Hürriyet’ten Fulya Soybaş’ın haberine nazaran; Aşı üretimi önündeki en büyük pürüzün ‘patent’ olduğunu söyleyenler kadar asıl kasvetin, üretim ve saklama kapasitesinden kaynaklı olduğunu düşünenler de var.
GÜNEŞİN PATENTİ Mİ VAR?
İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Müftüoğlu: “Meseleyi daha yanlışsız yorumlayabilmek için çocuk felci aşısının bulunuş öyküsüne bakmak lazım. Dr. Jonas Edward SALK 1952’de birinci aşıyı geliştirdi. Bu Sinovac üzere, meyyit virüs aşısıydı. Dr. Salk’a ‘Patentini aldınız mı?’ diye sorduklarında, ki o periyot patent yaklaşık 8 milyar dolar, ‘Güneşin patenti mi var?’ diye cevap vermiş. Yani bu tip aşılar insanlığın ortak malıdır. Bu işte para, pul, hesap, kitap olmaz. Şayet bugün aşı eşitsizliğini çözemezsek bu işten kurtulmamız mümkün değildir. Koronavirüsün Fransa’da, ABD’de, İngiltere’de bitmesi fakat Gana’da, Nijerya’da devam etmesi başınızın beladan kurtulamayacağı manasına gelir. Yoksul ülkelerin bu aşıya ulaşması kuraldır. BioNTech’in bugüne kadar elde ettiği gelir 20 milyar doların üzerindedir. Kaldı ki bu şirketler aşının araştırılması, geliştirilmesi için esasen kamu kaynaklarını kullandılar.”
PATENTİN ÜSTÜNE OTURMASINLAR
Halk sıhhati uzmanı Prof. Dr. Nuriye Ortaylı: “Elbette ‘patent’ çözülse aşılar iki günde çoğalmayacak ancak değerli olan adım atılması. Uzmanlar gerekli yatırım ve “know- how” transferiyle birçok ülkede 10- 12 aydaüretime başlanabileceğini varsayım ediyor. Bu üretim kapasitesi ile açık ki 2023’e kadar dünyanın geri kalanını aşılamak mümkün değil. Artık Pfizer ‘3. doz gerekiyor’ da dedi. Dönüp dönüp tüm üretimi varlıklı ülkelere mi satacaklar? Patentin üzerine oturmasınlar.”
KEŞKE TEK SORUN PATENT OLSA
Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Lideri Prof. Dr. Mehmet Ceyhan: “Aşılama suratındaki sorun patent değil ki! Dünya genelinde kapasitesinin altında üretim yapan tesis yok şu anda. Hepsi harıl harıl çalışıyor. Siz sanıyorsunuz ki yalnızca Almanya, ABD, İngiltere aşı üretiyor. Hayır. Hindistan, şu an dünyada en çok pandemi aşısı üreten ülke ve hiçbiri kendi markası değil. Aşıyı bulan firma kapasitesi yetmiyorsa diğer bir ülke ile anlaşır, orada da üretime geçilir. Beşerler da zannediyor ki ‘formül sır üzere saklanıyor’ da ondan aşı yetişmiyor. Diyelim daha fazla aşı üretildi. Bu aşıları saklayacak depo yok, soğuk zincirin yok! Gönderdiğin ülkede de bunları inançla saklayacak teknik altyapı yok. Yani ‘patent’ en az sorun olan şey burada.”
POPÜLİST YAKLAŞIM
ABD Jackson Laboratuvarı Baş Araştırmacısı Prof. Derya Unutmaz patent konusunda popülist bir yaklaşım olduğunu düşünüyor: “Çin’in ürettiği Sinovac’ın bir patenti yok. Neden öbür bir ülkede üretilmiyor? Rusya ‘Gelin üretin Sputnik-V aşısını veriyorum’ dedi. 50 ülkeye teklif ettiler. Kimse yanaşmadı. Neden? Aşı üretmek kolay iş değil. Büyük yatırımlar yapmak lazım. Milyar dolarlar yatırsanız dahi en erken lakin 6 ay sonra aşı üretebilirsiniz.”
Memurlar
