçelerinde ise 1069 yapıdan 72 bin 357 beton numunesi laboratuvar ortamına taşındı.
Yeniden bu kapsamda, İstanbul’da 13 bin 23 yapıdan 1 milyon 389 bin 602, Ankara’da 4 bin 286 yapıdan 452 bin 957, Elazığ’da 997 yapıdan 108 bin 260, Malatya’da ise 780 yapıdan 68 bin 238 çipli numune alındı.
– İzmir’de yapı kontrollü binalarda taşıyıcı sistem hasarı tespit edilmedi
Bakanlık yetkilileri, Yapı Kontrol Sistemi kriterleriyle inşa edilen yapıların sarsıntıya yüzde 90 daha sağlam olduğunu belirtti.
Buna bağlı olarak Bakanlığın İzmir zelzelesi sonrası yaptığı incelemeler sonucunda, yapı kontrollü inşa edilen binalarda rastgele bir taşıyıcı sistem hasarı tespit edilmediği kaydedildi.
Memurlar
