– Tarihi İpek Yolu’nun canlandırılması için stratejik ehemmiyet taşıyan ve Türkiye’den başlayarak Kafkaslar’a, oradan da Hazar Denizi’ni aşarak Türkmenistan ve Kazakistan’ı takiben Orta Asya ve Çin’e ulaşan Orta Koridor’un kıymeti, “The Ever Given” isimli geminin Süveyş Kanalı’nda karaya oturmasıyla yaşanan meşakkatin akabinde daha da arttı. Son periyotta yaşanan gelişmeler ve dev projeler ise Türkiye’yi bu koridorun kilit ülkesi pozisyonuna getirdi.
Milletlerarası Ticaret Yolları ve Memleketler arası İktisat Güvenliği Uzmanı Sefa Çatal, AA muhabirine, Orta Koridor’un değerine ve Türkiye’nin bu güzergahtaki rolüne ait değerlendirmede bulundu.
Çin’in Orta Koridor üzerinden Avrasya’dan geçerek tarihi İpek Yolu’nun ana arterleri olan Asya, Kafkaslar ve Orta Doğu yoluyla ekonomik iş birliğini teşvik etmeyi hedeflediğini belirten Çatal, tıpkı vakitte ülkenin global politik ve ekonomik tesirini bu yolla güçlendirmeyi amaçladığını söyledi.
Çatal, Türkiye’den başlayarak Kafkaslar’a, oradan da Hazar Denizi’ni aşarak Türkmenistan ve Kazakistan’ı takiben Orta Asya ve Çin’e ulaşan Orta Koridor’un, tarihi İpek Yolu’nun canlandırılması için yapılan projenin en değerli bileşenlerinden biri olduğunu tabir ederek, şöyle konuştu:
“Rusya’nın içinde bulunduğu ‘Kuzey Koridoru’ ile İran’ın içinde yer aldığı ‘Güney Koridoru’na alternatif oluşturan Orta Koridor, Çin ile Avrupa’nın bütünleşmesi ismine değerli bir yere sahip. Çin’i ve bölge ülkelerini Orta Doğu ve Avrupa’ya bağlayan Kuzey ve Güney koridorları da jeopolitik pozisyonları açısından meşakkat yaşayabilme ihtimalinin yüksek olduğu sınırlar.”
– “Kuzey ve Güney koridorları elverişli değil”
Çatal, Kuzey Koridoru’nun, Rusya, ABD ve Çin ortasındaki bağlara nazaran şekillenebileceğini, bu sürecin Çin’in aleyhine sonuçlanabileceği üzere, bu ülkenin kendisini muhtemel bir Doğu-Batı kutuplaşmasının içinde bulabileceğini lisana getirdi.
Güney Koridoru’nda da misal tehlikenin bulunduğuna dikkati çeken Çatal, “ABD merkezli, Suudi Arabistan ve İsrail siyasetleri, İran’ın izolasyonu ve Orta Doğu’da yaşanan çatışmalar, kaos ortamının devam etmesi, Jenerasyon ve Yol İnisiyatifi’nin güney rotasını da risk altına almaktadır.” dedi.
Mevcut ve mümkün koşullar incelendiğinde Çin’i Avrupa ve Orta Doğu’ya karadan taşıyacak en meselesiz rotanın, Türkiye’nin de içinde bulunduğu Orta Koridor olduğunu vurgulayan Çatal, şu değerlendirmede bulundu:
“Bu koridorda, ekonomik rekabet, askeri ve politik bakımından Çin’i ve bölgeyi zorlayacak bir ülke bulunmuyor. Tersine ülkeler, Çin üzere büyük güçlerle bağlarını geliştirerek, bunu kendi gelişimlerinde bir fırsat yaratma kapısı olarak görebilirler. Türkiye, Avrupa’ya ve Balkanlar’a bir çıkış kapısı, birebir vakitte Orta Asya ve Orta Doğu’da ekonomik alanda iş birliği yapılabilecek en değerli ülke pozisyonunda bulunuyor. Orta Koridor’un geçtiği Türkiye’nin Asya-Avrupa bağlamında stratejik geçiş güzergahlarının tamamını denetim ediyor olması, ülkeyi proje için kilit pozisyonuna getirdi.”
– Orta Koridor’a yatırımın 8 trilyon doları bulması bekleniyor
Çatal, Orta Koridor’a yapılacak yatırımların toplamda 8 trilyon doları bulmasının beklendiği bilgisini vererek, şunları söyledi:
“Bu ölçünün yalnızca ulaştırma altyapısı için ayrılan kısmının 40 milyar doları bulacağı belirtiliyor. Bütün bu yatırımlarla amaçlanan Türkiye’nin içinde yer aldığı tarihi İpek Yolu’nun canlandırılmasıdır. Türkiye ile Çin ortasında yapılan mutabakatlar sonucunda birinci etapta projeyle alakalı 40 milyar dolarlık bir bütçe varsayımında bulunuldu. Jeopolitik pozisyonu, üretim gücü, yüksek potansiyeli, denizler ortası aktarma ülkesi olması üzere avantajları bulunan Türkiye için Çağdaş İpek Yolu Projesi hayati kıymet taşımaktadır.”
Çatal, Yavuz Sultan Selim ve Osmangazi köprüleri, 18 Mart Çanakkale Köprüsü, Avrasya Tüneli, Kanal İstanbul, İstanbul Havalimanı ve Bakü-Tiflis-Kars Demir Yolu üzere dev projelerin, Jenerasyon ve Yol İnisiyatifi Projesi’ne ulaşım ve lojistik olarak katkı sağladığını ve Türkiye’yi, Avrupa ile Asya ortasında köprü durumuna getirdiğini anlattı.
– “Lojistik gecikmeler dünya ticaretini milyarlarca dolar ziyana sokuyor”
Çatal, The Ever Given isimli geminin Süveyş Kanalı’nda sıkışmasının dünya ticaretini olumsuz etkilediğini ve alternatif rotaların ne kadar kıymetli olduğunu bir sefer daha gözler önüne serdiğini bildirdi.
Bu olayla yüzlerce geminin kanalın açılmasını beklediğini ve bunun dünya ticaretine saatlik maliyetinin yarım milyar dolara yaklaştığını belirten Çatal, “Her yıl dünya ticaretinde meydana gelen kayıpların yüzde 1’lik kısmı lojistik gecikmelerden kaynaklanıyor ve bu kayıplar milyarlarca doları buluyor.” diye konuştu.
– Kanal İstanbul’un değeri
Süveyş Kanalı’ndaki kazanın Kanal İstanbul Projesi’nin değerini de gündeme getirdiğini hatırlatan Çatal, şunları kaydetti:
“Türkiye’deki boğazlarda yaşanacak bir kaza ya da olumsuzluk halinde de güzergahın kullanılamaz olacağı aşikar. Kanal İstanbul’un hayata geçirilmesi durumunda hem alternatif rota seçeneğine sahip olunacak hem de boğazların ve etrafındaki ömür bölgelerinin güvenliği sağlanmış olacak. Kanal İstanbul’u ticaret yollarının ülke ekonomilerine katkıları üzerinden ele alacak olursak, Süveyş Kanalı’nın Mısır iktisadına yıllık katkısı 6 milyar dolar, Panama Kanalı’nın 2 milyar dolar. Bulunduğu jeopolitik ve jeoekonomik pozisyonundan ötürü Kanal İstanbul’un ülke iktisadına yıllık katkısının ise en az 8 milyar dolar olacağı lisana getirilmektedir.”
– Bakan Karaismailoğlu da Orta Koridor’un değerini vurgulamıştı
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu da “Kanal İstanbul için oluşturacağımız otonom gemicilik ve seyrüsefer sistemimiz ile dünyanın en inançlı lojistik geçişini oluşturacağız. Ne ülkemizi ne de küresel ekonomiyi etkileyecek arızalar yaşanacak.” sözlerini kullanmıştı.
Karaismailoğlu, Çin’den Avrupa’ya ulaşan üç büyük ticaret yolu göz önüne alındığında, bir konteynerin Türkiye üzerinden 7 bin kilometre yol alarak 15 günde, Rusya Kuzey Ticaret Yolu üzerinden 10 bin kilometre uzaklık katederek 15-20 günde, Süveyş Kanalı üzerinden 20 bin kilometre seyrederek 45-60 günde Avrupa’ya ulaştığına dikkati çekerek, bu tablonun üç kıtanın kesiştiği noktada bulunan Türkiye’nin kıymetini ortaya koyduğunu kaydetmişti.
Memurlar
