Yenişafak Gazetesi muharrirlerinden Ahmet Ünlü, bugünkü yazısında memurlara disiplin yaptırımı uygularken yargı kararları ve karşılaşılan meselelere değindi.
Ünlü yazısında:
Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasında kritik detay
Danıştay 12. Daire Başkanlığı’nın 2016/6549 E. ve 2019/10227 K. nolu kararında kamu kurum ve kuruluşlarının disiplin cezası verme adabında nasıl bir sistem izlemeleri gerektiği açıklanmıştır.
Bu kararda; … Devlet Tiyatrosu Müdürlüğü’nde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi sayman olarak misyon yapan davacının, 31/08/2013 – 03/09/2013 tarihleri ortasında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde sergilenen “…” isimli oyunun dönüşünde, dekor kamyonu içerisinde ülkeye onaltı şişe alkol ve dört paket çay sokmaya çalışarak devlet memurunun prestijini zedeleyecek nitelikte yüz kızartıcı bir aksiyonda bulunduğundan bahisle hakkında yürütülen disiplin soruşturması sonucunda aksiyonu sabit görülmüş ve 657 sayılı Kanun’un 125/E-(g) unsuru uyarınca Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılması istikametinde teklifte bulunulmuş, anılan teklifin, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yüksek Disiplin Heyeti’nin 02/07/2014 tarihli ve 8 sayılı kararıyla, davacının geçmiş hizmetlerinin olumlu olduğu, bu nedenle bir derece hafif ceza ile cezalandırılmasının uygun olacağından bahisle reddedilmesi üzerine de Bakan tarafından davacıya, bir derece hafif ceza olan (bir yıl süreyle) kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilmiştir.
Danıştay, verilen cezayı hangi taraflardan irdelemiştir?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/E-(g) hususunda; “memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak” fiili, devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve haller ortasında sayılmış, tıpkı unsurun üçüncü fıkrasında ise, geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olan ve ödül yahut muvaffakiyet evrakı alan memurlar için, verilecek cezalarda bir derece hafif olanın uygulanabileceği karar altına alınmıştır.
Anılan kanunun 126. hususunda; uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarının disiplin amirleri tarafından; kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının, memurun bağlı olduğu kurumdaki disiplin şurasının kararı alındıktan sonra, atamaya yetkili amirler, vilayet disiplin şuralarının kararlarına dayanan hallerde Valiler tarafından verileceği, devlet memurluğundan çıkarma cezasının ise amirlerin bu yoldaki isteği üzerine, memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin konseyi kararı ile verileceği, disiplin konseyi ve yüksek disiplin konseyinin başka bir ceza tayinine yetkisi olmadığı, cezayı kabul yahut reddedeceği, ret halinde atamaya yetkili amirlerin 15 gün içinde diğer bir disiplin cezası vermekte hür oldukları karara bağlanmıştır.
Üstteki metinde yer verilen düzenlemelerle uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması ve devlet memurluğundan çıkarmaya ait disiplin cezası tekliflerinin hangi makam ve heyetler tarafından karara bağlanacağı belirlenmiştir. Bu kapsamda disiplin ve yüksek disiplin konseylerinin farklı bir ceza tayinine yetkisi olmadığı açık olmakla birlikte, Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren bir hareket nedeniyle yapılan soruşturma sonucunda, soruşturmacı tarafından önerilen cezayı kıymetlendirecek olan yüksek disiplin heyetinin, aksiyonu sabit görmesi lakin geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olanlar ve ödül yahut muvaffakiyet evrakı alanlar için bir derece hafif ceza uygulanması tarafında kanaate varması halinde; yüksek disiplin heyetlerinin bu yetkilerini kendilerinin kullanacağı kuşkusuzdur.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. unsurunun üçüncü fıkrasında belirtilen bir derece hafif ceza uygulamasının başka bir disiplin cezası niteliği taşımadığı, bu nedenle bir derece hafif cezayı, asıl cezayı vermeye yetkili olan disiplin amiri, disiplin konseyi ya da yüksek disiplin şurasının vermesi gerektiği hususu dairemizin yerleşmiş bir içtihatıdır. Bu doğrultuda devlet memurluğundan çıkarma cezası için getirilen teklifin yüksek disiplin kurulunca bir derece hafif ceza uygulanması gayesiyle reddedilmesi üzerine kelam konusu alt cezanın da anılan yüksek disiplin şurası tarafından verilmesi gerekmekteyse de, yüksek disiplin heyetlerinin, ilgililerin bir derece hafif ceza ile cezalandırılması konusundaki iradelerini açık ve net bir biçimde (cezanın tipi, uygulanma mühleti, cezanın oranı) ortaya koyması yahut bir derece hafif ceza uygulanması yolundaki iradelerini tereddüte yer vermeyecek halde ortaya koymuş olmakla birlikte verilecek alt cezanın müddeti ve oranının belirtilmemiş olması durumunda en düşük cezanın, disiplin amirince verilmesinde de hukuka terslik bulunmamaktadır.
Olayda, yüksek disiplin kurulunca, bir derece hafif ceza uygulanması gerektiği konusundaki iradenin açıkça ortaya konulduğu lakin uygulanacak alt ceza oranının takdir edilmediği, bu türlü bir durumda, uygulanacak alt ceza oranının yüksek disiplin şurası kararını tamamlayıcı nitelikte süreç tesis eden disiplin amirince en alt huduttan belirlenerek davacıya bir yıl mühletle kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilmesine ait dava konusu süreçte yetki istikametinden hukuka terslik bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu prestijle, işin temeline girilerek bir karar verilmesi gerekirken, Bakanın, bir derece hafif ceza olan kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını vermeye yetkili olmadığı gerekçesiyle dava konusu sürecin iptali tarafında verilen Yönetim Mahkemesi kararında tüzel isabet görülmemiştir.
Mevzuya Devlet İşçi Başkanlığı (mülga) nasıl yaklaşmaktadır?
Üstte yer verilen disiplin cezası verilmesine ait Danıştay kararına Devlet İşçi Başkanlığı (mülga) farklı yaklaşmaktadır.
Bizim de iştirak ettiğimiz 05/07/2011 tarihli ve 13486 sayılı görüşte özetle şu tabirlere yer verilmiştir;
1- Hakkında devlet memurluğundan çıkarma cezası teklifiyle Yüksek Disiplin Konseyi’ne yahut kademe ilerlemesinin durdurulması cezası teklifiyle Merkez Disiplin Heyeti’ne sevkedilen bir çalışanın 657 sayılı Kanun’un 125/3 unsuru gereği bir alt cezayla cezalandırılması gerekçesiyle bu tekliflerin reddedilmesi üzerine yetkili makam ve heyetlerce bir alt cezayla tecziye edilmesi halinde yeni almış olduğu cezaların yeni bir idari süreç mahiyetinde görülmesi gerektiğinden hareketle ilgili personelce yetkili şuralar nezdinde itiraza bahis edilebilecektir.
2- Yüksek Disiplin Konseyi’nin bir işçi hakkındaki devlet memurluğundan çıkarılma cezasını uygun görmemesi halinde 126/3 hususu gereği atamaya yetkili amir tarafından bu kere kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının önerilmesi ve yetkili disiplin kurulunca da bu cezanın uygun bulunması durumunda da ilgili çalışanın bu cezaya itiraz hakkı bulunacaktır.
3- İlgili heyetlerce bir işçi hakkında önerilen cezanın reddedilmesi halinde atamaya yetkili amir tarafından mezkur kanunun 126/3 unsuru gereği verilecek yeni cezaya ilgili çalışanın itiraz hakkı bulunduğu, kurumunuz Gümrük ve Koruma Başmüdürlükleri’nde vazifeli işçi hakkında önerilen kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının Vilayet Disiplin Konseyi’nce reddedilmesi üzerine atamaya yetkili amirce verilecek yeni cezaya itirazın Vilayet Disiplin Şurası’na yapılması gerekmektedir.
Görüleceği üzere, Yüksek Disiplin Konseyi’nce devlet memurluğundan çıkarma cezasına bir alt ceza olan kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilmesi gerektiği gerekçesiyle gerek görülmemesi halinde disiplin amirlerinin disiplin şurasının kararı üzerine bu cezayı vermesi gerekmektedir. Olayımızda ise Yüksek Disiplin Konseyi’nin cezayı bir alt ceza verilmesi gerekçesiyle reddetmesi üzerine disiplin amiri direkt kademe ilerlemesinin durdurulması cezası vermiştir. Olayın özüne ise hiç girmek istemiyoruz. Zira tek sözle rezalet ve bu türlü bir kişinin devlet memurluğunda tutulmasının hiçbir münasebeti olamaz.
Memurlar
