Üniversite Kurulunca (YÖK) 5 ana gösterge ve 45 alt gösterge doğrultusunda, Türkiye’deki 172 üniversitenin 2018 yılı doneleri doğrultusunda üniversitelerin umum değerlendirilmesinin yapıldığı “Üniversite İzleme ve Kıymetlendirme Raporu 2019” kamuoyunun erişimine açıldı.
Rapora, bugünden itibaren “https://www.yok.gov.tr/universiteler/2018-izleme-ve-degerlendirme-raporlari” adresinden ulaşılabilecek.
YÖK Yöneticisi Prof. Dr. Yekta Saraç, rapora ait AA muhabirine yaptığı açıklamada, üniversitelerin faaliyetlerine ait değerlendirmelerin kanıt temelli yapılabilmesi emeliyle YÖK’te oluşturdukları komitenin üniversite izleme ve kıymetlendirme çalışmasını yürüttüğünü ve bu kapsamda 45 gösterge belirlendiğini anlattı.
Saraç, göstergelerin “eğitim ve öğretim”, “araştırma-geliştirme, girişim ve yayın”, “uluslararasılaşma”, “bütçe ve finansman” ile “topluma hizmet ve toplumsal sorumluluk” ana kategorileri altında gruplandığını aktardı.
Üniversitelerin bir akademik takvim yılı içerisindeki ilmî ve kurumsal faaliyetlerinin bir sonraki yılın nisan ayından sonra ölçülebildiğine değinen Saraç, bu nedenle her bir üniversitenin 2018 yılı içinde yaptıkları faaliyetlerin sonuç raporunun 2019 yılı ahir yayınlandığı söyledi.
“Bugün kamuoyu ile paylaştığımız bu rapor 2018 yılına ilişkin bütün üniversitelerimizin umumi bir değerlendirmesidir.” diyen Saraç, “Verilerin büyük bir kısmı üniversitelerden, birtakım göstergelere ait olgular ise çeşitli ulusal ve memleketler arası olgu kaynaklarından elde edilerek sisteme aktarıldı. Kelam konusu her bir üniversiteye ilişkin İzleme ve Kıymetlendirme Raporları https://www.yok.gov.tr/universiteler/2018-izleme-ve-degerlendirme-raporlari adresinde kamuoyunun erişimine açıldı.” haberini verdi.
Saraç, “Raporun, akademi başkanlarına ve okuyucularına üniversitelere ait etraflı bir kıymetlendirme fırsatı sunacağını, üniversite sisteminin iyileştirilmesine yönelik ne cins müdahalelerde bulunulabileceğine ve hangi sahalarda araştırmalar yapılabileceğine ait ipuçları vereceğini pahalandırıyor, üniversite sistemimize şeffaflık ve hesap verebilirlik kapsamında çok değerli ekler sunmasını bekliyoruz.” sözlerini kullandı.
– “Ar-Ge, patent, ilmî yayın, kitap, akreditasyon, burs ve ortak girişim sayıları artırılmalı”
Yekta Saraç, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Üniversitelerden topluluğun nesnel toplumsal ve ekonomik sıkıntıları konusunda daha fazla Ar-Ge yapmasını, patent ve yararlı model sayısını artırmasını, ulusal hakemli mecmualarda daha fazla yayın yapmalarını, eğitim ve tedrisat süreçlerinde mekteplilerin kayıtlı oldukları program dışındaki sair programlardan ders almalarının teşvik edilmesini, öğrenci başına düşen basılı kitap sayısının artırılmasını, bağımsız akreditasyon kuruluşları tarafından akredite edilen program sayısının artırılmasını, uluslararasılaşmaya daha fazla odaklanılmasını, mekteplilere verilen burs sayısının artırılmasını, kamu kurum ve kuruluşlarıyla ortak daha fazla toplumsal sorumluluk girişimi geliştirilmesini bekliyoruz.”
– 2018 yılı olguları tahlil edilerek umumî kıymetlendirme yapıldı
Raporda, her bir göstergenin ayrıntılı açıklaması, göstergeye ait umumi durum ve makul olan göstergeler için en yüksek done pahasına sahip üniversiteler belirtildi. Çalışma kapsamında 2017-2018 eğitim talim yılında canlı faaliyette bulunan 172 üniversitenin olguları tahlil edildi.
Rapora nazaran, 2018’de üniversitelerin doktora programlarından 7 bin 250 öğrenci mezun oldu. Üniversite sistemindeki gelişmeler doğrultusunda mezun sayısının gelecek yıllarda artması bekleniyor. Bu doğrultuda, mevcut tedrisat üyesi sayısının yaklaşık 75 bin olduğu dikkate alındığında gelecekte ortaya çıkması beklenen talim üyesi muhtaçlığı zorlanmadan karşılanabilecek.
– Üniversitelerin merkezi testlerdeki başarısı
Rapora nazaran, 2018 yılında yapılan Kamu Işçi Seçme Imtihanlarında (KPSS) 162 üniversitenin en az bir programı birinci yüzde 10’luk dilime girdi. 2018’de yapılan Akademik Işçi ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Testlerinde (ALES) ise 157 üniversitenin en az bir programı birinci yüzde 10’luk dilime girdi.
– 168 üniversite hakemli mecmualarda yayın yaptı
168 üniversitenin ulusal hakemli mecmualarda yayını yayımlandı. Tıpkı yıl SCI, SSCI-Expanded, SSCI, AHCI ve ESCI endeksli mecmualarda kurum adresli yayını yayımlanan üniversite sayısı ise 169 oldu. 2014-2018 yılları arasında yayımlanmış yayınlar dikkate alındığında 2018 yılında 163 üniversitenin yekun 16 bin 256 kurum adresli yayını en yüksek yüzde 10’luk dilimde atıf aldı.
– 821 patent başvurusu olumlu sonuçlandı
Geçen yıl 115 üniversite 1683 patent yararlı model yahut tasarım müracaatında bulundu. Birebir yıl 95 üniversitenin 821 patent başvurusu olumlu sonuçlandı. YÖK’ün raporuna nazaran, geçen yıl 152 üniversite ulusal ve milletlerarası kurum ve kuruluşlarca desteklenen 5 bin 770 Ar-Ge girişimi yürüttü.
– Uluslararasılaşmada çok değerli uzaklıklar katedildi
YÖK, bilhassa son devirlerde uluslararasılaşmayı üniversite sisteminin öncelikli maksatlarından birisi haline getirdi. Milletlerarası öğrenci sayısının artması temel amaç olmakla birlikte öğrenci ve talim elemanın milletlerarası hareketliliği de destekleniyor. 2017-2018 eğitim ve tedrisat yılında 151 üniversitede 1219 yabancı uyruklu doktoralı tedrisat elemanı istihdam edildi, 165 üniversitede yekun 126 bin 681 yabancı uyruklu öğrenci tahsil gördü.
2018 yılında 100 üniversite, memleketler arası değişim programları aracılığıyla yurt dışındaki üniversitelerden gelen 1368 talim elemanını misafir etti. Tıpkı yıl 131 üniversite memleketler arası değişim programları aracılığıyla yurt dışındaki üniversitelere 2 bin 512 tedrisat elemanı gönderdi.
Geçen yıl 131 üniversite, memleketler arası değişim programları aracılığıyla yurt dışındaki üniversitelerden gelen 5 bin 609 öğrenciyi misafir etti. Birebir yıl 165 üniversite, memleketler arası değişim programları aracılığıyla yurt dışındaki üniversitelere 20 bin 917 öğrenci gönderdi. 2018 yılında 135 üniversitede milletlerarası fonlardan yararlanarak 1105 girişim yürütüldü.
– Üniversitelerde öğrenci başına yapılan harcamalar
YÖK’ün raporuna nazaran, 2018 mali yılında öğrenci başına yapılan cari harcama ölçüsü ortalaması 12 bin 735 lira oldu. Bu ölçüye bina imalatı ve onarımı, makine ve teçhizat alımı üzere yatırım harcamaları dahil edilmedi. 2018 mali yılında 152 üniversite, bütçelerinin ortalama yüzde 4’ünü Ar-Ge kapsamında harcadıklarını beyan etti.
2018 yılında 105 üniversite, Ar-Ge, verimlilik artırma, eser geliştirme, inovasyon üzere meydanlarda sanayi ile ortak 3 bin 286 girişim yürüttü. 2018 yılında 145 üniversitede 2 bin 793 toplumsal sorumluluk girişimi yürütüldü. Dezavantajlı kümelere yönelik toplumsal koordinasyon ve kapsayıcılığa ait ise 147 üniversitede 2 bin 798 faaliyet düzenlendi. 2018 yılında 161 üniversite daima eğitim merkezleri ve lisan merkezleri aracılığıyla 171 bin 681 sertifika verdi. Geçen yıl kamu kuruluşlarının iş ve hizmet süreçlerini iyileştirmek hedefiyle 144 üniversitede 2 bin 237 ortak girişim yürütüldü.
– Her yıl umumî kıymetlendirme raporunun yayınlanması planlanıyor
Birincisi yayımlanan Üniversite İzleme ve Kıymetlendirme Umumî Raporu 2019, üniversitelerin 2018 yılı datalarının tahlili sonucunda üniversite bazlı değil umum bir kıymetlendirme ve örneklendirmeler yapılarak hazırlandı.
YÖK önümüzdeki süreçte de her yıl bir evvelki yıla ilişkin dataları içeren bu üslup umumi raporların yayımlanmasını planlıyor.
Memurlar
