Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ’nin (TUSAŞ), son teknolojiyle donatılan, Türkiye’nin özgün havacılık projeleri ve küresel havacılık devleri için üretim yapılacak kompozit tesisi Ankara’da üretime başladı.
TUSAŞ, Kahramankazan’daki merkez yerleşkesinde, 181 milyon dolar yatırımla yaklaşık 100 bin metrekare kapalı alana sahip yeni kompozit yatırımını tamamladı. Uçak ve helikopter üzere hava araçlarının yapısal modüllerinin üretileceği tesis, dünyadaki hava yapısalları kompozit muhtaçlığının yüzde 2’sini karşılayacak.
TUSAŞ Kompozit İmalat Müdürü Emre Eriş, AA muhabirine, şirketin yeni kompozit binasında üretime başladığını söyledi.
Binada yer alacak ileri teknoloji eseri birtakım ekipmanların tedarik sürecinin tamamlandığını ve kurulumlarının sürdüğünü belirten Eriş, bu manada yüzde 70-80’ler düzeyine ulaştıklarını söz etti.
Eriş, yeni kompozit binasının daha evvel kullanılan kompozit tesislerinin yerini almak üzere kurulmadığına işaret ederek şöyle konuştu:
“Bu bina mevcut kompozit üretim kapasitemizi yaklaşık 2-2,5 katına çıkaracak bir tesis olarak düşünüldü. Halihazırda alınmış, Boeing, Airbus üzere firmalardan gelen işler var, onlar bu tesiste yapılacak. Kendi özgün eserlerimizin yapısal modüllerinin belirli bir oranı yeniden bu tesiste üretilecek. Bunlar şirketimizin, ülkenin yarınına ait bahisler. Uzun vadeli düşündüğümüzde kompozitin geleceğiyle ilgili bilhassa revaçta olan mevzu termoplastik. Bununla ilgili de tesisimizde önemli bir Ar-Ge yatırımı ve alanı oluşacak.”
Gökbey, Boeing ve Airbus için üretim
Eriş, tesiste Gökbey helikopterinin tüm kompozit modüllerinin, Boeing’in uçaklarının hareketli denetim yüzeylerinin üretiminin yapılacağını, Airbus’ın tüm yolcu uçaklarında kullanılabilecek bir kanat konsepti üzerinde çalıştığı Geleceğin Kanadı Projesi’nde TUSAŞ’ın üstlendiği tasarım ve üretim faaliyetlerinin de yeniden bu tesiste gerçekleştirileceğini bildirdi.
Şirket olarak yerlileştirmeyi çok önemsediklerini, müşterilerinin gereksinimlerini karşılayabilecek kabiliyetteki tüm yerli tezgahlara tesiste yer verdiklerini lisana getiren Eriş, “En hoş örneği otoklavlar. Otoklavları, Sistem Teknik firmasından aldık. Yazılımı ve otomasyon sistemiyle yerli bir eser. Yerli üreticilerimizin ileriye dönük, memleketler arası arenada kendilerini daha iyi gösterebilecekleri gelişmeleri sağlamasına ön ayak olmaya çalışıyoruz. Yaptığımız çalışmayla Sistem Teknik, yurt dışındaki rastgele bir kompozit üreticisine bu tezgahları verebilir.” dedi.
Birinci maksat dünyanın yüzde 2’si
TUSAŞ’ın üretim kalitesi ve bilgisiyle dünya kompozit piyasasında kıymetli bir hissesi bulunduğuna dikkati çeken Eriş, şu değerlendirmede bulundu:
“Bu kapasite artışıyla hissenin daha da artmasını bekliyoruz. Gaye, kompozit havacılık yapısallarının yaklaşık yüzde 2’si. Bu önemli bir sayı. Bu, bugünün işleriyle ortaya konulmuş bir sayı. Bu tesisle geleceğe termoplastik manasında yatırım yaptığımız için işler önümüzdeki 10 yılda termoplastiğe kaymaya başladığında en önde giden firmalardan biri olacağız. Bu tesis bize bu avantajı sağlayacak. Termoplastik manasında alacağımız işlerle tahminen yüzde 2’nin de üzerinde olacağız. Hatta TUSAŞ etrafındaki havacılık HUB’ındaki firmaları da yönlendirerek, yalnızca TUSAŞ değil, Ankara ve Türkiye’nin daha da büyük hisse alması sağlanabilecek. Maksat ve çalışanlarımız bu istikamette.”
Emre Eriş, yeni kompozit binasında birçok yenilikçi teknoloji ve konseptin kullanıldığına işaret ederek, buradaki örneklerin yardımcı endüstriye aktarılmasının da kıymetli bir kazanım olduğunu vurguladı.
Türkiye’nin vitrini olacak
Tesisin özel olarak planlandığını belirten Eriş, şunları kaydetti:
“Burası, yalnızca kompozit üretimi için yapılmış bir bina değil, lojistik faaliyetler de buradan sağlanacak halde planlandı. Önemli bir boyahane, tahribatsız muayene sistemleri tesise entegre edildi. Çok büyük kapsamda düşünülmüş, adım adım gerçekleştirilmiş bir iş. Yeni kompozit binasının TUSAŞ, Ankara hatta Türkiye’deki bütün kompozit işlerine vitrin olmasını bekliyoruz. Dünya çapındaki bir şirket buraya geldiğinde ‘Gözüm kapalı bu işi TUSAŞ’a veririm, TUSAŞ da bunu gerektiği formda yardımcı sanayi firmalarına yönlendirir’ öngörüsünü oluşturmak istiyoruz. Bu sayede 420 no’lu binada en az 1000 kişinin çalışmasını öngörüyoruz, yardımcı endüstriyle bunu 2, 3, 5, 10’a katlayarak önemli bir istihdam yaratmayı hedefliyoruz.”
Yeni teknolojilerin birinci uygulama alanı
Kompozit İmalat Müdürü Türker Dölek de kompozit alanının daima gelişen ve son teknolojinin takip edilmesi gereken bir alan olduğunu söyledi.
Bu doğrultuda, TUSAŞ olarak kompozit tasarım, üretim ve teknolojilerinde daima aktüeli yakalamaya hatta o teknolojinin gelişmesine önayak olmaya çalıştıklarını tabir eden Dölek, “Bazı teknolojilerin tahminen de birinci uygulandığı, hayat bulduğu yerler daima tesislerimiz oluyor. Yeni tesisimizde de bu hususta hali hazırda yürüyen birçok projeyle mevcuttaki teknolojiyi bir adım öteye götürecek çalışmaları sürdürmekteyiz.” dedi.
Daha çok tümleştirilmiş kompozitlerle birlikte tasarımcıların ve havacılık bölümünün muhtaçlık duyduğu, yakıt tüketiminin azaltıldığı, randımanın arttığı ve maliyetlerin düşürüldüğü modüllerin imalatına yönelik birkaç proje yürüttüklerini anlatan Dölek, şu tabirleri kullandı:
“Bunlar havacılık bölümündeki en büyük oyuncularla omuz omuza yürüttüğümüz projeler. Kompozit işini klasik sistemlerle yapıyorsanız bir mühlet sonra piyasada yeriniz kalmıyor. Kendinize yer açmak ve geleceği düşünmek istiyorsanız daima bir adım ileriye gitmeniz gerekiyor. Kompozitte kullandığımız teknolojilerde en az kusur ve azamî randımanla hem müşterilerimizi hem kendi eserlerimizi desteklemekteyiz.”
Tüm süreçler simülasyonlarla değerlendirildi
Dölek, yeni kompozit tesisinin dijital, yazılım, teknolojik tezgahlar manasında bütünleşik, alanına liderlik edecek bir yapı olduğunu vurguladı.
“Burasının bir amiral gemi konumunda bütün bölümü sırtlayan, bir yerlere götüren tesis olmasını amaçladık.” diyen Dölek, şu bilgileri verdi:
“Kullandığımız 5 eksen yahut CNC tezgahlar, olabilecek en üst düzey yazılımlarla donatıldı. Bunlar akıllı yazılımlarla ve yapay zekanın bize verdiği iyileştirmelerle güçlendirildi. Hem dijital dönüşüm hem tasarım gruplarımız tüm süreci, olabilecek en verimli hale getirmeye çalışıyor. Buradaki gaye hem en iyi esere en süratli halde ulaşmak hem de elimizdeki imkanları zorlayarak rakiplerimizin önüne geçip, yan sanayiyi, ülkemiz ve bulunduğumuz coğrafyadaki teknolojik ilerlemeleri bir yerlere getirmek ve başarılı olmak.”
Tesisin yaklaşık 100 bin metrekarelik alanda faaliyet göstereceğini belirten Dölek, buradaki tüm basamakların daha evvel simülasyonlarla değerlendirilip doğrulandığını lisana getirdi. Türker Dölek, “Özel bir tesis, gözbebeğimiz. 16 yılı aşkın müddettir TUSAŞ’ta çalışmaktayım. Sürecin adım adım ilerlediğini, işlerin buralara geldiğini görmek gurur verici. Yaptığımız kesimlerin hepsi uçuyor, işe gelmekteki en büyük motivasyonum bu. Hatta kimilerinin yörüngeye girdiği bile oluyor. Bu harikulade bir gurur kaynağı. Bu çıtayı bir adım daha yükseltmek, bu tesisle, yeni teknolojilerle biraz daha ilerletmek hepimiz için gurur kaynağı. Umarım devletimize, milletimize mahcup olmadan üstlendiğimiz bu ağır yükün altından kalkıp bir yerlere getirebiliriz.” diye konuştu.
Memurlar
