Fetullahçı Terör Örgütünün (FETÖ) 15 Temmuz 2016’daki darbe teşebbüsünün üzerinden 4 yıl geçmesine karşın, Türkiye’nin ABD’ye FETÖ elebaşı Fetullah Gülen ve üst seviye örgüt mensupları için yaptığı talepler hala karşılık bulamadı.
FETÖ’nün 15 Temmuz 2016’daki darbe teşebbüsünün 4. yıl dönümü yaklaşırken, Türkiye’nin örgütün elebaşı Gülen’in yaşadığı ABD’den iadesine yönelik talepleri ve ABD hükümetinin bu mevzudaki isteksizliği, iki memleket bağlarında kıymetli bir gündem hususunu oluşturuyor.
Türkiye ve ABD arasında bugüne kadar terörist başı Gülen’in iadesine ve FETÖ’ye ait birçok görüşme yapılsa da FETÖ elebaşı Gülen’in ve örgüt mensuplarının iadesine yönelik şimdi net bir adım yok.
– İade sürecinde birinci adım, darbeden 4 gün sonra atıldı
Türkiye Adalet Bakanlığı, Gülen’in iadesine ait birinci resmi süreci, 19 Temmuz 2016’da ABD’ye Gülen hakkında 4 münferit iade belgesi göndererek başlattı.
Yazışmaların akabinde ABD Adalet Bakanlığı, 7 Ağustos 2016’da Gülen’in iadesi konusunda yapılacak görüşmeler için Türkiye’ye gönderdiği mektupta, Adalet Bakanlığından bir heyetin ABD’ye gönderilmesi ya da ABD Adalet Bakanlığından bir heyetin Türkiye’ye gelmesini önerdi.
Türkiye Adalet Bakanlığının yanıtında ise birinci olarak ABD’den bir heyetin gelmesi, daha sonra Türkiye’den bir heyetin ABD’de görüşmelerde bulunması teklif edildi.
– ABD heyetiyle birinci görüşme
Bunun üzerine Türkiye’ye gelen ve ABD Adalet Bakanlığından 3, ABD Dışişleri Bakanlığından 1 temsilcinin nokta aldığı 4 kişilik heyet, Adalet Bakanlığı yetkilileriyle 22-23 Ağustos 2016’da görüşmeler yaptı.
Böylelikle, Amerikalı ve Türk yetkililer, FETÖ elebaşı Gülen ve örgütle ilgili birinci kere bir araya geldi.
Adalet Bakanlığı yetkilileri, iade evraklarıyla ilgili ayrıntıları ve mevcut delilleri heyete anlattı.
15 Temmuz darbe teşebbüsünün, Gülen’in buyruk ve komutası altında yapıldığına ait kıymetli deliller de ABD heyetiyle paylaşıldı.
Adalet Bakanlığı, Eylül 2016’da FETÖ elebaşı Gülen’in 15 Temmuz darbe teşebbüsü nedeniyle birinci süreksiz tutuklanma talebini, ABD Adalet Bakanlığına iletti.
– ABD’deki görüşmeler
Devrin Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, birinci defa 27 Ekim 2016’da beraberindeki heyetle Washington’a giderek, o devirdeki mevkidaşı Loretta Lynch ile görüştü.
Görüşmelerde, Gülen’in darbe teşebbüsünün buyruğunu verdiğini belirten Bozdağ, iade ve muvakkat tutuklama talepleri konusunda Türkiye’nin hassasiyetini lisana getirdi.
Bozdağ, ABD Başkanlığına Donald Trump’ın seçilmesinin akabinde Adalet Bakanı olarak vazifeye başlayan Jeff Sessions’a Şubat 2017’de gönderdiği mektupta, ve 22 Mart 2017’de yaptığı telefon görüşmesinde, Türkiye’nin Gülen’in iadesi talebini iletti.
ABD’li mevkidaşı Sessions ile 8 Mayıs’ta Washington’da görüşen Bozdağ, darbe teşebbüsünün, örgüt elebaşı Gülen’in buyruk ve komutasında yapıldığına ait yeni dokümanlar hakkında haber verdi.
– Trump ve Erdoğan’ın birinci Washington görüşmesinde “FETÖ” gündemdeydi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 15-17 Mayıs 2017’deki Washington ziyaretinde, ABD Yöneticisi Trump ile görüşmesinde de Gülen’in iadesi gündeme geldi.
Gülen hakkında 3 Kasım 2017’de ABD’ye gönderilen iade talebiyle belge sayısı 7’ye çıktı. Belgeler arasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a darbe teşebbüsü sırasındaki suikast teşebbüsü de taraf aldı.
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, 7 Kasım 2017’de de periyodun ABD Adalet Bakanı Jeff Sessions ile Gülen’in iadesi konusunu telefonda görüştü.
Türkiye’ye 13 Temmuz 2018’de gelen ABD heyeti, Dışişleri Bakanlığında Türkiye-ABD çalışma kümesi içtimasında görüşme gerçekleştirdi. Görüşmede, FETÖ elebaşı Gülen’in iadesine ait hususlar da ele alındı.
– ABD’den gelen heyetin görüşmeleri
Aralarında FBI yetkililerinin de bulunduğu ABD heyetinin 3-4 Ocak 2019’da Ankara’da gerçekleştirdiği görüşmelerle, iki memleket arasındaki heyetler arası görüşme sayısı 6’ya çıktı.
Adalet Bakanı Gül, ABD Adalet Bakanlığı hizmetine getirilen William Barr’a 1 Mart 2019’da gönderdiği tebrik mektubunda, FETÖ elebaşı Gülen’in, örgüt üyelerinin iadelerine vurgu yaptı, Türkiye’nin bu mevzudaki beklentisini aktardı.
– Bakan Gül’ün son ziyareti, 11 Haziran 2019’da
Adalet Bakanı Gül son olarak 11 Haziran 2019’da Washington’a giderek, burada bir seri temaslarda bulundu.
Gül, temasların akabinde AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Türkiye için çok değerli bir bahis olan FETÖ’nün iadesi sürecini geniş bir halde konuştuk. 15 Temmuz darbe teşebbüsüyle FETÖ’nün direkt ilgisini ortaya koyan delilleri ve dokümanları, kendileriyle paylaştık. Bu yeni ve kıymetli delilleri, direkt Sayın Bakan’a ilettik.” sözünü kullandı.
– İadesi istenenler
Adalet Bakanlığının çalışmalarıyla FETÖ elebaşı Fetullah Gülen’in yanı sıra ABD’de bulunan çok sayıda örgüt mensubunun iadeleri de talep edildi.
İadesi istenenler arasında FETÖ’nün tayin heyetinden, mollalarından ve istişare heyetinden üst seviye örgüt mensupları, kıta, memleket, vilayet ve ilçe imamları, teşkilat imamları ve mütevelli heyeti üyeleri de yan aldı.
Türkiye, bugüne kadar Fetullah Gülen’in en yakınındaki isimlerden Cevdet Türkyolu, şahsi tabibi Kudret Ünal, örgütün basın organlarında hizmetli Ekrem Dumanlı, kamuoyunda “Emre Uslu” olarak bilinen Emrullah Uslu, Hakan Şükür ve armatör İhsan Kalkavan üzere isimlerin de iadesini talep etti.
– ABD, nasıl bir tavır sergiledi?
Öte yandan Türkiye’nin tüm teşebbüslerine karşın ABD kanadında, hem periyodun ABD Lideri Barack Obama hem de 2017’nin başında vazifesine başlayan Donald Trump’ın Gülen’in iadesine ait önemli bir adımı olmadı.
15 Temmuz gecesinde vukuatlar devam ederken, hükümet yetkililerinin bunun bir darbe teşebbüsü olduğunu belirttiği halde, Amerika’dan Türkiye’deki seçilmiş hükümete destek açıklaması yaklaşık 3 saat gecikmeli yapıldı.
Ankara’nın ABD idaresinden beklediği içerikte birinci açıklama, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hayatta olduğu ve darbecilerin elinde olmadığı anlaşıldıktan sonra yani darbenin başarısızlığa uğrayacağı belirli olmaya başlayınca geldi.
– Biden’ın “özür” ziyareti
ABD Lider Yardımcısı Joe Biden, FETÖ’nün darbe teşebbüsünün üzerinden yaklaşık 1,5 ay geçtikten sonra Türkiye’ye geldi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından kabul edilen Biden, Başbakan Yıldırım ile de bir araya geldi. Görüşmelerde, en kıymetli gündem hususu ise FETÖ elebaşı Fetullah Gülen’in iadesi oldu.
Erdoğan ile ortak basın içtiması düzenleyen Biden, darbe teşebbüsünün çabucak akabinde Türkiye’ye gelmemesiyle ilgili özür dileyerek, “Keşke daha evvel buraya gelebilseydim.” tabirini kullandı.
Akabinde Obama, G-20 Doruğu için Çin’de Eylül 2016’da Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bir araya geldi. O periyot darbe teşebbüsünü net biçimde kınadığını ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’la konuştuğunu aktaran Obama, ABD’nin “bu yasa dışı hareketlerin faillerinin soruşturulmasına ve yargı önüne çıkarılmasına yönelik bağlılığını” bildirdi.
– Trump periyodunda, FETÖ sorunu iç siyasetin gölgesinde kaldı
Ama iktidarının son günlerini yaşayan Obama idaresi, hususa ait önemli bir adım atmazken; gözler birebir yılın kasım ayında lider seçilen ve 2017 Ocak’ta koltuğuna oturan Donald Trump idaresine çevrildi.
Trump’ın bu bahiste adım atacağı beklentileri olsa da vazifeye başlar başlamaz önüne Rusya Soruşturması getirilen ve akabinde azil süreci ile başa çıkmak zorunda kalan Trump, Gülen konusunda önemli bir adım atmadı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yakınlığını sıkça lisana getirmesine ve Suriye konusunda Türkiye’nin lehine adımlar atmasına karşın Trump idaresinde, ne Adalet Bakanlığı ne de Beyaz Saray seviyesinde kıymetli bir ilerleme kaydedilemedi.
ABD Adalet Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı birçok vesileyle Türkiye’nin gönderdiği belgelerin hala “inceleme” aşamasında olduğunu belirtse de Türkiye’nin iade talebinde, ABD tarafı hala kayda kıymet hiçbir uzaklık kat etmiş görünmüyor. Belgelerin akıbeti de şimdi bilinmiyor.
Memurlar
