Bursa’da Uluabat Gölü, yeşil renge boyandı. Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nurhayat Dalkıran gölde alg patlaması yaşandığını belirterek, “Suya karışan atıklar, göldeki azot ve fosfor oranını artırdığı için algler çoğalıyor. Alglerin çoğalması suda yaşayan ve gölden balık yiyen canlılara ziyan veriyor” dedi.
Nilüfer ilçesindeki Uluabat Gölü, yeşil rengi boyandı. Belediye takımlarınca yapılan incelemelerde, suda alg patlaması meydana geldiği ve rastgele bir kimyasal atığa rastlanılmadığı belirlendi. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nurhayat Dalkıran yeşil alg patlamasının yılın bu devirlerinde meydana geldiğini belirtti. Alglerin sudaki oksijen oranını düşürdüğünü vurgulayan Doç. Dr. Dalkıran, “Bu durum göldeki canlıların hayatını tehdit ediyor. Suda karışan atıklar, sudaki azot ve fosfor ölçüsünü artırdığı için vakitle alglerin çoğalmasına neden oluyor” dedi.
‘AZOT VE FOSFOR ALGLERİN ARTMASINA NEDEN OLUYOR’
Doç. Dr. Nurhayat Dalkıran, “Uluabat Gölü’ndeki bu çok alg çoğalmaları yılın bu devirlerinde doğal hale geldi. Bunun çeşitli faktörleri var. Göl, sığ ve verimli bir göl. Besin tuzu açısından beslenmiş bir göl. Bu da azot ve fosfor manasından zenginleşmiş manasına geliyor. Bu azot ve fosforun girdisinin sebepleri de var. Gölün sığ ve eski bir göl olmasına bağlı olarak doğal bir azot ve fosfor birikimi var. Bir de tarım ve insan faaliyetlerinden ötürü suya giren bir azot fosfor var. Bilhassa son 40-50 yıldır çok formda azot ve fosforun girmesi bilhassa bu periyotlarda alglerin çok çoğalmasına sebep oluyor. Her canlının besine muhtaçlığı var. Ortamda ne kadar besin olursa buna bağlı olarak da canlılar ona nazaran artış gösteriyor” dedi.
‘ALGLER SUDAKİ OKSİJEN ÖLÇÜSÜNÜ DÜŞÜRÜYOR’
Alglerin çoğalmasının ekolojik ziyanları olduğunu belirten Doç. Dr. Dalkıran, “En değerli problemlerden biri yüzeyde bir katman oluşturması. Bu da ışığın tabana girişini engelliyor. Işık tabana girmediği vakit da fotosentez yapan organizmaların fotosentez yapamaması manasına geliyor. Bunun sonucunda da çoklukla oksijen üretimi azalıyor. Münasebetiyle oksijen azalması olduğu üzere alglerin çoğalmasına bağlı olarak çok oksijenlenme de görülebiliyor. Bu da zararlı” diye konuştu.
‘GÖLDEKİ TOKSİN BALIKLARI TÜKETEN İNSANLARA GEÇEBİLİR’
Uluabat Gölü?nde daha evvel karaciğer üzerinde tesirli olan bir toksin tespit edildiğini söyleyen Doç. Dr. Dalkıran, “Bu toksin karaciğere tesir ediyor. Balıklara besin zinciri yoluyla geçebiliyor. Balıkları tüketen beşere, kuşlara geçebilir. Sulama suyuyla toprağa geçebilir ve insanlarda karaciğer ziyanına sebep olabilir. Bu Türkiye’deki birçok gölde tespit edilen bir durumdur. Su düzeyinin düşmesinin de tesiri var. İklim değişimiyle de alakalı bir durum var. Global iklim değişiminin en değerli tesirinden birinin yağışların biçiminin değişmesidir. İklim değişimine bağlı olarak atmosferik havanın ısınması, buharlaşmanın artması, bu tip göllerde su düzeyinin daha çok düşmesine sebep oluyor. Global iklim değişmeleriyle alg çoğalmaları ortasında yapılan çalışmalar çok önemli bir ilginin olduğunu gösteriyor” formunda konuştu.
Alg patlamalarının düzelmesi için gerekenlerin azot ve fosfor girdisinin azalması olduğunu belirten Doç. Dr. Dalkıran, “Temizlik hadisesi farklı bir şey. Algler bu devirde çok çoğalıyor, daha sonra ölüyorlar. Öldükleri vakit tabana organik malzeme çöküyor. Bu da bakteri faaliyetini artırıp, sudaki oksijeni de tüketebiliyor. Temizlenmesi mümkün değil. Doğal istikrara çok dikkat etmek gerekiyor. Yapılması gereken en değerli şey atıkların doğal sulara karışmasının önüne geçebilmek” diye konuştu.
‘ALGLER DINGIN SULARDA DAHA FAZLA ÇOĞALIYOR’
Atıklarla ilgili arıtma tesislerinin kurulduğunu vurgulayan Doç. Dr. Dalkıran, “En büyük sıkıntılardan bir tanesi Kütahya’dan gelen atıklar. Tarımdan gelen sulama suyu dönüşü var. Bundan da azot fosfor girdisi olabilir. Bu da alglerin çoğalmasını tetikliyor. Yapılması gereken en kıymetli şey çevreyi kirletmemek. Doğal dengeyi bozmamak. Doğal dengeyi bozduğumuz vakit istenmeyen durumlarla karşılaşıyoruz. Bunun sucul ekosistemde daha ağır tesirleri oluyor. Çeşit çeşitliliğinde azalma oluyor. Biyolojik çeşitlilik düşebiliyor. Uluabat Gölü değerli bir gölümüz. Türkiye’nin 14 Ramsar alanından biri. Biyolojik çeşitliliği çok yüksek. Canlılar açısından çok değerli bir yer. Balık çeşitliliği çok fazla. Kıymetli bir sulak alanımız ve dönemsel olarak bu tip çoğalmalar olabiliyor. Şu an yağışlarda da azalma var. Su düzeyi de düşmüştür diye varsayım ediyorum. Su düzeyinin düşmesi de suyun dinginleşmesini ve suyun kendisini yenilemesini azalttığı için bu algler sakin suları seviyor ve çoğalmalar meydana geliyor” dedi.
‘İNSAN KAYNAKLI FAKTÖRLER BU SÜRECİ HIZLANDIRIYOR’
Havaların soğuduğu, su düzeyinin yükseldiği vakit gölün renginin olağan hale geleceğini belirten Doç. Dr. Dalkıran, şöyle devam etti:
“Su düzeyinin çok fazla düşmesi önemli ziyanlara sebep olabilir. Eski yıllarla karşılaştırdığımızda gölün alanında küçülme var. 20 yıl evvelki bilgilerle karşılaştırdığımızda önemli manada küçülmeler ve sığlaşma kelam konusu. Bu çok alg çoğalması da sığlaşmayı tetikliyor. Verimli bir gölde ölen canlıların hepsi tabana çöküyor ve dolmaya sebep oluyor. Tıpkı havzadan gelen suyun taşıdığı katı hususlar de var. Onlar da gölün dolmasına sebep oluyor. Bu doğal bir süreç fakat en kıymetli faktör insan tesirinden kaynaklı müdahalelerin artması. Bu da gölün doğal hayatını daha süratli bir hadisenin gerçekleşmesine sebep oluyor. 100-150 yılda gerçekleşecek olan doğal bir hadisenin 10-20 yıl üzere bir müddette gerçekleştiğinin tesirini görüyoruz.”
‘GÖLÜN YÜZEYİNDE DEĞİŞİK BİR RENK VARDI’
Tabiat yürüyüşü yapmak için gölün kıyısına geldiğini söyleyen dron operatörü İsmail Onur Kurnaz, “Normalde her vakit geldiğimiz bir yer burası. Tabiat yürüyüşü yapmak için geliyoruz. Pek berrak suyu var. Bugün de geldik. Gölün yüzeyinde değişik bir renk vardı. Merak ettim. Yerli halkıyla muhabbet ettik. Alg patlaması olduğunu söylediler. Yapım işleri yaptığım için yanımda dron vardı. Çabucak görüntülemek istedim” dedi.
Memurlar
