Türk bilim insanlarınca, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hastalarının kan ve klinik durumları üzerinden meskende izolasyon, hastaneye yatış ve ağır bakımda tedavi üzere durumlarını erken evrede tespit edilmesine imkan sağlayan “skorlama” çalışmasıyla dünyada bir unsur imza atıldı.
Sıhhat Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Öğretim Üyesi ve Tabiplerinden Prof. Dr. Suat Doğancı, Uzm. Dr. Mehmet Emin İnce, Dr. Nadide Örs, Dr. Alperen Kutay Yıldırım, Doç. Dr. Seçkin Sir, Doç. Dr. Kubilay Karabacak, Doç. Dr. Sami Eksert, Prof. Dr. Taner Özgürtaş, Doç. Dr. Cantürk Taşcı, Doç. Dr. Deniz Doğan, Doç. Dr. Gökhan Özkan, Prof. Dr. Ahmet Coşar, Prof. Dr. M. Ali Gülçelik, Prof. Dr. Kemalettin Aydın, Prof. Dr. Vedat Yıldırım, Prof. Dr. Cevdet Erdöl’ün yer aldığı tabip kümesi, sonuçları uluslarası bilim dünyasında geniş yankı uyandıran bir çalışmada yer aldı.
Bilim insanları, Türkiye’de birinci koronavirüs hadisesinin görüldüğü mart ayından itibaren hastaneye başvuran ve test sonuçları olumlu çıkan hasta kümesini incelemeye aldı. Yaklaşık 5 ay süren ve sonuçları “European Review for Medical and Pharmacological Sciences” tıp mecmuasında yayımlanan skorlama çalışmasıyla; Kovid hastalarının kan ve klinik durumlarına nazaran erken evrede tedavi planlamasını yapmak mümkün olabilecek.
Kalp ve Damar Cerrahı Prof. Dr. Suat Doğancı, çalışmanın ayrıntılarına ait AA muhabirine açıklamada bulundu.
Birçok hastaya “pozitif” tanısı konulduğunu belirten Doğancı, “Özellikle hastaneye yatma muhtaçlığı olan hastalarda ‘Kovid pozitif’ tanısı konulduktan sonra hastaların birinci hastaneye geliş laboratuvar ve klinikleriyle alakalı dataları değerlendirip bu hastaların hangisinin kötüleşip hangisinin kötüleşmeyeceğini tespite yönelik bir skorlamaydı. Ağır bakım muhtaçlığı olan hastaların erken tespiti ve bu hastalara vaktinde müdahale edilmesi hayati kıymet taşıyor. Buradaki skorlamanın temel gayesi buydu. Hastaların geldiklerindeki bilgilerinden yola çıkarak bu hastalara bir skorlama yapıp, onun üzerinden ‘bu hastalar kötüleşebilir’ yahut ‘kaybedilebilir’ biçiminde bir öngörümüz olursa daha çabuk bir biçimde gerekli tedavilerin verilmesini sağlayıp kurtarabileceğimiz hasta sayısını artırmayı amaçladık. Buna yönelik olarak yaptığımız çalışmada mevcut bilgiler ışığında yazımız geçen hafta prestijiyle da basıldı. İsteyen meslektaşlarımız bunu fiyatsız bir biçimde ulaşabiliyorlar.” değerlendirmesinde bulundu.
Sıhhat Bilimleri Üniversitesi ve Gülhane Tıp Fakültesi ismine hoş bir çalışma olduğunu tabir eden Doğancı, “Hastaları skorlayıp evvelden değerlendirdiğimizde müspet doğruluk oranı yüzde 98’e varan bir skorlama oldu. Nitekim hoş bir sonuç verdi. Hastalarımızı tespit edip onlara uygun tedavi sağlamaya yönelik bize faydalı hale geldi.” dedi.
Prof. Dr. Doğancı, ikinci faz çalışmalarına devam edeceklerini lisana getirerek, şu bilgileri paylaştı:
“Yaygın kullanıma verebilmek ismine da bir aplikasyon geliştirmek istiyoruz. Kolay bir skorlamayı herkes en azından telefonundan girip hastalarının skorlamasını yapabilsin diye bir sonraki etapta da bunları planlıyoruz. Burada birden fazla parametre var. Hastanın protein, tam kan bedelleri, lenfosit kıymetleri, CRP üzere. Bunlara bakıyoruz. Meslektaşlarımız bu mevzuyla ilgilenirlerse yayının içerisinden bunların ayrıntılarını görebilirler. Çalışmanın bitirilmesi ve basılma süreci 5 ayı buldu. 23 Mart tarihi prestijiyle başladı. Mayıs ortasına kadar olan hastaları takip ettik. Hastaların ciddiyetini ayırmakta yararı var. Konutta izolasyonu sağlayabilmek ismine kıymetleri iyi çıkan hastalarda konutta takip açısından imkan sağlamış olabilir. Dünya çapında ulaşılabilecek bir yayın oldu. Üniversitemiz içerisinde kalp damar cerrahisi, anestezi ve ağır bakım, göğüs hastalıkları, biyokimya ve enfeksiyon hastalıkları uzmanlarının yer aldığı takım bu çalışmaya imza attı. Buradaki emel, Kovid-19’un rastgele bir sistem üzerindeki tesirlerini tespit etmek maksadıyla yapılan bir çalışma değil daha çok hastaların ciddiyete gidip gitmeyeceğini ayırt etmek gayeli pratik olmasını istediğimiz bir skorlamaydı. Bu manada çalışmanın yerine ulaştığını düşünüyoruz. ”
– “798 Kovid-19 hastası üzerinde başladık”
Anestezi ve Ağır Bakım Uzmanı Prof. Dr. Vedat Yıldırım ise Kovid- 19’un bütün dünyayı etkilediğine işaret ederek, “Biz de Sayın Rektörümüz Prof. Dr. Cevdet Erdöl’ün önderliğinde yeni bir skorlama sistemini geliştirdik. Kovid-19’a yakalanan hastalarımızın nasıl tedavi edileceğini, nasıl hareket edeceğimizi, ileriki periyotlarda neler yaşayacağımızı daha evvelden tespit etmeyi amaçladık. Bunun üzerine hastanemizde Kovid-19 teşhisiyle gelen hem tomografik bulguları hem de PCR testi olumlu bulunan hastalarda bir skorlama geliştirdik.” diye konuştu.
Hastanede yatan Kovid-19 hastalarının çok sıkı bir biçimde takip edildiğini vurgulayan Yıldırım, “Dünya tıp topluluğunun kullanabileceği bir skorlamayı geliştirdik. Bu skorlamaları daha da geliştirmek gerekiyor. Bununla ilgili birinci olarak 798 hasta üzerinde çalışmaya başladık. 397 hasta ile çalışmayı tamamladık. İleriki periyotlarda skorlamayı daha da geliştirerek tıp topluluğuna yenilikler katmayı hedefliyoruz.” sözünü kullandı.
Memurlar
