– Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) raporuna nazaran son 20 yılda bayanların lisans, yüksek lisans, doktora öğrencileri ve araştırma vazifelileri içindeki oranı yüzde 45 olarak belirlendi.
TÜBA tarafından yayımlanan Chicago Üniversitesinden Prof. Dr. Ufuk Akçiğit ve Dr. Elif Özcan Tok’un hazırladığı “Türkiye Bilim Raporu”nda Türkiye’deki üniversite ve akademisyenlere ait datalar yer alırken, “bilimde kadınlar” başlığı altında da kıymetli datalar sunuldu.
AA muhabirinin kelam konusu rapordan derlediği bilgilere nazaran, dünyada bayanların bilim dünyasına iştiraki gün geçtikçe artmasına karşın, birçok ülkede bu alanda erkeklerin egemenliği devam etti.
Üniversitelerdeki öğretim elemanlarına bakıldığında son 20 yılda Türkiye’de vakit içinde bayan araştırmacıların sayısı artarken, 2019’da hisselerinin yüzde 45’e ulaştığı görüldü.
Bayan araştırmacıların bilimsel çalışmalardaki hissesi da 2003 sonrasında istikrarlı bir biçimde yükseldi ve 2015’te yüzde 34’e çıktı. Bu artış temel olarak sıhhat alanında yapılan çalışmalardan kaynaklandı.
Tabiat, ömür bilimleri ve toplumsal bilimler alanlarında bayan araştırmacıların bilimsel çalışmalarının hissesi yıllar prestijiyle yüzde 35-45 aralığında seyrederken, temel bilimler, mühendislik alanında bir ölçü yükseliş olmasına karşın bu alandaki temsil yüzde 25 düzeylerinde kaldı.
Bayan araştırmacıların bilimsel çalışmalarda öne çıktığı alt disiplinler hemşirelik, psikoloji ve immünoloji olarak öne çıkarken, mühendislik, bilgisayar bilimleri ve fizik hisselerinin en düşük olduğu alanlar oldu.
– Bayan araştırmacılar konferanslarda daha az konuştu
Araştırmacıların tanınırlığını artırması ve çalışmalarına geri dönüş alabilmesi için en iyi platform olarak bedellendirilen konferanslarda bayanların konuşmacı olarak gereğince temsil edilmediği görüldü. Bayanlar erkeklerle birebir oranda konferanslara iştirak göstermelerine karşın konuşma mühletleri daha kısa oldu.
Türkiye’de bayanların kitap ve mecmua makaleleriyle konferans bildirilerinde hissesinin artmasına karşın konferans makalelerine iştiraki yüzde 20 düzeylerinde gerçekleşti. Ayrıyeten baş yazarlıkta elde edilen hisse sistematik olarak bilimsel çalışmalardaki hissenin altında kaldı.
– Akademik meslek basamağı yükseldikçe bayanların temsili azaldı
Araştırmalarda akademide bayanların doçentlik, profesörlük üzere üst durumlara yükselme ihtimali kendileriyle birebir verimliliğe sahip bir erkeğe nazaran daha düşük olduğu tespit edildi. Türkiye’de de akademik meslek basamakları ilerledikçe bayanların temsilinin azaldığı görüldü.
Son 20 yılda bayanların lisans ve yüksek lisans öğrencileri içindeki hissesinin yüzde 45’in, doktora öğrencileri ve araştırma vazifelileri içindeki hissesinin da yüzde 43’ün üstünde olduğu belirlendi.
Lakin, bayanların oranı tabip öğretim üyeliğinde yüzde 36, doçentlikte yüzde 34 ve profesörlükte yüzde 28 düzeylerinde kalması nedeniyle, üniversitelerde yükselme ve atama süreçlerinde bayanların karşılaştığı zorlukların sorgulanması istendi.
Memurlar
