– Türk lirası (TL), gelişmekte olan ülke para üniteleri ortasında dolar karşısında kasım ayından bu yana en iyi performans gösteren para ünitesi oldu.
Dünyayı tesiri altına alan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını belirsizlikleri artırırken, global iktisadi faaliyetin de dünya genelinde kıymetli ölçüde daralmasına yol açtı.
Merkez bankaları genişleyici para siyasetleri, hükümetler de genişleyici maliye siyasetleri ve dayanak paketleri ile salgının toplumsal ve ekonomik alanındaki olumsuz tesirlerini en aza indirdi. Yılın ikinci yarısında kısıtlamaların kaldırılması ve olağanlaşma adımlarıyla ekonomik aktivitede toparlanma gözlendi.
Salgın devrinde global daralma, petrol fiyatlarındaki sert düşüş ve risk iştahının azalmasıyla birlikte gelişmekte olan ülke tahvil ve pay senedi piyasalarından yüksek ölçüde portföy çıkışı gerçekleşti. Bu süreçte global belirsizliklerin yanı sıra jeopolitik gelişmeler ve yurt içinde enflasyon beklentilerinin bozulması dolarizasyon eğiliminin güç kazanmasına yol açtı.
Geçen yılı 5,95 düzeyine tamamlayan dolar/TL, 2020 yılında yurt içi ve yurt dışı gelişmelerle dalgalı bir seyir izledi ve 6 Kasım’da 8,5832 ile tüm vakitlerin tepesini gördü.
7 Kasım’da Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanlığı misyonuna Naci Ağbal’ın atanması ve Ağbal’ın fiyat istikrarına yönelik kararlı ve güçlü açıklamalarının tesiriyle Türk lirası bedel kazanmaya başladı.
TCMB Lideri Ağbal’ın akabinde yeni Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın da vazifeye başlaması ve piyasa dostu güçlü bildiriler vermesiyle Türk lirası varlıklara talebin arttığı görüldü.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 11 Kasım’da partisinin TBMM Küme Toplantısı’nda yaptığı konuşmasında yatırım ortamının iyileştirilmesi, mali piyasaların derinliğinin artırılması, kamu gelir ve harcamalarının kalitesinin yükseltilmesi, kayıt dışılığın önlenmesi, iyi yönetişim üzere alanlarda da yapısal ıslahatların hazırlıkları içinde olduklarını açıklamasıyla Türk lirasındaki paha çıkarı hızlandı.
İktisatta yeni periyoda ait piyasa dostu açıklamaların tesiriyle dolar/TL’de sert düşüş devam etti. 19 Kasım’daki TCMB Para Siyaseti Heyeti (PPK) toplantısında siyaset faizinin yüzde 10,25’ten yüzde 15’e yükseltilmesi ve tüm fonlamanın temel siyaset aracı olan bir hafta vadeli repo faiz oranı üzerinden yapılmasına karar verilmesiyle dolar/TL, 7,5160’a kadar geriledi.
Son iki aylık süreçte Cumhurbaşkanı Erdoğan başta olmak üzere iktisat idaresinin enflasyonla çaba konusundaki kararlı ve güçlü duruşları, Merkez Bankası’nın 24 Aralık’taki PPK toplantısında siyaset faizini yüzde 15’ten yüzde 17’ye yükseltmesi ve 2021 Yılı Para ve Kur Siyaseti toplantısında verilen şahin bildiriler Türk lirasını emsallerinden olumlu ayrıştırdı.
– Türk lirası yaklaşık yüzde 15 bedel kazandı
Türk lirası, 6 Kasım’dan bu yana gelişmekte olan ülke para üniteleri ortasında dolar karşısında en çok paha kazanan para ünitesi oldu. Türk lirası, bu süreçte dolar karşısında yaklaşık yüzde 15 bedel kazandı. Kelam konusu periyotta Güney Afrika randı yüzde 7,1 artışla en iyi ikinci para ünitesi olarak kayıtlara geçti.
Yaklaşık 2 aylık devirde dolara karşı Rus rublesi yüzde 5, Çek korunası yüzde 4,1, Brezilya reali yüzde 4, Meksika pesosu yüzde 3,5, Polonya zlotysi yüzde 3 ve Güney Kore wonu yüzde 2,2 bedel kazandı.
Dolar/TL, dün yaklaşık yüzde 2 bedel kaybıyla 7,4075 ile 10 Eylül’den bu yana en düşük düzeyini gördü.
Analistler, son aylarda yapılan enflasyonla gayret ve finansal istikrar vurgusunun Türk lirası varlıklara ilgiyi artırdığını belirtti.
Teknik açıdan dolar/TL’de 7,50’nin altında kalıcılık sağlanması durumunda 200 günlük hareketli ortalama olan 7,30’un ve 7,16’daki düşüş trendi takviyesinin amaç olarak takip edileceğini söyleyen analistler, mümkün üst istikametli hareketlerde 7,75’in direnç pozisyonuna bulunduğunu kaydetti.
Avro/TL de 6 Kasım’da 10,2026 ile tarihi doruğunu görmesinin akabinde 19 Kasım’da 8,8896’ya kadar geriledi ve şu dakikalarda 9,09 düzeylerinden alıcı buluyor.
– Dolar/TL’de düşüş devam edebilir
AA Finans Analisti ve stratejist Cüneyt Paksoy, mevzuya ait yaptığı değerlendirmede, dolar/TL’nin 8,50’leri test etmesinin akabinde TCMB’nin kararlı sıkılaştırma ve sadeleşme adımları, BDDK’nın olağanlaşma adımları ile yaşanan geri çekilmenin, gelişen ülkelere para girişine paralel devam eden yabancı yatırımcı girişleri ile momentum kazanarak mevcut durumda 7,40’lara kadar gerilediğini söyledi.
Bilhassa TCMB’nin ardışık adımlarla siyaset faizini yüzde 17’lere taşıdığını belirten Paksoy, bu süreçte ülke risk priminin (CDS) 550-600’lerden 300-350 bandına geri çekildiğine dikkati çekti.
Paksoy, Merkez Bankası sunumunda ve PPK sonrası yapılan açıklamalarda fiyat istikrarı ve finansal istikrar vurgusu ismine uzun periyotlu sıkılaştırma tarafında kalınması ve proaktif bir biçimde sürecin yönetilmesinin, kur tarafında hem dengelenmenin devamını hem de yeni alt düzeylere hakikat geri çekilmeleri mümkün kıldığını lisana getirdi.
Merkez Bankası’nın rezerv hedefli döviz alımlarının ise aşağı istikametli hareketlerin marjını sonlandırıcı olabileceğini belirten Paksoy, şunları kaydetti:
“Kur tarafında haber akışına ve arz-talep gelişimine bağlı olarak orta ara üst taraflı reaksiyonlar oluşsa da jeopolitik risk başlığı içinde majör kriter olarak görülen ABD-Türkiye bağlantılarında sert yaptırımlar realize olmadıkça, dolar endeksinin yükselişine bağlı küresel bir dolarizasyon baskısı oluşmadıkça ve yabancı girişi devam ettikçe, içeride de yerli talebinde süratli bir zıt dolarizasyon süreci gelmese de sert marjinal yeni yükselişler beklenmeyecektir.
Bu süreç üstte test edilen 8,00-8,60 bandının uzun bir mühlet zirve olarak kalmasını da sağlayabilir. Teknik olarak baktığımızda dolar/TL’de kısa ve orta vadede yukarda 21/50 günlük ortalamaların bulunduğu 7,70-7,85 bandı geçilip 8,00 üzerinde kalıcı hareketler oluşmadıkça ve 7,50 altında kalmaya devam edildikçe 200 günlük ortalama olan 7,30 ve altında 6,85-7,20 aralığına yanlışsız hareketler potansiyel olacaktır.”
Memurlar
