Adalet Bakanlığı, Avrupa İnsan Hakları Duruşması’nın (AİHM) Türkiye ilgili 2012 ile 2019 yılları arasında verdiği kararlara ait bir rapor hazırladı. Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Daire Başkanlığı’nca hazırlanan raporda, Türkiye’nin AİHM ferdi müracaat hakkını tanıdığı 1987’den 2012’ye kadar hükümet savunmalarının Dışişleri Bakanlığı’nca hazırlandığı, 1 Mart 2012 itibariyle ise bu hizmeti Adalet Bakanlığının devraldığı hatırlatılırken, 2012-2019 yılları arasındaki AİHM datalarına ait haberler taraf aldı.
71 BİNDE YALNIZCA 820
Rapora nazaran 7 yılda AİHM, Türkiye hakkında 71 bin 257 başvuruyu sonuçlandırdı. Buna rağmen tekrar birebir periyotta AİHM tarafından yalnızca 820 müracaatta ihlal kararı verildi. Yani ihlal kararlarının, sonuçlandırılan müracaat sayısına orantısının yüzde 1,09 olduğu anlaşıldı. Yeniden yalnızca 2019 yılı baz alındığında da sözkonusu nispetin hem Türkiye hem de Avrupa Kuruluna üye 47 memleket açısından yüzde 1.9 olduğu tespit edildi.
AVRUPA’DAN YETERLIYIZ
Adil yargılanma hakkına ait AİHM istatistikleri de rapora girdi. Almanya, Fransa ve İtalya üzere Avrupa devletlerinin adil yargılanmadaki ihlal orantılarının Türkiye’ye nazaran daha yüksek olduğu görüldü. Rapora nazaran AİHM, kurulduğu 1959’dan itibaren tüm memleketler hakkında verdiği kararların yüzde 40’ında adil yargılanma hakkının (makul müddette yargılanma hakkı ile duruşma kararlarının mahalline getirilmemesi dahil) ihlal edildiğine karar verdi. Laf konusu orantı Fransa için yüzde 60, İtalya için yüzde 56, Almanya için yüzde 48, İngiltere için yüzde 25 ve Türkiye açısından ise yüzde 31 oldu.
‘RET’ GÜNDEM OLMUYOR
Raporda, ‘yaşam hakkı’, ‘işkence ve istenilmeyen muamele yasağı’, ‘adil yargılanma hakkı’, ‘özel hayata hürmet hakkı’, ‘din ve vicdan özgürlüğü’, ‘eğitim hakkı’ ve ‘ifade özgürlüğü’ ile ilgili AİHM’in verdiği ret kararlarına ait örnekler de mekan aldı. AİHM’in, ihlal kararları ile kamuoyunun ilgisini çektiği, ihlal olmayan yahut kabul edilmezlik kararlarından ise birçok devir haberdar olunmadığı vurgulanan raporda, “Bu nedenle gerek AİHM konusunda, gerekse de memleketimiz hukuk sisteminin AİHM ve Avrupa standartlarıyla karşılaştırılmasında fotoğrafın tamamı görülememektedir” denildi.
FETÖ’ye Avrupa bile inanmadı
Örgütten kopmaların önüne geçmek için davaların AİHM’den döneceği algısı oluşturmaya çalışan FETÖ ile ilgili AİHM’in önünde çok sayıda müracaat bulunuyor. Bilhassa 15 Temmuz darbe teşebbüsü sonrası FETÖ’ye yönelik soruşturmalar kapsamında örgüt üyeleri tarafından AİHM’e çok sayıda önlem talepli müracaat yapıldı. Raporda bu müracaatlardan bir kısmının sıhhat durumu ile cezaevi koşullarının entegrasyonlu olmadığı, bir kısmının tek kişilik odada tutulmanın berbat muamele oluşum ettiği tezine ait olduğu ve başvuranların tedbiren tahliyelerini talep ettiği aktarıldı. Raporda buna ait verilen örneklere nazaran AİHM, FETÖ elebaşı Fetullah Gülen’in bir mühlet avukatlığını yapan Abdulkadir Aksoy, FETÖ’nün kıdemli avukatlarından Mehmer Rasim Kuseyri, FETÖ’nün en büyük finans kaynağı firari Akın İpek’in kardeşi Cafer Tekin İpek’in ‘cezaevi kaidelerinin sıhhat durumuyla entegrasyonlu olmaması’ savıyla yaptığı önlem taleplerini reddetti. AİHM yeniden FETÖ’cü eski savcı Osman Şanal, eski hakim Ayhan Bora’nın da ‘tek kişilik odada tutulmanın berbat muamele oluşum ettiği’ teziyle yaptığı önlem müracaatlarını reddetti. FETÖ’cülerin yaptığı gayri müracaatlarla ilgili ret kararları da raporda taraf aldı.
Osman Özgan
Memurlar