Koronovirüs tehlikesi sürerken uzmanlar Kurban Bayramı’nda dikkat edilmesi gereken noktalara dikkat çekti.
Milliyet’ten Meltem Günay’ın haberine nazaran; Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Kısmı Lideri ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Lideri Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, kurban bayramında uyulması gereken kuralları sıraladı ve vatandaşları uyardı. Prof. Dr. Ceyhan, bu devirde birçok insanın şehirlerarası seyahat yapacağını belirterek, “Özellikle virüsün ağır olduğu büyükşehirlerden virüsün az olduğu yerlere giderek burada bir hastalık dalgası yaratılabilir ki bunu gördük. Bilhassa buna dikkat etmek gerekiyor. Tekrar otobüsle seyahat yapılacaksa toplumsal ara kuralına kesinlikle uyulmalı. 10 saat sürecek bir otobüs seyahatinde temasa dikkat etmek çok önemli” dedi.
‘1.5 metre mesafe’
Kurban seçimi, hazırlık, kısmı ve dağıtılması süreçleri sırasında da dikkat edilmesi gereken noktaları Prof. Dr. Ceyhan şöyle sıraladı:
“Koronavirüs bizim kurban olarak kestiğimiz hayvanlarda görülmüyor ve onlara bulaşmıyor. Dolasıyla onlardan bize virüs bulaşma riski yok. Buradaki risk kurban seçimi ve kısmı sırasında insanların kalabalıklaşıp birbirlerine damlacık yoluyla virüsü bulaştırmaları. Şayet maskelerini takar ve aralara dikkat ederlerse bu süreç bir sorun olmadan atlatılır. Kurban bölümü sırasında da etten bulaşan bir koronavirüs riski yok ancak öbür hastalıklar olabilir. Bu nedenle çiğ etle temas ettikten sonra kesinlikle elleri yıkamak gerekiyor. Et kesilen bıçakların da farklı yıkanması gerekiyor. Pişmiş etten bir virüs bulaşması kelam konusu değil. Etin konulduğu poşet ya da kaptan bulaşabilir mi dersek teorik olarak mümkün. Kurbanı kesen ya da orada bulunan bir kişinin öksürüğüyle ya da hapşırığuyla bunlara bulaşabilir. Bu yüzden bunların ya atılması ya da yıkanması gerekiyor. Dağıtım sırasında da temas olmamasına dikkat edilmeli. Eti kapıdan birine verirken en az 1.5 metre uzaklıktan verilmesi ve iki taraf da maskeli olmalı.”
‘Açık havada kılın’
“Bayram namazında dikkat edilmezse ve kapalı ortamlarda namaz kılınıp maske tam olarak takılmazsa en büyük risk burada. Bayram namazları en kalabalık namazlardır. O yüzden mümkün olduğunca açık havada kılınmalı, maske çıkarılmamalı ve araya dikkat edilmeli. Bilhassa namaz sırasında tekbir getirme üzere yüksek sesle konuşmalardan kaçınılmalı bunları kısık sesle yapmak gerekiyor. Zira bağırdığınız vakit çıkan damlacık ölçüsü artar. Mescitten çıkıldığında da toplu halde bayramlaşmaktan kaçınılmalı.”
‘İdeal müddet 15 dakika’
“İdeal olan yüz yüze ziyaret yapmamak zira ziyarete gidilen beşerler aile büyüklerimiz olduğu için onlar için risk oluşabilir. Gitmek zorundaysak açık havada bayramlaşmak gerekiyor. Balkon olur, konutun bahçesi olur. Bulaşta maruz kalınan virüs ölçüsü ve maruz kalınan müddet çok değerli. Bunu azaltmak için 15 dakikayı aşmamak gerekiyor. İkram adetimiz çok riskli. Şunu unutmayın maskeyi çıkardığın her an risk artıyor.
‘Harçlığı zarfa koyun’
Maskeyi çıkarıyorsak arayı iki metre yapmak gerekiyor. Daima birlikte oturup yemektense ikramların paketlenmesi daha uygun. Bir de armağan ve harçlık sorununda de bunların zarflara konulması ve alan kişinin zarfın içinden aldıktan sonra o zarfı atarak elini yıkaması çok kıymetli. Gittiğimiz yerlerde hele ki yaşlı insanlara gidilmişse kalkarken kendi elimizin değdiği yerleri dezenfektanla silebilirsek çok iyi olur. Bayramlaşmaya giderken toplu taşıma kullanacaksak da kalabalığı önlemek için dört güne yaymak gerekiyor. Birinci gün çabucak namaz sonrasında herkes bayramlaşmaya giderse çok kalabalık olur.”
Bu kurallara dikkat!
Sıhhat Bakanlığı Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü vatandaşları uyararak şu kuralların altını çizdi:
Toplu taşımada, hayvan nakilleri, turistlik tesisler, yol güzergahlarındaki tesisler, hayvan pazarları ve kesim yerleri sıkı kontroller yapılmalı ve cezai yaptırımlar uygulanmalı.
Vekaletle kurban bölümü teşvik edilmeli. Hayvan pazarı, kesim yerine gitmeden, insanların kurbanı kesilip eti teslim edilmeli. Hayvan pazarları ve kesim yerlerinin sayısı artırılmalı, alanlar genişletilmeli; kâfi sayıda lavabo, sıvı sabun, kağıt havlu, el dezenfektanı olmalı.
Mümkünse, bayram namazı açık havada kılınmalı; şahıslar ortası en az bir metre ara olmalı; maskesiz gelinmemeli; giriş ve çıkışta kalabalıklaşma olmaması için ihtarlar yapılmalı; namaz sonrası bayramlaşma, temas, tokalaşma olmamalı.
Namaz öncesi cami, halılar, lavabo, abdest alma yerleri, tuvaletler ve etraf yüzeyleri temizlenip dezenfekte edilmeli; cemaat konutundan seccadesini getirerek, onun üzerinde namaz kılmalı; müftülükler, din vazifelileri, bu kuralları evvelden cemaate duyurmalı.
Bayramlaşmanın tercihen telefonla, manzaralı arama ile yapılmalı; bayram ziyaretleri kısa tutulmalı, mümkünse açık havada yapılmalı; maske ve aralık korunmalı; bu sırada el öpme, sarılma, temas ile yeme içme olmamalı.
Sofrada omuz omuza oturmayın
Türkiye Teneffüs Araştırmaları Derneği (TÜSAD) Enfeksiyon Çalışma Kümesi Lideri Doç. Dr. Berna Kömürcüoğlu da şunları söyledi:
“Tedbiri elden bırakmayıp, kurallara uyalım, koronavirüse bayram ettirmeyelim. Bayramı kutlayan biz olalım. Yakınlarımızın bayramını telefon yahut bilgisayarlar ile teknolojiyi etkin kullanarak kutlayalım. Zarurî hallerde açık alanlarda birbirinde iki metre aralı oturmaya dikkat ederek onları ziyarete gidelim. Tokalaşmak, sarılmak, el öpmek üzere bayramlaşma alışkanlıklarından kaçınmak gerekiyor. Bayram sofralarında omuz omuza oturmayalım, herkes tabağını eline alıp, uzaklıklı oturmaya dikkat etsin. Konuk ziyaretleri sonrası konutlarda herkesin ortak kullandığı kapı kolları, lavabo vb. alanlar alkol bazlı dezenfektan ile dezenfekte etmeliyiz.”
Bayramın öteki günlerine yayın
Kurban Bayramı’nda da kurban alımı, bölümü, dağıtımı ve ziyaretlerde bayram geleneklerinin eskisi üzere sürdürüle-meyeceğini vurgulayan Bilim Heyeti üyesi Prof. Dr. Recep Öztürk şunları söyledi:
“Sadece birinci gün değil öteki günleri değerlendirilmeli. Ziyaretler mümkünse manzaralı telefonlarla yapmak gerekir fakat ziyarete gitmek gerekiyorsa maskeli ve toplumsal uzaklıklı ziyaretler yapılmalı. 10-15 dakika üzere kısa müddetli yapılmalı. Kurban eti dağıtımı sırasında da yeniden maskeli ve fizikî arayı koruyarak yapmak çok değerli. Eti kendisinden virüs bulaşmaz, kesim sırasında öteki bir yerden bulaş olsa bile pişirme esnasında bu yok olur.”
Memurlar
