Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın geçen hafta ana çizgilerini açıkladığı Türkiye’nin ulusal uzay programı kapsamındaki Ay’a iniş planında yeni bir tez gündemde. Ortadoğu konusunda haberleriyle tanınan Middle East Eye (MEE) sitesinde Ragıp Soylu imzalı habere nazaran Türkiye’nin, bu maksat doğrultusunda Afrika ülkesi Somali’de bir roket fırlatma üssü kurmak istediği öne sürüldü.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ay programının iki basamaklı olacağını açıklamıştı. “İlk evrede, 2023 yılı sonunda yakın Dünya yörüngesinde ateşleyeceğimiz kendi ulusal ve özgün hibrit roketimizle Ay’a ulaşarak sert iniş gerçekleştireceğiz” diyen Erdoğan ikinci kademeyi da şu sözlerle tanım etmişti: “2028’de hayata geçirmeyi planladığımız ikinci kademede ise aracımızı yakın yörüngeye çıkaracak birinci fırlatmayı bu sefer kendi ulusal roketlerimizle yapmayı hedefliyoruz. Ay’a yumuşak iniş gerçekleştireceğimiz bu kademeyi da tamamladığımızda Ay’da bilimsel faaliyetler yapabilen sayılı ülkelerden biri pozisyonuna geleceğiz.”
DELTAV ŞİRKETİ
Middle East Eye, Türkiye’nin 10 yıllık uzay programı için harcamayı planladığı bütçenin büyük bir kısmının da Savunma Sanayii Teknolojileri iştiraki olan Deltav Uzay Teknolojileri Şirketi’ne aktarılacağı belirtildi. Birkaç yıl evvel Erdoğan’a sunulan birinci planlara nazaran Deltav şirketi en az 600 milyon dolarlık (4.1 milyar TL) bütçe ile harcamanın en büyük adresi olacak. Deltav’ın lideri Arif Karabeyoğlu şirketin, geçen yıl uzay programı için değerli bir imkan olan sıvı oksijen ve parafin kullanan bir roket motoru ürettiğini duyurmuştu.
‘TUA KOORDİNE EDECEK’
Türkiye Uzay Ajansı’nın (TUA) bütçesinin 40 milyon dolar (278.8 milyon TL) olduğu tenkitlerine karşılık veren ve Middle East Eye’a konuşan üst seviye bir Türk yetkili, “TUA’nın tek misyonu tüm programı koordine etmek olacak. Harcama, farklı hükümet kurumları aracılığıyla yapılacak, büyük savunma sanayii şirketleri üzere. Savunma Bakanlığı’nın kendisi de ödenek ayıracak” dedi.
1.1 MİLYAR DOLAR
MEE’ye konuşan kaynak, programın hükümete en az 1.1 milyar dolara (7.66 milyar TL) mal olacağını kaydetti. Tıpkı kaynak, Türkiye’nin bir askeri üssünün de bulunduğu Somali’ye bir roket fırlatma üssü kurmayı planladığını kaydetti. Hükümetin hesaplamalarına nazaran fırlatma üssünü inşa etmek ve bakımını sağlamanın maliyeti en az 350 milyon dolar (2.4 milyar TL) olacak.
TÜRKİYE’NİN EĞİTİM ÜSSÜ BULUNUYOR
Türkiye’nin 2011 yılından bu yana değerli bir güvenlik ortağı olan Somali’de dünyanın en büyük askeri eğitim üslerinden biri yer alıyor. Somali’nin başşehri Mogadişu’da yer alan yaklaşık 4 km2’lik alanda konseyi TURKSOM Askeri Eğitim Üssü 30 Eylül 2017’de faaliyete geçti. Üs, Somali ordusu için başta subay, astsubay rütbeleri olmak üzere çeşitli sınıflarda askeri işçi eğitiyor.
EKVATORA YAKINLIK KIYMETLİ
Uzaya roket fırlatmak için üs inşasında Somali’nin isminin geçmesinin sebebi, bu ülkenin Dünya’yı eşit iki modüle ayıran ekvator çizgisine yakın olması. Bu özelliğinden ötürü uzay araştırmaları için uygun ülkeler ortasında bedellendiriliyor. Fransa da 1960’larda bu özelliğinden dolayı Somali’de üs kurmayı uzay çalışmaları için değerlendirmişti. Geçtiğimiz günlerde DW Türkçe’ye konuşan uydu mühendisi Hâkim İmre de fırlatma üssü ile ilgili bir soruya şu karşılığı verdi: “Bunun için öncelikle uzay limanının yapılması gerekiyor. Türkiye’nin coğrafyası da aslında tüm yörüngelere erişmek için çok uygun değil. Bunun için Türkiye dışında, örneğin Somali yahut gibisi bir ülke de düşünülüyor diye anlıyorum. Ben, Uzay Yol Haritası’na bakınca satır ortalarında bunu okuyorum. Göktürk 2 üzere uyduları kuzey ya da güneye gerçek fırlatmanız gerekiyor. Bunları Türkiye’den fırlatabilirsiniz lakin Türksat’ı fırlatamazsınız. Ekvatora yakın olması gerekiyor. Yörünge mekaniğinin gerektirdiği şey bu. Mesela Somali’den Hint Okyanusu’na gerçek istediğiniz tarafa, istediğiniz çeşitte uyduyu fırlatabilirsiniz.”
Memurlar
