DEÜ ve Afyon Kocatepe Üniversitesi iş birliğinde iki yıldır devam eden TÜBİTAK projesi kapsamında İzmir’i en çok etkileyen fayların jeolojik geçmişi araştırılıyor. Urla ilçesindeki Yağcılar fayının akabinde Menderes’teki Tuzla fayında hendek açan sarsıntı uzmanları, fayın gelecekte 7’ye varan büyüklükte bir sarsıntı üretebileceğini ortaya koydu. Proje kapsamında öteki 4 fayı kestiklerini ve Tuzla fayı üzerinde çalışmalara başladıklarını anlatan Dokuz Eylül Üniversitesi Zelzele Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, tıpkı fay üzerinde iki hendek açtıklarını üçüncüsünü ise Kurban Bayramı’ndan sonra açacaklarını lisana getirdi.
‘UZUN MÜDDETTIR ZELZELE ÜRETMEMİŞ’
Tuzla fayının İzmir’in en büyük fayı olduğuna dikkat çeken Sözbilir, “Bu fay mümkün bir sarsıntıda İzmir’i etkileyecek en büyük faylardan biri ve 7 büyüklüğüne kadar zelzele üretme potansiyeli var. Yaklaşık 50 kilometre uzunluğa sahip. Doğanbey’den başlayıp Gaziemir, Konak ve Bornova’ya kadar uzanıyor. Çalışma düzeneği da kuzey Anadolu fayı üzere olan bu fayın tesir alanı ve oluşturacağı zelzele büyüklüğü başkalarından farklı olabilir. 50- 60 metre fayzon genişliği var. Hem 50 kilometre uzunluğa sahip hem genişliği fazla. Bu cins fayların üzerini yapılaşmaya kapatmak gerekir mi, gerekmez mi bu soruların cevabını arıyoruz. Bunu bilmek için de fayın geçmişini bilmek gerekiyor. Bu fay hangi yıllarda, kaç adet zelzele üretmiş, en son ürettiği zelzeleden sonra ne kadar vakit geçti, bunu araştırıyoruz. Tuzla fayının bu kolunda yaptığımız çalışmalarda uzun müddettir zelzele üretmediği ortaya çıkıyor. Örnekleme yapıp tahlil sonuçlarına nazaran yaş ile ilgili dataları elde edeceğiz. Uzun bir müddettir bu kol sarsıntı üretmemiş. Bu da zelzelenin yaklaştığı manasına gelir” dedi.
Fay maddesiyle ilgili çalışmaların sürdüğünü açıklayan Prof. Dr. Hasan Sözbilir, fayların taşıdığı özelliklere nazaran yapılaşmaya kapatılıp, kapatılmayacağının gündeme geldiğini lisana getirdi.
‘HENDEK AÇTIKTAN SONRA ZELZELE OLMASI TESADÜF’
Son olarak Urla’daki Yağcılar fayı üzerinde hendek açtıkları gün tıpkı fay üzerinde bir sarsıntı meydana geldiğini söz eden Dr. Sözbilir, şöyle konuştu:
“Ben ne vakit bir faya gidip hendek açsam orada sarsıntı oluyor. Geçen Urla’da tıpkı durumu yaşadık. Ancak bunlar birer tesadüf. Biz hendeği açtığımız için zelzele olmuyor. Şu an meydana gelen 3, 4, 5 büyüklüğünde sarsıntılar küçük ölçeklidir. Bunların daima olmasını bekliyoruz. Ancak 6’yı aştığında yıkıcı özellik taşır can ve mal kaybı meydana gelebilir. Bu bölgede de bu özellikleri sağlayan 17 tane fay var. İzmir ölçeğinde 30 ilçeyi bir bütün olarak düşündüğümüzde 17 fay var ancak bunların yalnızca 5’inde çalışma yapabildik. Geçmişini ortaya çıkarmadan fayın tehlikesini net ortaya koyamayız. Yaklaşık 10 yıldır bu çalışmalar yapılıyor ve 100 tane fay kesildi.”
‘FAYDAKİ KIRILMA ETRAF VILAYETLERI DE ETKİLEYECEK’
Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Tuzla fayının en son 1992 yılında Doğanbey civarında bir zelzeleye neden olduğunu belirterek bölgede yerleşim yerlerinin çok az olduğunu söz etti. Tuzla fayının 3 segmenti bulunduğunu anlatan Sözbilir, en güneydeki modülünün kırıldığını lakin orta ve kuzeydeki kısmın şimdi kırılmadığını lisana getirdi. Prof. Dr. Sözbilir Tuzla fayındaki bir kırılmanın yalnızca İzmir’i değil Manisa, Aydın ve Kuşadası’nı da etkileyeceğini kelamlarına ekledi.
Memurlar