Hastanelerde yahut iş yeri tabipleri tarafından tarama hedefli kullanılması gereken ‘Kovid süratli antikor testleri (rapid testler)’, ferdî kullanımda tehlikeli sonuçlara yol açıyor. Parmaktan alınan bir damla kan ile 15 dakikada sonuç veren bu testlerin hekim denetimi olmadan “Kovid teşhisinde” kullanılamayacağını belirten uzmanlar, bir kişinin bilhassa negatif olduğunun, tek başına bu testlerle belirlenemeyeceğini ve kesinlikle PCR ile sağlama yapılması gerektiğini vurguluyor. AHESEN Lideri Dr. Gürsel Özer, “Basit, parmaktan kan alınarak yapılan süratli antikor testlerinin bir halde bir yerlerden temin edildiği ve bunların birtakım iş yerlerinde bile teşhis için kullanıldığını duyuyoruz. Bunun çok manalı olmadığını biliyoruz. Zira virüse maruz kaldıktan sonra 7 gün içerisinde antikorlar oluşmaya başlar. Örneğin bundan evvelki bir müddette şimdi antikorlar oluşmamışken test yapıldıysa, bu da tehlikeli durumlara yol açabilir. Zira bulaştırıcılığınız var ve o süreyi yakalayamadığınız için, kendinizi negatif sayıyorsunuz. İnançta hissettiğiniz için de etrafınızı de tehlikeye atmış oluyorsunuz” dedi.
“ŞÜPHENİZ VARSA PCR TESTİ YAPTIRIN”
Şahısta şayet hastalık belirtisi ya da temaslı kuşkusu varsa kesinlikle PCR testi yapılması gerektiğini belirten Dr. Özer, şunları söyledi: “PCR testleri hala altın standarttır ki bunda bile aslında kişinin semptom gösterip göstermediği değerlidir. Zira PCR testlerinin de yalancı negatif sonuç verme ihtimali vardır. Diyelim rastgele olumlu biri ile temas ettiniz. Kendinizden şüpheleniyorsunuz. 4-5. günden itibaren belirtiler ve bulaşıcılık başlıyor. 4-5 gün boyunca semptom vermeden geçirebilirsiniz. Müspet sonuç fakat bu mühletten sonra alınabilir. Esasen Sıhhat Bakanlığının bilimsel tavsiyelerinde de bu formda. Temaslı iseniz en az 5 gün sonra ya da ortalama 7 günde test yaptırılması tavsiye ediliyor. Hakikat olan da bu. Fakat burada da yine değerli olan semptomlar. Semptom varsa test öneriliyor. Zira temaslı da olsanız virüs yükünüz az olabilir, hastalığı geçirmeyebilirsiniz. O yüzden semptomunuz da olmaz ve testiniz de negatif çıkar. Asıl değerli olan, bu müddette maske ara hijyen izolasyonu uygulayıp semptom ve bulgular olduğu vakit kesinlikle PCR testi yaptırmaktır. Süratli antikor testleri ise lakin hastalığı geçiren şahıslarda ‘antikor cevabı oluşmuş mu oluşmamış mı?’ buna bakmak için yapılabilir. Bunu da bilim insanları yapsın, koruyuculuk ne kadar devam ediyor, hangi gün ne antikoru oluşuyor ya da hastanelerde araştırmalar için yapılsın. Ancak bizim üzere kullanıcılar için, kişisel olarak bu testi yapmanın rastgele bir manası yok.”
“SAĞLIK KURULUŞLARINDA KULLANILMASI GEREKEN TESTLER”
AHESEN Bilim Konseyi Üyesi Uzm. Dr. Nurdan Akyüzlü ise antikor testlerinin kandaki ‘Immunoglobülin M (IgM)’ ve ‘Immunoglobülin G (IgG)’ bedellerine baktığını anlatarak, şöyle konuştu: “Bu testleri aslında hastalığın geçirilmiş olup olmadığını anlamak için pahalandırmak gerekiyor genelikle. Immunoglobülin M pahası, kabaca enfeksiyonun etkin devrini, Immunoglobülin G pahası ise geçirilmiş enfeksiyonun varlığını gösterir. IgM, kestirimi 7 günden sonra pozitifleşir. IgG ise kabaca 14. günden sonra pozitifleşir. Teşhis testi olarak kullanılması çok uygun değildir. Şu devirde PCR testleri tekrar en avantajlı testlerdir. Zira antikor testlerinde birinci 7 günde ekseriyetle olumlu kıymet çıkmaz. Çoklukla 10. günden sonra fakat yakalayabilir. Bunu, daha çok bağışıklık gelişip gelişmediğini pahalandırmak için kullanmak daha uygundur. Bu testler hassaslıkları ve özgünlükleri çok yüksek olan testler değil. Bu yüzden yanlış olumluluk, yanlış negatiflik sonuçları almak mümkün. Olumluluğu durumunda da ikinci bir testle, mümkünse bir PCR testi ile konfirme edilmesi gerekiyor. Süratli antikor testlerinin meskenlerde ya da bilinçsizce şahsî olarak kullanımı yanlış sonuçlara sebep olabilir. Bu yüzden biz, tabip denetimi dışında kullanılmasını önermiyoruz. Mümkün olduğunca sıhhat kuruluşlarında ya da sıhhat otörlerinin öngördüğü hedeflerle kullanılması gerekiyor. Beşerler olay sayılarının çok yüksek olduğu şu günlerde hastaneye gitmek yerine, antikor testlerine ulaşıp bununla (kendi kendilerine) kıymetlendirme yapmaya çalışıyorlar. Ancak yanlış değerlendirmelere sebep olabilir, yanlış negatiflikler ya da yanlış olumluluklar de kelam konusu olabilir.”
TESTTEKİ PAHALAR NE MANAYA GELİYOR?
Piyasada bulunan süratli antikor testlerinin büyük çoğunluğu, kanda IgM (erken evre süreksiz antikor) ve IgG (geç devir kalıcı antikor) ölçüyor. Test yapıldığında, her iki çizgi de boş çıkarsa kişi, kendisinin negatif olduğunu düşünüyor. Halbuki enfeksiyon sonrası erken evrede oluşan IgM antikorlar, virüsle müsabakanın üzerinden en az 7 ila 10 gün geçtikten sonra oluşmaya başlıyor. Bu nedenle erken evrede yapılan test de yalancı negatifliğe yol açabiliyor. Şayet kuşku varsa, belirtiler de kelam mevzusuysa kesinlikle PCR testi yapılması öneriliyor. IgM pahası tek başına müspet çıkarsa, bu da kişinin tam olarak Kovid olduğu manasına gelmiyor. Tekrar PCR ile doğrulama gerekiyor. Zira IgM antikorlar, birinci etapta etkin hastalık varlığına işaret etse de, 1 ay mühletle bedende bulunabiliyor ve kişi aslında iyileşmiş olsa bile kısa bir müddetliğine daha, IgM antikorları müspet çıkabiliyor. Bu da kişinin gereksiz yere karantinada kalmasına neden olabiliyor. Testteki belirteçlerden IgG olumluluğu ise kişinin hastalığı geçirip, kalıcı antikor geliştirdiğini söylüyor. Lakin bu antikorların koruyuculuğunun ne kadar müddet devam edeceği, Kovid için hala tam olarak bilinmiyor. Testte her iki kıymetin de olumlu çıkması durumunda ise yeniden üstteki sebeplerden (kişi etkin hasta mı, hastalığı daha evvelce mi geçirmiş), PCR doğrulamasına gereksinim duyuluyor.
Memurlar
