Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Tıp Fakültesi Romatoloji Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Özgen ve Dr. Öğretim Üyesi Demet Yalçın Kehribar, yaşlılar ve kronik hastalığı bulunanlarda yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) ağır seyretmesinin nedenlerini araştırdı.
Prof. Dr. Özgen ile Dr. Öğretim Üyesi Yalçın Kehribar’ın yaşlılar ile tansiyon, şeker, astım üzere kronik hastalıkları olan bireylerin Kovid-19’u neden ağır geçirdiğini bulmak için geçen yıl mart ayında başlattıkları çalışma tamamlandı.
Prof. Dr. Özgen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, sRAGE yolağının (hücre içinde meydana gelen bir dizi kimyasal tepkime) yaşlılarda istenilen seviyede çalışmadığını, bu nedenle de kandaki artık eserlerin iyi temizlenemediğini söyledi.
Artık eserlerin temizlenememesi nedeniyle bedende iltihabın tetiklendiğini anlatan Özgen, “Gençlerde ve çocuklarda ise bu eserler temizleniyor ve hastalığı daha hafif geçiriyorlar.” dedi.
Araştırmalarının avantajları olacağına dikkati çeken Özgen, şunları kaydetti:
“Bu çöp eserleri temizleyen, metabolik yolakları uyaran ve aktivite eden ilaçlarımız var. Yaşlılara bu ilaçları verdiğimizde, hastalığın daha hafif, ölümcül olmadan atlatılmasını sağlayabileceğini düşünüyoruz. Bundan sonraki kademede metabolik yolağı aktifleyen birtakım ilaçları test edeceğiz. Bunları test ederken Kovid-19 enfeksiyonunun daha hafif geçip geçmediğini tespit edeceğiz. Araştırmamızdan çok ümitliyiz. Kovid-19 tedavisinde başarılı olacağını düşünüyoruz. sRAGE proteinini artıran ilaçlarla ilgili metabolik yolağı test etmek için hayvan deneylerine başlayacağız.”
– “Yaşlıların Kovid-19 enfeksiyonunu ağır geçirmesini durdurabiliriz”
Dr. Öğretim Üyesi Demet Yalçın Kehribar ise Samsun’daki yüzlerce Kovid-19 hastasının kan seviyelerini incelediklerini lisana getirdi.
Kehribar, araştırmada hücre seviyesinde pek çok metabolik sistemin sonunda ortaya çıkan artık eserlerin Kovid-19 enfeksiyonunu şiddetlendirdiği belirlediklerini anlattı.
Kovid-19 enfeksiyonunu belirtisiz, hafif klinik seviyede geçiren bireylerde metabolik artıkları temizleyen sRAGE seviyesinin arttığı saptanırken hastalığı ağır geçirenlerde bu seviyenin değişmediğinin ortaya konulduğuna değinen Kehribar, şöyle devam etti:
“Kronik hastalıkları bulunan bireylerde ve yaşlılarda hastalık ölümcül seyredebiliyor. İnsan yaşadıkça hücrelerinde birçok metabolik aktivite ve her metabolik aktivite sonucunda kanda atık eserler oluşmaktadır. Beden birçok sistemle bu atık eserleri temizlemeye uğraşıyor. Bu atık eserleri temizleyen sistem ise sRAGE’dir. Bu araştırmada sRAGE sisteminin çocuk ve gençlerde çok iyi çalışırken, yaşlandıkça sRAGE’nin de yaşlandığını, metabolik aktivitesinin çok azaldığını sapladık. Yaşlanan bireyler ve ek hastalıkları olanlar ömürleri boyunca daha fazla artık esere maruz kalmış ve böylelikle bu bireylerde hücresel artık eserleri temizleyen sRAGE sentez yeteneği zayıflamış, sonuçta artık eserlerin temizlenme suratı azalmıştı.”
Kehribar, yaşlı ve kronik hastalığı olan bireylerin daima artık eserlere maruz kalmasının iltihabın tetiklenmesine yol açtığını belirterek, “Bu Kovid-19 iltihabı ve sitokin fırtınasını tetikliyor. sRAGE seviyelerini artırıyor. Zira ömürleri boyunca daha fazla artık esere maruz kalmaları sonucu bu türlü bir adaptasyon gelişiyor. Araştırmalar, metabolik yolakların iyi çalışması durumunda hastalığın şiddetli seyretmeyeceğini, artık eserleri temizleyen sRAGE proteinini artıran ilaçların Kovid-19 enfeksiyonunun şiddetli seyretmesini, ölümcül akciğer tutulumlarını engelleyebileceğini ortaya koydu.” tabirini kullandı.
Araştırmanın sağlıklı bireyler, Kovid-19 enfeksiyonunu geçiren ancak akciğer tutulumu olmayanlar ile çok ağır Kovid-19 enfeksiyonu yaşayan, ciğerlerinde tutunma bulunan ve hayatını kaybeden bireyler üzerinde yapıldığını anlatan Kehribar, “Bu 3 kümesinin kanlarını birbiriyle karşılaştırdığımızda, bu çöp atıklarını temizleyen sRAGE düzeneğinin ağır geçiren hastalarda resmen çöktüğünü, çalışmadığını gördük. sRAGE sistemini güçlendirecek ilaçlarla devreye girersek tahminen de yaşlıların Kovid-19 enfeksiyonunu ağır geçirmesini durdurabiliriz.” dedi.
Araştırmalarının, İngiltere’de tıp alanında yayımlanan “Biomarkers” isimli mecmuanın ocak ayı sayısında yer aldığını bildiren Kehribar, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki milletlerarası Kovid-19 kongrelerinden de davet aldıklarını kelamlarına ekledi.
Memurlar
