Sabah Gazetesi müellifi Dilek Öztürk; ayçiçek yağı ve zeytin yağındaki uçuk fiyatları köşesine taşımış.
Köşe yazının ilgili kısmı şu biçimde;
Latife filan yapmıyorum. O denli, Türkiye’nin 180 milyon olan zeytin ağacı varlığına bakmayın. Global zeytin üretiminin yaklaşık yüzde 15.2’sini gerçekleştirdiğimize takılmayın. Zeytinyağı üretiminde dünyada birinci beşe girdiğimizi hiç söylemeyin. Sanayi ülkesi Almanya, topraklarında neredeyse hiç yetişmeyen bir eserin yağını bizden ucuza tüketiyor.
Bir müddettir vatandaş marketteki, pazardaki fiyatlardan şikayetçi ya. Hele hele ayçiçeği ve zeytinyağındaki uçuk fiyatlardan. Haklılar da.
Ben de dün Almanya’nın en büyük market zincirlerinden birinin sitesine girip, baktım. 750 ml’lik zeytinyağının fiyatı ne kadar biliyor musunuz? 4.29 euro. Yani dünkü kura nazaran 38.3 TL. Bizdeki market zincirinde tıpkı gramajdaki ortalama bir eserin fiyatı ise 44.5 TL.
Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu o denli değil mi?
Artık üreticiye sorsan, kuraklıktan girer, rekolteden çıkar ortaya da girdi maliyetlerini sokar. Marketçiye sorsan, işletme masraflarından şikayet edip, döviz kurunun artmasını anlatır. Aracıya sorsan, ulaşım maliyetinden dem vurur.
Anlayacağınız kimse de fiyatlardaki fahiş artışı üzerine alınmaz.
Onlar alınmaz da pekala bu tablo nasıl oluyor?
Ortada bir tuhaflık yok mu!
Olağan, bu üretici-aracı-market ortasında dönenleri, vatandaşın memleketinde yetişen bir eserin yağını niçin değerliye yediğini, bunun önlenmesi için yapılanları birilerinin açıklaması gerekir. Tahminen, bizi Tarım ve Ticaret Bakanlıkları aydınlatabilir.
Misal, bu zincirdeki tuhaflıkları yıllardır yazıp çiziyoruz. Besin fiyatlarındaki artışın enflasyonu şahsen etkilediğini anlatıyoruz. İklim değişikliğiyle başlayan kuraklıkların dünyada kıtlığa neden olacağını söylüyoruz. Ancak değişen pek de bir şey olmuyor.
Herkes tedbir al-‘mış’ üzere yapıyor.
Örneğin, besin ve tarım eserleri piyasasını yakından izlemek için 2016’da Besin Komitesi kuruldu. İçinde her kesitten birileri var. Şimdiye kadar üreticiaracı- market zincirinde olan biteni çözemedi. Hal Yasası tahminen 10 yıldır gündemde. Herhalde iki-üç bakan eskitmiştir. En son iki yıl evvel sebze-meyve fiyatları yükseldiğinde Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ‘hemen çıkaracağız’ demişti. Yasa, zerzevat ve meyve ticareti dalında esaslı dönüşümler getirecekti. Sanırım, 3.500 kabzımalın lobisine takıldı! Türkiye için çok hakikat olduğunu düşündüğüm Sera A.Ş. projesi vardı. Onu da galiba bakan değişince rafa kaldırdık! İnşallah şu topraksız ve kâfi toprağı olmayıp takım biçmek isteyen çiftçilere yönelik 60 dönüme kadar hazine toprağını 10 yıl mühletle kiralama projesinin başına bir şey gelmez.
Tarım iktisadın vazgeçilmez bölümü.
Hele ki, Kovid-19 sonrasını düşününce, bence besin sorununun ülkenin bir numaralı gündemi olması gerekir.
O denli ‘içeride fiyat artarsa ithal ederiz’ ya da ‘iki kontrol yapar, ceza keseriz’ üzere kolaycılıkla fiyatlar kalıcı olarak düşmez.
Kısacası, bu sorunun tahlili için yalnızca Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın değil, bakanından, bürokratına, üreticisinden, aracısına, marketçisine kadar herkesin baş yorması, elini taşın altına koyması gerekir.
Aksi takdirde, ne mi olur?
Kovid-19 ya da kuraklık olsun olmasın, ebediyen ülkemizde yetişen eseri değerliye yemeye devam ederiz, enflasyonu da düşüremeyiz!
Memurlar
