Türkiye Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş), haziran ayında 4 kişilik ailenin açlık hududunu 2 bin 431 lira 8 kuruş, yoksulluk hududunu ise 7 bin 918 lira 82 kuruş olarak hesapladı.
Konfederasyondan yapılan açıklamada, her ay nizamlı olarak gerçekleştirilen “açlık ve yoksulluk sınırı” araştırmasının 2020 Haziran ayı olgularına mahal verildi.
Araştırmada, 4 kişilik ailenin sağlıklı, istikrarlı ve kâfi beslenebilmesi için yapması gereken aylık azık harcaması meblağının (açlık sınırı) 2 bin 431 lira 8 kuruş, besin harcamasıyla birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sıhhat ve gibisi muhtaçlıklar için yapılması zarurî öteki aylık harcamalarının yekun fiyatının (yoksulluk sınırı) 7 bin 918 lira 82 kuruş, bekar bir çalışanın yaşama maliyetinin ise aylık 2 bin 952 lira 41 kuruş olarak hesaplandığı vurgulandı.
Fiyatlı çalışanların karşı zıdda kaldığı geçim koşullarının, elde edilen gelirin zayıflığı nedeniyle her geçen gün giderek ağırlaştığı belirtilen araştırmada, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını periyodunda Türkiye’de birden fazla küçük ve orta ölçekli iş noktalarının üretimlerine ara vermesinin yahut kapanmasının, personellerin işsiz kalmasına, büyük bir kısmının fiyatsız olura çıkarılmasına yahut kısa müddetli çalışmalarına neden olduğu söz edildi.
Araştırmada, fiyatlı çalışanların değil birikimlerinin olması, gereksinimlerinin birçok için borçlanarak geçimlerini sürdürdüğü aktarılarak, fiyatsız olura çıkarılan çalışanlara sağlanan nakdi fiyat desteğinin günlük 39,24 lira fiyatıyla net aylık minimum fiyatın yarısından az olduğu savunuldu.
Kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilen emekçilerin en düşük aylık gelirinin taban fiyatın yüzde 60’ı orantısında olduğu belirtilen araştırmada, şu değerlendirmelere bölge verildi:
“İşsizlik sigortası kapsamında olan personellerin en düşük gelirleri ise taban fiyatın yüzde 40’ı seviyesindedir. Buna karşılık net taban fiyat günlük 77,49 aylık net 2.324,70 lira olarak bu yılın sonuna kadar makbuldür. Bu doneler çalışanların ekonomik durumunu ortaya koymaktadır. Yürürlükteki taban fiyat, dört kişilik bir ailenin farz besin harcaması fiyatı olan açlık sonunun bile altındadır. Dört kişilik bir ailenin aylık mutfak masrafı fiyatı yılın birinci yarısında evvelki yıl sonuna nazaran 268 lira, temel gereksinimler için yapılması gereken yekun harcama ise 874 lira artış göstermiştir. Son bir yıl itibariyle bakıldığında, ortaya çıkan ek harcama gereği besin için 364 lira, yekun hane halkı harcaması için 1185 liradır.”
– Azık fiyatları endeksindeki aylık değişim istikameti ve suratı
Türk-İş tarafından hesaplanan besin endeksi ile TÜİK tarafından hesaplanan besin fiyatları endeksindeki aylık değişim yanı ve suratının birbirine koşut gelişim gösterdiği ve son aylarda yükselme eğiliminde olduğuna işaret edilen araştırmada, Türk-İş’in dataları temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişimin 2020 Haziran ayı itibarıyla şu halde olduğuna değinildi:
“Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin azık için yapması gereken minimum harcama meblağı bir evvelki aya nazaran yüzde 0,29 nispetinde geriledi. Yılın birinci yarısı itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 12,41 orantısında oldu. Azık pahalılığında son 12 ay itibariyle artış nispeti yüzde 17,60 oldu. Yıllık ortalama artış nispeti ise yüzde 12,68 olarak hesaplandı.”
Araştırmada, Türk-İş hesaplaması temel alınarak 2020 Haziran ayında besin eserlerinde fiyatlardaki değişimlere de taraf verilerek peynirin fiyatının arttığı, süt ve yoğurt fiyatının tıpkı kaldığı; et, tavuk ile sakatat (dana ciğerdeki artış hariç) eser fiyatlarının bu ay yeniden umum olarak değişmediği, bakliyat eserlerinde ise düşük de olsa fiyat artışının yaşandığı tabir edildi.
Zerzevat ve meyve ortalama fiyatının, meyve fiyatlarındaki artışa bağlı olarak bu ay biraz daha yükseldiği belirtilen araştırmada, sebze-meyve ortalama kilogram fiyatının bu ay 8,45 lira olduğu aktarıldı.
Araştırmada, ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik üzere eserlerin bulunduğu kümede ise bu ay kıymetli bir fiyat değişikliğinin tespit edilmediği; tereyağı, zeytinyağı, ayçiçeği yağı ve margarin fiyatında da bu ay kıymetli bir değişiklik olmadığı kaydedildi.
Açık satılan siyah zeytinin ortalama fiyatının yükseldiği, yağlı tohum (ceviz, fındık, fıstık, ayçekirdeği gibi) eserlerinin fiyatında artırım görüldüğü, baharat eserlerinin (kimyon, nane, karabiber gibi) fiyatının birebir kaldığı ve çay ile ıhlamur fiyatının değişmediği; bal, reçel, pekmez, şeker, tuz ve salça fiyatının tıpkı kaldığı belirtilen araştırmada, hesaplamaya temel alınan besin hususlarının fiyatlarının, market ve semt pazarları mütemadi ve tertipli dolaşılarak direkt tespit edildiği söz edildi.
Araştırmada, TÜİK tarafından derlenen fiyat olgularının kullanılmadığı ancak gelişmeleri pahalandırmak ve kıyaslamak için sonradan izlendiği, münasebetiyle çalışmanın bu niteliğiyle bağımsız olduğu kaydedildi.
Konfederasyonun her ayın son haftasında ve TÜİK açıklamasından yaklaşık bir hafta evvel hesaplama sonuçlarını kamuoyuna açıkladığı, bu istikametiyle de tüketici fiyatlarındaki artış eğilimini yansıtan öncü gösterge niteliği taşıdığına işaret edildi.
Memurlar
