Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Akova, Çin’de geliştirilen Kovid-19 aşısının birinci istekli uygulamasına ait DHA’ya açıklamalarda bulundu.
Prof. Dr. Akova, geçen hafta perşembe günü aşılama çalışmalarının başladığını, yüksek riskli kümede aşılamayı öncelikle tercih ettiklerini, bu nedenle önceliği sıhhat çalışanlarına verdiklerini söyledi.
Akova, 1200 istekli sıhhat çalışanında öncelikle aşılama yapacaklarını hatırlatarak,
“Bizim dışımızdaki öteki 24 merkezde de yapılacak bu aşılar. Hacettepe aşılamaya birinci başlayan ve koordinatör merkez. Bu hafta içinde İstanbul’da bir ya da birkaç merkezde çalışmaya başlamayı planlıyoruz. Daha sonra başka merkezlerle peyderpey çalışmaya başlayacağız. Şu andaki bu merkezlerin şimdi çalışmaya başlamamasının temel sebebi bürokratik bir grup süreçler. Bu çalışmanın temel ana destekleyicisi Sıhhat Bakanlığı’na bağlı Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığı. Hasebiyle onların görevlendirdiği bir aracı kurum var. O aracı kurum aracılığıyla bu hastanelerle bir kadro kontratlar imzalanıyor. Onunla ilgili kimi gecikmeler oldu lakin bu hafta içinde çözüleceğini düşünüyorum”
dedi.
‘Gönüllüler içinden ikisinin antikoru olumlu çıktı’
Prof. Dr. Murat Akova, aşı olmak için başvuran gönüllülere çeşitli testler yaptıklarını belirterek,
“Çok sayıda gönüllüyü bir anda aşılamak istemiyoruz açıkçası. Hem denetimi kolay sağlamak hem de bu bireylere daha rahat bir hizmet sunmak için. Şimdiye kadar 20 civarında gönüllüyü aşıladık, bunların hepsi sıhhat çalışanı. Bu bireylerden aşı yapmadan evvel kanlarını alıyoruz, antikor olup olmadığını tespit ediyoruz. Tıpkı vakitte PCR testiyle belirtisiz de olsa virüs taşıyıp taşımadıklarına bakıyoruz. Bize başvuran gönüllüler içinde 2’sinin antikoru müspet çıktı. Yani onlar hastalığı geçirmişler belirtileri olmadan. Bu nedenle bu 2 kişiyi aşılamadık. Fakat geri kalan gönüllülerin hepsi birinci doz aşıları oldular. Ortadan geçen 5 gün içinde çok şükür önemli bir yan tesir ile karşılaşmadık. Ufak tefek şeyler var alışılmış; hafif halsizlik, kırgınlık, aşı yapılan yerde ağrı üzere. Lakin bunlar tüm aşılarda olduğu üzere beklenen yan tesirler. Şimdilik bir sorun yok”
sözlerini kullandı.
Sıhhat çalışanları dışındaki öbür gönüllülerden şimdi resmi olarak talep almadıklarını belirten Akova,
“Ama haberdar olan vatandaşlarımız bizlere ulaşıp istekli olmak istediklerini söylüyorlar ve taleplerine ait bir liste yapıyoruz. Lakin şu anda resmi olarak açmadığımız için bu talebi, sayı çok yüksek değil. Sıhhat çalışanını aşılamayı bitirdikten sonra istekli kabul etmeye çalışacağız. Aşıyı geniş kapsamda yapmaya karar verdiğimiz anda onlara geri döneceğiz ve ‘aşılayabiliriz’ diyeceğiz”
diye konuştu.
‘İşin şimdi başındayız ve bir şey söylemek için çok erken’
Prof. Dr. Murat Akova, aşının gönüllülere iki doz halinde uygulanacağını vurgulayarak şunları söyledi:
“İlk aşıyı alan bireylere 14 gün geçtikten sonra birebir aşıdan bir doz daha yapacağız. 28 ve 42’nci günlerde biz bu bireylerden kan alacağız ve kanlarında antikor olup olmadığına bakacağız. Ayrıyeten periyodik olarak bu şahıslarda PCR dediğimiz örneklerle de bakacağız virüs olup olmadığına. Gönüllülerin hepsine değil; lakin bir kısmına ‘T hücre bağışıklığı’ dediğimiz antikor dışında bedende gelişen bir bağışıklık var mı, ki o bağışıklığın daha uzun müddetli olacağı var sayılıyor. Bunların olup olmadığına bakacağız. Periyodik olarak bu hastalar izlenecekler, muayene edilecekler, telefonla izlenecekler. Yan tesir varsa bize çabucak bildirecekler. Güvenlik tahlillerini yapacağız. Epey uzun bir süreç, 7 aya kadar sürecek. Tahminen daha sonrasında da takip edeceğiz. İşin şimdi başındayız ve bir şey söylemek için çok erken.”
‘Güvenliği tam gösterilmiş aşıya sahip değiliz’
Prof. Dr. Murat Akova, istekli uygulaması başlayan aşının yaygın kullanımının ne vakit başlayacağına ait ise şu sözleri kullandı:
Şayet onay alacak olursa bizim dışımızda da kullanılmaya başlanacak. Bu aşı artık Çin’de otoriteler tarafından acil kullanım onayı almış durumda. Çin’de asker ve sıhhat işçisi için de uygulanıyor diye biliyoruz; lakin kaç şahsa uygulandı bilgimiz yok. Yalnız bize yakın vakitte ulaşan bir bilgiye nazaran 4 hastada ateş, baş ağrısı, halsizlik yan tesirlerinin görüldüğü. Şimdi elimize güvenlik verisi ulaşmadı. Çok ağır ve önemli yan tesir ile karşılaşılmadı. Bunların hepsi bilimsel birer çalışma. Biz aktifliği ve güvenliğini büsbütün göstermiş bir aşıya sahip değiliz. Dünyada hiçbir yerde bu türlü bir aşı yok. Rusya ve Çin’de acil kullanım oranı almış aşılar var oradaki otoriteler tarafından. Bu da eleştiriliyor bilim dünyası tarafından. Zira bu cins onayları vermelerine karşın bilimsel olarak geniş kitlelerde bu aşıların aktifliği ve güvenilirliği tam olarak gösterilmiş değil.”
Prof. Dr. Akova, önümüzdeki günlerde istekli sayısının artacağını söz ederek,
“Biz bir kümeye boş aşı bir kümeye covid aşısı yapıyoruz. Bu gönüllülerde istemesek de şayet hastalık belirtisi ortaya çıkarsa bu bilgileri o vakit tahlil edeceğiz, bakacağız, aşıda mı oldu yoksa boş aşıda mı oldu diye? Böylelikle aşının aktifliğine karar vereceğiz. Lakin o sonuçlar ortaya çıkıncaya kadar şu anda elimizde katiyetle kullanılması gereken inançlı bir aşı var diye bir şey söylenemez. Bunlar bilimsel araştırmalardır. Biz de o araştırmaları şu anda sürdürüyoruz”
değerlendirmesinde bulundu.
‘Yerli aşıda erken fazdayız’
Prof. Dr. Murat Akova, yerli aşı çalışmalarının ise şimdi erken fazda olduğuna değinerek,
“Henüz hayvan çalışmasında bunlar. Beşerden evvelki değişik fazlarda. Toplam 9 aşı Dünya Sıhhat Örgütü listesine kayıtlı; fakat benim bildiğim 13 civarında aşı Türkiye’de değişik merkezlerde yapılan. Bunların bir ya da bir kaçının beşerde deneme basamağına gelmiş olabileceği konusunda bir bilgi var”
diye konuştu.
Memurlar
