Covid-19 aşı geliştirme çalışmalarında son günlerde en çok konuşulan mevzulardan biri de burundan sprey halinde uygulanacak olan “Nazal Covid-19” aşısı. Dünya çapında 10’dan fazla kümenin üzerinde çalıştığı sprey formundaki Covid-19 aşısı geliştirme yarışında Türkiye de var. Ülkemizde Ahlatçı Holding dayanağı ile kurulan Nanografi firmasının geliştirdiği yerli nazal aşının hayvan deneyleri başarılı halde tamamlandı. Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, aşının beşerler üzerinde denendiği Faz 1 çalışmalarına 2-3 hafta içinde başlanacağı duyurdu. Sıhhat Bakanlığı’nın TÜSEB üzerinden desteklediği aşının birinci üretimleri Turgut İlaç firmasında yapılmaya başlandı.
40 BİLİM ADAMI ÇALIŞIYOR
Klasik aşılardan farklı biçimde uygulandığı için halkın ilgisini çeken Türkiye’nin birinci yerli nazal Covid aşısı, ODTÜ, Hacettepe, Gazi ve Ankara Üniversitelerinin bilimsel altyapısı, bilgi ve deneyimleriyle 40 bilim insanı tarafından geliştiriliyor. Nazal aşı, Pfizer/Bionetch aşısının üretim tekniği olan mRNA ve Sinovac’ın üretim tekniği olan inaktif aşı teknolojisinden farklı olarak protein temelli olarak tasarlanıyor.
VİRÜSÜ BURUNDA BİTİRİYOR
Burundan uygulanan aşı, virüsün insanları enfekte ettiği fizyolojik yolu takip ettiği için bu teknolojinin virüsle daha faal uğraş edeceği öngörülüyor. İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Erk, nazal aşı ile ilgili olarak “Koronavirüs ağız ve burun yoluyla bedene girerek enfeksiyon yapıyor. Sprey aşı da onu taklit ediyor. Canlı bir aşı. Sprey halinde bedene uygulandığı için bilhassa burunda hem lokal hem de genel olarak bağışıklık sistemini aktive ediyor. Öteki aşılar yalnızca kanda antikor oluşturarak genel bağışıklık sağlıyor. Teorik olarak umut var üzere gözüküyor lakin klinik çalışmaların sonuçlarını beklemek zorundayız” dedi. Ayrıyeten bu aşı tipinin, çok süratli bir biçimde yine modelleme yapmaya müsait olması, salgının ilerleyen devirlerindeki mümkün mutasyonlara karşı süratli bir biçimde tedbir almaya imkan sağlaması bekleniyor.
Öbür aşılar kas yoluyla verildiği için genel antikor oluşturduğunu söz eden Prof. Dr. Erk, “Diğer aşılar evvel kas içinde bir ölçü bağışıklık oluşturuyor. Oradan kana geçiyor ve kanda sistemik bir bağışıklık karşılığına yol açıyor. Yani koronavirüsün izlediği bir yol değil damar yolu. Genel antikorlar, virüs bedene girdiğinde beden içinde yayılmasını engelliyor. Böylelikle kişi hastalanmıyor ya da daha hafif geçiriyor. Lakin bu süreçte kişinin burnunda ve boğazında virüs bulunduğu için bu bireyler virüsü diğerine bulaştırabiliyor. Nazal aşı burundan verildiği için virüsün direkt bedene girmesini engelleyebiliyor. Yani virüsün bedene giriş kapısı kapanıyor; şimdi burunda iken yok ediliyor” dedi.
YIL İÇİNDE KULLANIMA SUNULABİLİR
Yerli nazal aşının insan denemelerine başlamak için Türkiye Tıbbi Aygıt Kurumu’nun onayının beklendiğini söyleyen Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, “Bütün klinik kademelerin tamamlanması durumunda bu yeni aşı çeşidinin yıl içinde kullanıma sunulmasını hedefliyoruz” dedi.
İŞTE AVANTAJLARI
Bulaşmayı da engelleyebilir
Birinci klinik çalışmaları geçtiğimiz günlerde Çin’de başlayan intranazal aşı büyük umut vadediyor. Uzmanların özellikleri yüzünden Covid-19 salgınını bitirebilecek atak olarak kıymetlendirdikleri nazal aşının geliştirilmiş ve geliştirilmekte olan öbür koronavirüs aşılarına nazaran değerli artıları olduğu bildiriliyor. Prof. Dr. Osman Erk, nazal aşının avantajlarını şöyle lisana getirdi:
-Virüsün doğal yolunu takip ediyor: Hem doğal hem de burunda lokal bağışıklık oluşturduğu için virüsün diğerlerine bulaşmasını da engelleyebilir.
-Kendi kendinize yapabilirsiniz: Aşıyı uygulamak için bir sıhhat kuruluşuna gitmek gerekmiyor. Enjektörle yapılmadığı için iğne korkusu olan ya da aşı kararsızlığı yaşayan şahısların de aşıya olan ahengini artıracağı düşünülüyor.
-Saklama kolaylığı: Eksi derecelerde saklanması gereken öbür koronavirüs aşılarından farklı olarak oda sıcaklığında saklanabiliyor.
-Tek doz kâfi: İki doz yapılması gereken klasik Covid-19 aşılarından farklı olarak intranazal aşının tek doz yapılması kâfi oluyor.
ZİYNETİ KOCABIYIK
Memurlar