Milliyet’ten Zeynep İşman’ın haberine nazaran: Yeni eğitim-öğretim yılı 31 Ağustos’ta başlıyor, uzaktan olsa da… Yüz yüze eğitim için gaye 21 Eylül. Kimi okullarda ise telafi eğitimi online olarak başladı. Yeni eğitim yılının nasıl olacağına dair başlar karışık. Veliler bunalmış durumda; tıpkı vakitte da okulların açılmasıyla ilgili tedirginler. Çocukları ekran karşısında oturtamamaktan, derslere ve ödevlerine karşı sorumluluk almamalarından ve tesirli bir öğrenme ortamı olmamasından şikayetçiler. Öğretmenler ise ağır bir hazırlık halinde. Öğrencileriyle yakın bir etkileşimde olamamanın verdiği zorlukla doyurucu bir müfredat hazırlamaya çabalıyorlar. Öğrenciler ise okullarına ve arkadaşlarına hasret, lakin uzaktan eğitim konusunda isteksizler. Tüm bu belirsizlik içinde, yeni eğitim periyodunda, verimli ve tesirli bir öğrenme ortamı için neler yapılması gerektiğini, TED (Türk Eğitim Derneği) Genel Müdürü Sevinç Atabay ve Eğitim bilimci muharrir Dr. Özgür Bolat ile konuştum.
TED GENEL MÜDÜRÜ SEVİNÇ ATABAY:
“HER ÖĞRENCİNİN ADAPTASYONU ÇOK FARKLI”
K-12 diye bilinen anaokulu-lise eğitiminde, dünyanın da o kadar çok deneyimleyemediği, daha çok yükseköğrenimde kullanılan “uzaktan eğitim” Mart 2020’den itibaren ülkemizde de deneyimlenmeye başlandı. Eğitim-öğretim bir bütündür. K-12 seviyesinde yapılansa benim tabirimle “uzaktan öğrenme”dir. Okul yalnızca temel derslerin yapıldığı, okuma yazmanın öğretildiği yani akademik bilginin edinildiği yer değildir. Okul tıpkı vakitte toplumsal ve duygusal maharetlerin geliştiği en değerli yerdir. Arkadaşlık, grup olmak, birlikte bir iş yapmak, mesken ortamından farklı bir yerde kendin olarak var olmak, hislerle tanışmak, başarı-başarısızlık, yeteneklerini keşfetmek, yönlenmek, karar vermek, liderlik üzere pek çok farklı maharet seti oluşturmak fakat okul ortamında gerçekleşir.
Uzaktan öğrenmede ise; daha çok akademik bilginin edinilmesi mümkün olabilmektedir. Bunun yanı sıra öz disiplin gelişmesine de çok katkı sağlar. Uzaktan eğitim sürecinde her öğrencinin adaptasyonu çok farklıdır. Hiperaktivitesi olan bir öğrenciyi uzun müddet ekran başında tutamazsanız. Bu türlü bir öğrenciyi biraz canlı (senkron) biraz görüntü (asenkron) derslerle yönlendirmeniz gerekir. Her seviye öğrenci için ders içerikleri farklı hazırlanmalı ve sunulmalıdır. Anaokulu ve ilkokul için daha animasyonlu ve hareketli ders içerikleri gerekirken, ortaokul ve lise öğrencileriyle canlı dersler interaktif, görüntü dersleriyse öz disiplinlerini sağlayacak halde mevzu anlatımlı, ödev ve ölçme metotlarıyla zenginleştirilmiş olmalıdır.
“Küçük yaşta dersler 20 dakikayı geçmemeli”
Küçük yaş kümesi öğrencilerin canlı dersleri 20 dakikadan fazla olmamalı ve ortalar verilerek birkaç ders saatini geçmemelidir. Öğrenciler iyi odaklanabilmek için motamot okul günlerinde olduğu üzere aşikâr saatte yatıp aşikâr saatte kalkmalı, kahvaltı ders başlamadan evvel ettirilmeli ve kesinlikle okul kıyafeti olmasa da konut kıyafetinden farklı bir kıyafetle ekran başına oturması sağlanmalıdır. Tekrar canlı dersin yapıldığı odanın bir çalışma odası olması, ders sırasında dikkatini dağıtacak hareketlilikte bir mesken ortamı olmamasına ihtimam gösterilmelidir. Yani öğrencinin bir sınıf ortamında olduğunun hissettirilmesi gerekmektedir. Küçük yaş kümelerinde çocuğun hareketliliğine nazaran ekranda görünmeyecek bir formda bir yetişkinin eşlik etmesi de sağlanabilir.
“Öğretmenler de hazırlanmış olmalı”
Öğretmenlerin de, kendilerini canlı ders yapmaya hazırlamaları gerekir. Dinlenmiş, kahvaltı etmiş, dersini hazırlamış ve teknoloji bilgi eksiğini gidermiş olarak öğrencilerinin karşına geçmesi gerekir. Ekranda her bir öğrencisiyle irtibatta olmalı, onların etkin derse katılmalarını sağlamalıdır. Şayet ödev verdiyse bir sonraki derste denetim etmelidir. Teknolojiyle zenginleştirilmiş ders hazırlayabilmeli ve eksiği varsa bu mevzuda kesinlikle eğitim almalıdır. Bilgi kaybı olmaması için bol bol ders tekrarı yapılmasını sağlayacak ödevlere yer verilmeli ve yaş-bilgi düzeyine uygun olarak ölçme kıymetlendirme yapılmalıdır.
HANGİ VELİ TİPİSİNİZ?
Ebeveyn meskende öğretmen rolünü üstlenmeli mi üstlenmemeli mi?
Ben kendi araştırmalarımda beş çeşit veli profili keşfettim.
Taşeron: Çocuğun öğrenme sürecini kendi üzerine alıyor. Onun ismine ödevleri yapıyor. Aslında bu çocuğa ahlaksızlığı öğretir ve çocuğu güçsüzleştirir.
Müfettiş: Çocuğu daima denetim ediyor. Bu da ilişkiyi güç bağına dönüştürür ve çocuk bedelsiz hisseder.
Öğretici: Aile, çocuğa öğretmen üzere her şeyi anlatır, öğretmeye çalışır.
Rehber: Aile çocuğa bir şey öğretmez lakin sorusu olursa orada olacağını söyler. Gerçek kaynağa yönlendirir.
Öğrenme yoldaşı: Aile meraklıdır ve çocuğuyla birlikte öğrenme seyahatine girer. Çocuğa ne öğrendiğini sorar ve bir arada keşfederler. Burada veli, bilen ve öğreten değil, çocuk üzere öğrenen rolündedir.
Bana nazaran ebeveyn, birinci üç değil, son iki rolü üstlenmeli. Bilhassa de beşinci rolü. O vakit çocuğunda hem iç motivasyon oluşturur hem de aile-çocuk bağlantısı güçlenir.
EĞİTİM BİLİMCİ MUHARRIR DR. ÖZGÜR BOLAT:
“KEŞFETME VE SORU TEMELLİ DERS, MOTİVASYONU ARTIRIR”
Bilhassa küçük yaşta çocukları ekran başında, odaklı tutmak ve akademik kayıp yaşamamak için uzun ve kısa vadede yapılacaklar var. Uzaktan eğitim ile yüz yüze eğitim ortasında farklar kelam konusu. Uzaktan eğitimden yararlanmak için bir çocuğun iç kontrolü, oto denetimi ve iç motivasyonunun gelişmiş olması gerekir. Kendi öğrenmesinin sorumluluğunu alan çocuklar bu süreçten fayda sağlar. Zira uzaktan eğitimde bir denetim sistemi yoktur. Kimse sizi denetim etmez. Çocuklar kendi istediği sürece odaklanacak ve dersi takip edecek, kendi istediği sürece ödev yapacak. Uzaktan eğitimden yararlanmak için uzun vadede bu altyapıyı geliştirmek gerekir.
Kısa vadede ise derslere başlanmadan evvel derslerle ilgili merak uyandırılması gerekir. Öğretmen yahut ebeveyn evvelden “merak soruları” ve “tahmin soruları” sorabilir. Ne öğrenmeyi bekliyorsun? Öğreneceklerinle ilgili kestirimlerin neler? Bu hususla ilgili en çok neyi merak ediyorsun? Bu sorularla evvelce merak uyandırılırsa çocuğun odaklanma ihtimali artar. Öğretmen dersi canlı yapıyorsa dersi anlatım değil de keşfetme yahut soru temelli yaparsa motivasyon daha da artacaktır. Uzaktan eğitimin kendine has bir pedagojisi vardır. Öğretmenin anlatımını direkt çekip dijital platformlara koymak, uzaktan eğitimin en kolay hali. Derste öğretmeni dinleyen ve sıkılan çocuk, uzaktan eğitimde de sıkılır. Uzaktan eğitimin en üst pedagojik boyutunda “keşfetme” ve “anlam çıkarma” var. Dijital dünya bu imkanı veriyor. Dersleri bu pedagojiyle yaparsak çocuklar sıkılmaz. Husus anlatımlı bir ders olursa müddet kısa tutulmalı fakat keşfetme, soru-cevap yahut proje temelli olursa dersleri daha uzun tutmak mümkün.
RUTİNLER DEĞERLI
Özgür Bolat uzaktan eğitim sürecini avantaja dönüştürebilmek ismine ebeveynlerin neler yapabileceklerini anlatıyor: “İlki; rutinler. Inanılmaz durumlarda, aile konuttaki hayatı ne kadar olağan halde tutabilirse, çocuk o kadar inançta hisseder. Bunun yolu da rutinlerdir. Yani çocuk bu
süreçte çok kıymetli bir hayat disiplini kazanabilir. İkincisi, bağ kurma. Günümüzde aileler birçok sebepten ötürü isteseler de çocuklarıyla maalesef çok kaliteli vakit geçiremiyor. Aile bu süreçte farklı metotlarla çocuğuyla çok güçlü münasebet kurabilir. Sohbetler edebilir, etkinlikler yapabilir, bağ kurucu ve hisleri açığa çıkarıcı oyunlar oynayabilir. Üçüncüsü; mana bulma. Bu süreçte aileler çocuklarıyla birlikte kendilerine dönüp içlerindeki kıymetleri keşfedip daha manalı bir ömür kurabilirler.”
Memurlar
