Türkiye iktisadı yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 6,7 büyüyerek global bazda müspet ayrışırken analistler, sanayi dalı ve yatırımlardaki artışın gelecek devir için umut verici olduğunu tabir ediyor.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı üçüncü çeyrek Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSHY) datalarına nazaran Türkiye iktisadı kelam konusu devirde yüzde 6,7 büyüyerek, piyasa beklentisinin üzerinde performans gösterdi.
Analistler, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının iktisada tesirinin azaltılması için kredi büyümesi istikametinde atılan adımların akabinde gelen büyüme oranının sürpriz olmadığını, GSYH’daki büyümenin alt kalemlerine bakıldığında da sanayi üretiminin büyümeye kıymetli katkı verdiğini kaydetti.
Kovid-19 salgınının şirketlerin işleyiş yapılarında değişikliklere sebep olduğunun gözlemlendiğini bildiren analistler, Türkiye’nin üçüncü çeyrek büyüme sayısının yılın genelini müspet büyümeyle kapatılacağına ait beklentileri artırdığını lisana getirdi.
“İç talepteki artış sanayi dalını güçlü tuttu”
Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, bahse ait AA muhabirine yaptığı açıklamada, büyüme sayılarının sürpriz olmadığını, kredi büyüme hacmi ve Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) üzere öncü göstergelerden Türkiye iktisadının üçüncü çeyrekte değerli bir büyüme gerçekleştireceğinin zati beklendiğini söyledi.
Kredi hacmindeki büyümeyle birlikte, sanayi bölümünün de GSYH’deki artışı değerli ölçüde desteklediğinin gözlemlendiğine dikkati çeken Aslanoğlu, “Üçüncü çeyrek büyümesinin iç talep yüklü bir büyüme olduğunu görüyoruz. Buna paralel olarak da meskendeki hayatın getirdiği teknoloji eserleri, elektrik, elektronik, mobilya, beyaz eşya üzere imalat sanayi eserlerine talebin artması sanayi kesimini güçlü tutmuş görünüyor.” sözlerini kullandı.
Aslanoğlu, bu eğilimin tüm dünyada gözlemlendiğini ve içinde bulunulan devirde sanayi ve imalat sanayi eserlerine olan güçlü talebin bir ölçü zayıflama olasılığıyla birlikte bu seyri sürdürebileceğini lisana getirdi.
Yatırımlardaki güçlü artışa dikkat çekilmesi gereken en değerli bir nokta olduğun söyleyen Aslanoğlu, şöyle konuştu:
“Makina ve teçhizatta güçlü bir artış görüyoruz. Bunun temel nedeninin imalat sanayine olan talebin içeride ve dışarıda, aslında ihracatta gerileme olsa bile, imalat endüstrinin mevcut imkanlar dahilinde o kanalı da kullanmış olmasından kaynaklandığı görünüyor. Bundan sonra da kullanması muhtemel duruyor. Konutla ilgili harcamalar talebinin online siparişlerle de olsa devam ediyor olması, firmaların bu taraftaki talep beklentisinin devam edeceğine inandıklarından kaynaklanıyor diye düşünüyorum.”
Aslanoğlu, tedarik itedarik zincirinde yaşanan zahmetlerin firmaları tedbir almaya yönlendirdiğinin gözlemlendiğini belirterek, “Tedarik zincirinde yaşanan meseleler firmaları biraz daha stokla çalışmaya, bu türlü bir tedarik meselesine karşı hazırlıklı olmaya da yöneltmiş üzere görünüyor. Bu açıdan da yatırım talebi de görece güçlü artarken, bu büyüme sayısıyla birlikte yıllık büyümenin büyük oranda müspet tarafta olması beklenebilr. ” dedi.
“Büyümenin kompozisyonu umut verici”
İstanbul Üniversitesi Bankacılık Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Kadir Tuna da, birçok ülkede düşük faiz ortamının büyümeye yansımadığını, lakin ikinci çeyrekle birlikte başlayan gerek hanehalkına yönelik gerekse de KOBİ ve işletmelere yönelik dayanakların büyümeye olumlu yansıdığını söz etti.
Büyümenin genel kompozisyonuna bakıldığında, hanehalkının iç talebi kaynaklı ve sabit sermaye yatırımlarının da desteklediği bir büyüme kompozisyonunun göz çarptığını lisana getiren Tuna, “Üçüncü çeyrekteki sabit sermaye yatırımlarındaki artış dikkate alındığında, KOBİ’lerin ve işletmelerin değerli yatırımları olduğunu görüyoruz. Bu durum da büyüme kalitesi açısından kıymetli. Zira mevcutta, burada istihdam yaratacak ve mevcut istihdamı koruyacak bir büyümeden bahsediyoruz.” kelamlarını kullandı.
Tuna, Kovid-19 salgının tesirlerinin en ağır hizmetler bölümünde hissedildiğini lakin turizmde salgın tesirinin ağır bir biçimde hissedilmesine karşın büyümede 6,7’lik sayıya ulaşılmış olmasının epey kıymetli bir detay olduğunu kaydetti.
Türkiye’nin büyüme amaçları açısından salgın şartları ortadan kalktığında hizmetler dalındaki toparlanma ile büyümenin çok daha olumlu bir kompozisyona sahip olacağını söz eden Tuna, “İkinci çeyrekte Kovid-19 salgını nedeniyle yapılamayan yatırımların üçüncü çeyrekte yatırıma dönüştürüldüğünü görüyoruz. Münasebetiyle büyüme kompozisyondaki endüstrinin büyümesi, sermaye yatırımlarının arttması üzere farklı kanalların büyümeyi desteklemesi, Kovid-19 sonrası devirde Türkiye’ye epey yarar sağlayacaktır.” dedi.
Tuna, büyümenin alt kalemlerinde gözlemlenen gidişatın Kovid-19 sonrası periyoda ait en değerli telaşlardan biri olan istihdam konusunda da Türkiye’nin elinin rahatlaması için ehemmiyet arz ettiğini kelamlarına ekledi.
Memurlar
