Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Türkiye’nin kültürel mirasını korumak için ABD ile imzalanan mutabakat zaptına ait, “Çok büyük maliyetlerle, yıllarca süren hukuk uğraşları çok kısa müddette ve düşük maliyetlerle sonuçlandırılabilecek. Bu da elimizdeki en büyük caydırıcılıktır.” dedi.
Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Ankara Büyükelçisi David Satterfield’in iştirakiyle Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde Türkiye’ye ilişkin arkeolojik ve etnolojik yapıtların kaçakçılığının önlenmesi ve Türkiye’nin kültür mirasının korunmasına katkı sağlanması maksadıyla iş birliği mutabakat zaptı imzalandı.
İmza merasiminde konuşan Bakan Ersoy, Türkiye’nin taraf olduğu mukavelelere uygun olarak, kültür varlığı kaçakçılığıyla gayret alanında önleyici önlemler, memleketler arası yardımlaşma ve eser iadesi olmak üzere üçlü bir stratejiyle hareket edildiğini söyledi. Ersoy, muahedenin iki ülke ortasında çok değerli bir iş birliğini tesis ederken, getirdiği tüzel düzenlemeler açısından da önleyici önlem, sonuçları bakımından ise eser iadesine taban oluşturan büyük bir adım olduğunu vurguladı.
Türkiye’nin rakipsiz medeniyet mirası sebebiyle kültür varlıklarına yönelik yasa dışı faaliyetlere karşı en ağır çabayı veren ülke olduğunu anımsatan Ersoy, mutabakat zaptına ait şu bilgileri verdi:
“Mutabakat zaptımız, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren ülkemizden yasa dışı yollarla çıkarılarak, ABD’ye götürülen yapıtlara el konulacak ve Türkiye’ye iadesi sağlanacaktır. ABD kolluk ünitelerinin operasyonlarına da türel taban teşkil edecek olan bu değerli evrak, faal sonuçlar getirecektir. Özetle çok büyük maliyetlerle yıllarca süren hukuk gayretleri, çok kısa müddette ve düşük maliyetlerle sonuçlandırılabilecek. Bu da elimizdeki en büyük caydırıcılıktır.”
Bakanlık tarafından yapılan müzakereler sonucunda mutabakat zaptının alanındaki en geniş kapsamlı örneklerden biri olduğunu vurgulayan Ersoy, “1 milyon 200 bin yıl öncesinden başlayarak, 1923 yılına kadar olan kültür varlıklarını, Kurtuluş Savaşı devrine ve Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’e ilişkin eşyaları içermektedir. Ayrıyeten bu muahede çerçevesinde karşılıklı stantlar, kültürel aktiviteler ve entelektüel etkileşimi sağlayacak her türlü ortak aktifliği de gerçekleştirmeyi hedefliyoruz. İnşallah Türkiye ve Amerika ortasında kültürel diplomasinin daha güçlü işlediğini göreceğiz.” tabirlerini kullandı.
– “ABD’nin ortaya koyduğu net hali memnuniyetle görüyoruz”
Bu noktada, yakın devirdeki çalışmalara bakıldığında, ABD’nin ortaya koyduğu net hali memnuniyetle gördüklerini lisana getiren Ersoy, bu olumlu yaklaşım ve karşılıklı iş birliği sayesinde Zeugma Mozaikleri, Lidya periyoduna ilişkin mezar stelleri ve son olarak geçen ay Kybele Heykeli’nin Türkiye’ye iade edildiğini söyledi.
Amerikalı uzmanlarca yönetilen, ortalarında Gordion, Aphrodisias, Sardis üzere kıymetli antik kentlerin bulunduğu kazılardaki çalışmalar ile Manisa’daki Kaymakçı Yerleşimi hafriyatında yürütülen belgelendirme ve üç boyutlu kayıt faaliyetlerinin değerine değinen Ersoy, şunları kaydetti:
“Kütahya’da Aizonai Antik Kenti’nde gerçekleştirilen bilimsel faaliyetler kapsamında, Penkalas Çayı Projesi Uygulama Çalışmasında gün yüzüne çıkarılan 651 gümüş sikkenin Anadolu Medeniyetleri Müzemizde sergilenmeye başlandığının haberini vermek isterim. Roma Cumhuriyet devrinin son yüzyılının bir albümü niteliğinde olan sikkelerin yanında, Augustus periyoduna ilişkin olanlar da bulunmuştur. Bu arkeolojik buluntuları, bilim dünyamıza kazandıran çalışma arkadaşlarımızı kutluyorum.”
Konuşmaların akabinde mutabakat zaptını imzalayan Ersoy ve Satterfield, ABD’den iadesi sağlanan Lidya stelleri ile Aizanaoi Antik Kenti kazılarında bulunan Penkalas sikkelerini inceledi.
– Muahedeye bahis her türlü arkeolojik ve etnolojik yapıtın ABD’ye girmesine müsaade verilmeyecek
Mutabakatla Türkiye’ye ilişkin tarihi yapıtların kaçakçılığının önlenmesi hedefiyle özel izine tabi durumlar hariç, mutabakata husus her türlü arkeolojik ve etnolojik yapıtın, Amerika Birleşik Devletleri’ne girmesine müsaade verilmeyecek.
Türkiye’nin kültürel mirasını muhafazaya yönelik bu muahede, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ile ABD Ankara Büyükelçiliği ve ABD Eğitim ve Kültürel Münasebetler Ofisinin iş birliği ve çalışmalarıyla hayata geçecek.
Memurlar
