Denetleme; “Bir vazifenin yolunda yürütülüp yürütülmediğini anlamak için yapılan araştırma, kontrol, bakı, teftiş, murakabe, kontrol” olarak tanımlanmaktadır (TDK Türkçe Sözlük).
Kurum ve kuruluşların yürütmüş olduğu hizmetlerin başta mevzuata uygun olup olmadığı, hizmetler yürütülür iken kamu kaynağının tesirli ve dikkatli kullanılıp kullanılmadığı, üretilen hizmetlerin kurum ve kuruluşun gayeleri ile uyumlu olup olmadığının denetiminin sağlanabilmesi ve tıpkı tipten kurumların süreçlerinde muhakkak bir standarda kavuşabilmesi için Denetleme misyonu büyük bir değer arzetmektedir.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 8 inci hususu ile kuruluş ve işleyiş formu belirlenen Yükseköğretim Denetleme Heyeti’nin birebir Kanunun 9 uncu unsurunda misyon tarifi şu halde söz edilmiştir:
a) Yükseköğretim kurumlarında, eğitim – öğretim ve öteki faaliyetlerin bu Kanunda belirtilen hedefe ve ana prensiplere uygunluğunu Yükseköğretim Kurulunca hazırlanacak temellere nazaran ve onun ismine denetlemek,
b) Yükseköğretim Heyeti Lideri tarafından bu Kanunun 53 üncü unsuruna nazaran istenen soruşturmaları yapmak,
c) Yükseköğretim Konseyi tarafından bu Kanuna nazaran verilecek öbür misyonları yapmaktır.
Görüleceği üzere Kanun Yükseköğretim Denetleme Konseyi için 2 temel vazife tarifi yapmıştır;
– Denetleme yapmak
– Soruşturma yapmak
Lakin ne gariptir ki Heyetin son yıllarda yalnızca inceleme ve soruşturma yapmaktan öteki bir vazife yürütmediği Üniversitelerce malum bir durumdur. Kanunun kendisini vazifelendirdiği vazifenin bir kısmını yapıp bir kısmını yapmayarak Konseyin kendisinin de denetlenecek duruma geldiği görülmektedir.
Başka taraftan başta akademik işçi duyuruları olmak üzere, duyuru tarzı ile alımı yapılan başka istihdam hallerinde yaşanan badireler, kayırmacı ve şahsa özel alımlar, Rektörün takdir yetkisinde bulunan atama sürecini gerek kendisi gerekse de çıkar kümelerine hizmet edecek formda kullanması, Üniversitenin gerek fiziki gerekse de mali kaynaklarının çarçur edilmesi kontrol sisteminin hiç işletilmediğinin somut bir göstergesi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bununla birlikte, Denetleme Heyeti Üyeleri yürütmekte oldukları soruşturma süreçlerini kendileri değil buyruklarına verilen ve takımları başka kurumlarda olan müfettiş ve uzman unvanlı işçi marifetiyle yürütmektedir. Makul müddetler ile Denetleme Konseyinde görevlendirilen ve Yükseköğretim mevzuatı ve uygulamalarına vukufiyeti zayıf olan bu şahısların yol göstermesi ile yapılmış soruşturma süreçlerinin de ne kadar sıhhatli ve yol gösterici olacağı tartışmalıdır. Bu metodun yerine, yükseköğretim kurumlarında en az 10 yıl misyon almış Şube Müdürü ve dengi takımlarda vazife yapan idari işçinin konseyin hizmetlerinde misyon alması sağlanırsa, alanda tecrübesi olan bireylerin katkılarıyla kontrol hizmetlerinin de niteliğinin artması sağlanabilir.
Sonuç olarak Üniversitelerdeki yöntemsiz uygulamaların, kamu kaynağının yanlış ve etkisiz kullanımından kaynaklanan zararın, tıpkı hizmetin her üniversitede farklı biçimlerde sunulmasının önüne geçebilmek için Yükseköğretim Şurasının Kanunla kendisine verilen Denetleme vazifesini de faal bir halde kullanılabilmesi, Şura Üyelerine yardımcı olmak üzere görevlendirilen işçinin Yükseköğretim mevzuatına hakim şahıslardan seçilmesi elzemdir. Ayrıyeten, Heyette görevlendirilen üyelerin rastgele bir makamdan gelmemesi ve üyelik vazifesinin sona ermesinden sonra da rastgele bir makam beklentisinin olmaması kontrol işinin daha kaliteli bir biçimde yerine getirilmesine katkı sağlayacaktır.
Memurlar
