Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, İvedik OSB’de, Nanografi firmasının Grafen Seri Üretim Tesisi’nin açılış merasiminde yaptığı konuşmada, fizikî, kimyasal ve mekanik özellikleriyle büyük yankı uyandıran grafenin, insanlık tarihinin en büyük materyal buluşlarından biri kabul edildiğini belirtti.
Çelikten 200 kat daha dirençli, bakırdan yüzlerce kat daha iletken, esnek ve hafif bir materyal olan grafenin endüstrinin birçok alanında kullanıldığını aktaran Varank, grafenin, tek atom kalınlığında 2 boyutlu bir nanomalzeme olarak nanoteknolojinin en kritik bileşenlerinden biri olarak gösterildiğini lisana getirdi.
Varank, bu eser sayesinde yapılabileceklere değinerek, “Grafen sayesinde daha uzun ömürlü materyaller, ultra süratli şarj edilebilen bataryalar, daha süratli ve hafif uçaklar, bedendeki nöronlara bağlanabilen biyonik aygıtlar üretilebilecek, korozyon, ısınma ve iletim problemlerine da tahliller getirilebilecek.” tabirlerini kullandı.
– “Tesiste yurt dışına bağımlılık bulunmuyor”
Grafenin üretiminin kolay olmadığına dikkati çeken Varank, Grafen Kurulu’nun yayımladığı “2020 Grafen Araştırma Raporu”na nazaran, kesimin karşılaştığı problemlerin başında maliyet, seri üretim kabiliyeti, standart ve sertifikasyon sorunlarının geldiğini aktardı.
Varank, çevreci bir model oluşturulması, uygun üretim ve maliyet idaresine sahip olunmasının da zorluklar ortasında yer aldığını belirterek, şöyle devam etti:
“Bu zorluklar nedeniyle grafen, dünyada en çok Ar-Ge yatırımı yapılan eserlerden birisi. Nanografi firmamız, bu fevkalâde gerecin hem özgün bir sistemle hem de standartlara uygun bir biçimde seri üretimini gerçekleştirdi. Bugün açılışını yaptığımız yatırımla Türkiye, grafeni seri üretebilen 10 ülkeden biri pozisyonuna geliyor. Etraf dostu sistemlerle, düşük maliyetli ve endüstriyel boyutta üretim yapacak bu tesis, kapasitesiyle dünyanın en değerli grafen üretim merkezlerinden biri olacak.”
Nanografi firmasının bu tesiste, üretim aygıtları ve teknolojisi manasında yurt dışına bağımlılığı bulunmadığını vurgulayan Varank, “Yabancı bir şirketin üretim lisansına bağlı olmadan, kendi kaynaklarımızla grafeni üretebiliyor olmamız, ülkemiz ismine gurur verici. Firmamızın Ar-Ge çalışmaları ve yatırımlarla edindiği yetkinlik ülke sonlarımızı da aştı. Dünyanın en iyi üniversite ve araştırma merkezleriyle iş birliklerine, global şirketlerle tedarik mukavelelerine ve ihracata dönüştü. O denli ki bu tesis ürettiği grafen dayanaklı endüstriyel eserleri şimdiden 80’den fazla ülkeye ihraç ediyor.” diye konuştu.
– “Farklı dayanaklarla firmanın yanında olduk”
Varank, firmanın kuruluş sürecinden bahsederek, farklı dayanaklarla Nanografi firmasının yanında olduklarını, bugün açılışı yapılan tesisin de 2018’de KOSGEB’in teknoyatırım programı kapsamında projelendirildiğini anlattı.
Yaklaşık 4,5 milyon lira dayanak sağlanan tesisin kamu-özel kesim dayanışmasının hoş bir örneği olarak 2020 yılı sonunda üretime geçtiğini belirten Varank, “Grafen başta olmak üzere ileri gereç teknolojileri alanında yapılacak Ar-Ge çalışmalarına da takviye olacak tesis, rekabetçi eserlerin geliştirilmesine Türkiye’de ve dünyada öncülük edecek.” dedi.
Varank, üretilen grafen sayesinde yüksek nitelikli kaplama eserlerin de Nanografi tarafından geliştirildiğine işaret ederek, şunları kaydetti:
“İleri gereç teknolojileri alanındaki bu yetkinlik, savunma sanayii, otomotiv ve havacılık projelerine katkı sağlamakla kalmıyor, talebe özel grafen takviyeli uygulamaların da önünü açıyor. Geliştirilen eserlerin ticarileşmesine ve birinci siparişlerin alınmasına da tanıklık ediyoruz. Savunma Sanayii Başkanlığımızın grafen katkılı balistik plaka siparişi, Goodyear, Petlas üzere küresel lastik üreticilerinin iş birliği görüşmeleri bunlardan kimileri. Bu yatırımın büyük getirilerini önümüzdeki periyotta eminim çok daha ziyadesiyle göreceğiz. İnşallah gerçekleştirdiği ihracatla, sağladığı katma kıymet ve istihdamla ülkemizin cari istikrarına ve rekabetçi gücüne değerli katkılar sağlayacak.”
– “Yenilikçi bir aşı çeşidi geliştiriliyor”
Nanografi firmasının aşı geliştirme projesine de değinen Varank, klasik aşılardan farklı olarak burundan sprey olarak uygulanacak yenilikçi bir aşı çeşidi geliştirildiğini anlattı.
Varank, ODTÜ, Hacettepe, Gazi ve Ankara üniversitelerinin katkılarıyla Türkiye’nin birinci intranazal yerli aşı geliştirme çalışmalarının devam ettiğini belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bu aşı, mRNA ve inaktif aşı teknolojisinden farklı olarak protein temelli tasarlandı. Burundan uygulanan aşı, virüsün insanları enfekte ettiği yolu takip ettiği için bu teknolojinin virüsle çabada daha aktif olabileceği öngörülüyor. Bu aşı çeşidi, mutasyon durumunda çok süratli bir biçimde tekrar modelleme ve salgının mümkün ilerleyen seyirlerinde elimizi güçlendirme potansiyeline sahip. Preklinik kademeleri muvaffakiyetle tamamlanan birinci intranazal yerli aşı adayımız için çok kısa bir müddet sonra Faz-1 insan denemelerine başlanacak. Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumunun onayı bekleniyor. Tüm klinik basamakların süratlice muvaffakiyetle tamamlanması durumunda bu yeni aşı cinsinin yıl içinde kullanıma sunulmasını hedefliyoruz.”
– “Kaynaklarımızı, bilim insanlarımızın ve özel dalın önünü açmak için kullanıyoruz”
Türkiye’nin çığır açıcı teknolojilerde öncü ülkeler ortasına girdiğine dikkati çeken Varank, ülkede savunma endüstrisinden mobilite araçlara, sıhhat teknolojilerinden nanoteknolojiye büyük bir atılım olduğunu tabir etti.
Varank, bunun bir tesadüf değil yıllar evvel tohumları atılmış, gayeye odaklanmış sanayi ve teknoloji siyasetleri sayesinde olduğunu vurgulayarak, şunları söyledi:
“19 yıllık iktidarımızda en kıymet verdiğimiz hususların başında nitelikli insan kaynağımızın artırılması, araştırma geliştirme faaliyetleri ve inovasyon geliyor. Birileri 60 yıl öncesinin zihniyetiyle çağ dışı kalmış anlayışlarla hala devletin fabrika işletmesini bekleyedursun, biz kaynaklarımızı bilim insanlarımızın ve özel bölümün önünü açmak için kullanıyoruz. Planlı sanayi altyapılarını önceleyerek yatırımcılarımız için etraf dostu organize sanayi bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri kuruyoruz.
İşletmelerimizin Ar-Ge faaliyetlerine kapsamlı teşvikler veriyoruz, Ar-Ge merkezi ve tasarım merkezi kurmalarını özendiriyoruz. Araştırmacılarımızın projelerini destekledik, esere dönüştürmelerine öncülük ettik. Hayal kuran ve kurduğu hayali gerçekleştirebilecek potansiyele sahip genç girişimcilerimizi, startuplarımızı destekledik.”
Varank, 2023 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi’ndeki 2023’e kadar en az 10 “milyar doları aşan teşebbüs çıkarma” gayesini anımsatarak, “Getir”in aldığı son yatırımla bu pahası aştığını hatırlattı.
Materyal bilimi ve nanoteknoloji alanındaki girişimcileri de geliştirdikleri sistemlerle güçlendirdiklerini kaydeden Varank, TÜBİTAK, Savunma Sanayii Başkanlığı, ASELSAN, ROKETSAN ve bölüm firmalarının iştirakinde grafen alanına yönelik yol haritası hazırlıklarının devam ettiğini bildirdi.
Varank, bu alanda Ar-Ge ağır katma pahalı üretime yönelen, global paha zincirinin bir modülü olmaya aday yatırımları öncelikli, stratejik ve proje bazlı teşviklerle desteklediklerini belirterek, Teknoloji Odaklı Sanayi Atılımı üzere programlarını anlattı.
– “Grafenin daha pek çok alanda kullanılmasını bekliyoruz”
TÜBİTAK aracılığıyla, Sanayi Ar-Ge ve KOBİ Ar-Ge destekleme programları kapsamında ileri materyal ve nanoteknolojiyle ilgili projelere 2 milyon liraya kadar takviye verdiklerini söz eden Varank, TÜBİTAK’ın bu programı kapsamında 2002’den bugüne yalnızca bu alanda 645 projeye 440 milyon lira kaynak aktardıklarını kaydetti.
Varank, TÜBİTAK’ın yürüttüğü Avrupa Birliği Ufuk 2020 Programı kapsamında grafen ve ileri teknoloji gereçleri alanında 22 projeye AB ile birlikte yaklaşık 7 milyon avro dayanak sağladıklarını lisana getirdi.
Gelecek devirde grafenin daha pek çok alanda kullanılmasını, daha fazla ticarileşmesini beklediklerinin altını çizen Varank, “Kullanım arttıkça, eser standardı faaliyetleri ve grafen üreticilerinin lisanslanması konuları daha da ehemmiyet arz edecek. Hem Ar-Ge basamağında hem de ticarileşme kademesinde uyguladığımız takviye düzenekleriyle siz girişimcilerimizin her vakit yanında olmaya devam edeceğiz.” diye konuştu.
– “Bölgenin en büyük hacimli nanoteknoloji yatırımı”
Nanografi İdare Konseyi Lideri Ahmet Ahlatçı da Grafen Seri Üretim Tesisi’nin Türkiye’nin birinci, bölgenin ise en büyük hacimli nanoteknoloji yatırımı olacağını söyledi.
Bu yatırımla yıllık grafen üretimlerinin 100 tonun üzerine çıkacağını vurgulayan Ahlatçı, “Kurduğumuz üretim sınırı dünya genelinde grafen üretiminin zorluklarının çözüldüğü, standart kaliteyle kullanıcı dostu bir modele sahiptir. Bunu gereksinim halinde süratli halde çok daha büyük hacimlere nazaran ulaşılabilir biçimde tasarladık.” dedi.
Ahlatçı, 2019’da Ulusal Bor Enstitüsü ile grafen ve bor katkılı ülkenin birinci özgün lityum iyon batarya Ar-Ge projelerini başlattıklarına dikkati çekerek, çok hoş sonuçlar aldıklarını ve bunu yakın vakitte kamuoyuyla paylaşacaklarını duyurdu.
Konuşmaların akabinde kurdele kesiti yapıldı ve Bakan Varank, tesisin açılışını gerçekleştirdi.
Memurlar