Türk şiirinin değerli mihenk taşlarından biri olan, kendine mahsus karakteri ve şiirleriyle edebiyatımızda derin izler bırakmış bir isim Orhan Veli Kanık. Onun hayatı ve şiirleri daha evvel farklı formlarda oyunda sahnelendi. Kanık artık ise oyuncu Hakkı Ergök’ün yazıp yönettiği ve oynadığı, Hakan Dedeler’in ise tamburuyla sahnede Ergök’e eşlik ettiği “Veli’nin Oğlu Orhan” isimli gösterim oyunuyla bir kere daha sahnelere taşınıyor. 1 Temmuz tarihinde galasını Atakent Kültür ve Sanat Merkezi’nde yapmaya hazırlanan oyun pandemi sonrası sahnelenen birinci oyun olma özelliği taşıyor. Oyun bununla bir arada birden fazla birincisi de içinde barındırıyor. Orhan Veli Kanık’ın hayatı birinci kere kendi şiirleriyle anlatılırken, Türk müziğinin nadide enstrümanlarından biri olan tambur, birinci defa bir oyun oyunuyla sahnede mahal alıyor. Bütün bunlarla birlikte Orhan Veli’nin şiirleri, yeniden birinci sefer çok sevdiği Türk müziği besteleriyle hayat buluyor. Yurtiçi ve yurtdışında sergilenecek olan oyunun provalarından biri Akşam Cumartesi‘ye kişisel olarak yapıldı. Biz de izleme fırsatı bulduğumuz oyunu Hakkı Ergök ve Hakan Dedeler ile konuştuk. İkisi de hem çok heyecanlı hem de gururlu. Nedenlerini kendilerinden dinleyelim.
ORHAN VELİ HAKKINDA YAZILAN BIRINCI TEMAŞA OYUNU
“Pandemi yasaklarından sonra sahnelenecek birinci temaşa oyunu olma erdemi bize nasip oldu.” diyen Hakkı Ergök, salgın önlemlerinden ötürü birinci gösterimde 279 kişilik salonda 30 davetliye oynayacaklarını belirtiyor ve ekliyor: “Bu oyun birçok birincisi içinde barındırıyor. Orhan Veli hakkında daha evvel temaşa ürünü yazıldı. Allah rahmet eylesin sevgili öğretmenimiz Müşfik Kenter, oynamıştı. Lakin o üründe oyunun dramatik bir kurgusu yoktu. O bir şiir dinletisiydi. Bu, Orhan Veli hakkında yazılan birinci temaşa oyunu. Şunu münhasıran belirtmek istiyorum ki bu oyun kronolojik bir kurgu değil, duygusal bir kurgu.” Ergök, temaşa fikrinin nasıl doğduğunu ise şöyle anlatıyor: “Gençliğimden beri Orhan Veli’yi çok seviyorum. Hakan da o denli. İki Orhan Veli hayranı bu işte buluştu diyebiliriz. Arkadaşlarıma haksızlık etmek istemiyorum lakin Orhan Veli’yi oynayan herkes Müşfik Öğretmen’i taklit etti. Onun vurgularını, onun tonunu kullandı. Şık taklitler vardı evet fakat taklitti sonuçta. Benim en zorlandığım şey o oldu. Bundan sıyrılabilmek için çok uğraştım. Onun üzere olmak bir erdemdir lakin ona yaklaşabilirsen… Ben ona yaklaşabileceğimi düşünmedim. Taklit etmek konumuna, kendi stilimle, kendi dünya görüşümle ve sanata bakışımla bambaşka bir şey çıkarmaya çalıştım ve sanıyorum ki bunda da Hakan ile birlikte başarılı olduk.”
İSTANBUL SAZI TAMBUR BU DEFA TEMAŞA SAHNESİNDE
Hakan Dedeler ise birinci sefer bir gösterim oyunu için sahnede tambur kullanıldığını söylüyor ve ekliyor: “Bizim oyunumuzda Türk müziği yapıldı ve Türk enstrümanı kullanıldı. Tıpkı vakitte bu oyunla birlikte kendi kültürümüze ilişkin bir enstrümanı da tanıtmış oluyoruz. Tamburu birden fazla insan bilmiyor. Öte yandan oyun için özgün besteler yapıldı. Orhan Veli’nin şiirleri daha evvel Türk müziği olarak bestelenmemişti. Orhan Veli benim çok sevdiğim bir şair. Onun şiir geleneğinde birinci sefer beste yaptım. Daha evvelki bestelerimde kafiyeli şiirler üzerinde çalışmıştım. Gelgelelim Orhan Veli muaf şiir yazan bir adam. Evvel ‘Birdenbire’ şiirini sonra da ‘Gün Olur’u besteledim. Daha dramatize ederek bestelemeye çalıştım. Bu beste süreci başlayınca ben de Orhan Veli’nin farklı ve oyunda olmayan şiirlerini de bestelemeye başladım. Velev Hakkı ağabeyle bir albüm düşünüyoruz ilerde; Orhan Veli şiirlerinin olduğu müzikli bir albüm olacak. Ayrıyeten Orhan Veli tamburu çok seven bir adamdı. Orhan Veli demek İstanbul demektir. İstanbul’u çok seven ve İstanbul’u yaşamış bir insan. Tambur da İstanbul sazı esasen. Binaenaleyh direkt olarak bir İstanbul kurgusu ortaya çıktı. Öte yandan Orhan Veli şiirlerini okuduğunuz vakit halk motiflerini de hissedebiliyorsunuz. Mesela İstanbul’u Dinliyorum isimli şiirinde ben zeybek hissediyorum. ‘Aman Aman’ diyor ya birtakım alanlarda, bu zeybeklerde çok kullanılan bir tabirdir. Hakkı Ergök o şiiri okuduğunda direkt olarak aklıma zeybekler geliyor. Aslında Anadolu’dan da çok beslenmiş Orhan Veli. Bunu şiirlerinde görebiliyoruz; çok hoş anlatmış. Hakikaten korkunç bir insan.”
ORHAN VELİ HAKIKATEN TÜRK MÜZİĞİ HASTASI
Direktör ve oyuncu Hakkı Ergök, Orhan Veli’nin Türk sanat müziği hayranı olduğunu, bunu onun birçok lafından anladığını, bu nedenle bu oyunu tambur dışında bir müzik aletiyle düşünemediğini söylüyor. Bu durumun kendisini çok memnun ettiğini lisana getiren Ergök, “Babasını anlattığı o meşhur şiirinde ‘İstanbul’un mermer taşları; Başıma da konuyor, konuyor aman, martı kuşları.’ diyor. Aslında bu bir türküdür. Yani o hakikaten Türk müziği hastası biri.”
Dedeler’in, Orhan Veli’nin oyunlar düzenlediğini söylediği laflarına şöyle eklemeler yapıyor Ergök: “Çocukluğundan beri kız kardeşiyle kukla şovları yaparlarmış. Temaşayı çok seven bir adam. La Fontaine’den çeviriler yapıyor mesela. Fransızcası iyi olduğu için gayrı müelliflerden da çeviriler yapabiliyor.”
ONU GENÇLERE ANLATMAK İSTİYORUZ
“Yaklaşık 7 ay boyunca bu metin üzerinde çalıştım. Çok okudum. Son bir buçuk ayda günde en az 10 saat bilgisayar başından kalkmadım.” diyen Ergök, yıllar boyunca Orhan Veli hakkında neredeyse okumadığı kaynak kalmadığını söylüyor. Sevilen şairin birebir devranda komik bir adam olduğunu anlatan Ergök: “Onun o komikliklerini birinci ortaya çıkartan bu oyun oldu. Daima duygusal olarak anılıyor evet lakin onun bu istikameti de var.” Bu oyunla birlikte taşıdıkları bir diğer sorumluluktan da şöyle bahsediyor Ergök: “Ben artık 60’a merdiven dayamış biri olarak şunu söylemek isterim ki Orhan Veli’yi gençlere anlatmalıyız. Zira çok büyük, çok kıymetli bir şair. Bizim jenerasyon Orhan Veli’yi çok seviyor. Çok politik bir şair değil. His ve aşk adamı. Çok hümanist ve savaş aksisi bir insan. Nazım Hikmet mesela onu bu istikametten çok eleştirmiş. Orhan Veli öldükten sonra Nazım Hikmet onun kıymetini anlamış. Başkaca Oktay Rıfat, Melih Cevdet Anday ve Orhan Veli ile ilgili sair gösterim oyunu planlarımız da var.” Hakan Dedeler ise Veli’nin ehemmiyetine şöyle değiniyor: “Nazım Hikmet çantasından Orhan Veli kitabı eksik etmezmiş. Onu çok severmiş. Başta değil ancak sonlarda. Bunu bir radyo programında söylemişti. Kendisi onun çok değerli bir şair olduğunu lisana getirmişti.”
Ali Demirtaş
Akşam Gazetesi / Cumartesi Eki
Memurlar
