TBMM Plan ve Bütçe Komitesi’nde görüşmeleri tamamlanan torba kanun teklifine, kamu alacaklarına ait geniş kapsamlı yapılandırma getiren önergelerle, birtakım kritik mevzularda da düzenlemeler yapıldı. İş dünyasının merak ettiği COVID-19 sebebiyle ödemeleri ekim, kasım, aralık aylarına ertelenen vergiler yapılandırma kapsamı dışında tutuldu. Teklife, Cumhurbaşkanına yapılandırma başvurusu ile birinci taksit ödeme mühletini 1 ay uzatma yetkisi verildi. Politik riski bulunan ülkelerde faaliyet gösteren firmalara ise 1 yıla kadar ek müddet verilebilecek. Yapılandırma kapsamında olup da kamudan iade alacağı bulunan mükellefler, bu alacaklarını borçlarına mahsup edebilecekler.
31 Ağustos 2020 tarihi yapılandırmada baz alındı
Çabucak çabucak tüm kamu alacaklarına ait getirilen yapılandırmada tarih 31 Ağustos 2020 olarak belirlendi. Yani bu tarih prestijiyle oluşmuş alacaklar yapılandırılabilecek. Yapılandırmaya bahis borcun ana parası, Yİ-ÜFE’ye endekslenerek bugüne getirilecek. 1 Kasım 2016’dan sonraki devirlere ait alacaklar için uygulanacak Yİ-ÜFE yüzde 0.35 olacak. Yapılandırmadan yararlanmak isteyenler 31 Aralık 2020’ye kadar başvuracaklar.
SGK prim borçlarının birinci taksiti 28 Şubat 2021’de, başka tüm borçların birinci taksiti 31 Ocak 2021’de ödenecek. Ödemeler 2’şer aylık dilimler halinde en fazla 18 taksitte yapılabilecek. Cumhurbaşkanı bu müddetleri 1 ay uzatabilecek. Peşin ödeme halinde, Yİ-ÜFE’ye endekslenerek artırılan fiyatın yüzde 90’ı alınmayacak. Yapılandırılacak meblağın tamamının ceza, faiz, artırımdan oluşması durumunda peşin ödeme halinde endekslenmiş meblağın yarısı silinecek. İki taksit devri içinde peşin ödenen idari para cezalarına ise yüzde 12.5 indirim uygulanacak.
3 yıllık taksite yüzde 15 vade farkı eklenecek
Taksitle ödemelerde, 6, 9, 12 ve 18 ay seçenekleri bulunacak. 6 taksit için yüzde 4.5, 9 taksit için yüzde 8.3, 12 taksit için yüzde 10.5 ve 18 taksit için yüzde 15 vade farkı eklenecek. Birinci iki taksitin vaktinde ödenmemesi ile bir takvim yılında ikiden fazla taksitin ödenmemesi durumunda yapılandırma hakkı kaybedilecek.
Yapılandırılan alacakların büsbütün ödenmemesinde ise ödenen meblağlar kadar kanun kararlarından yararlanılacak. 2018 yılında yapılandırılan borçların kalan taksitleri de yine yapılandırılabilecek. Fakat 2014’te çıkarılan yapılandırma ile 2017 yılında çıkarılan yapılandırmada ödemeleri devam edenler yeni yapılandırmadan yararlanamayacaklar. Taksitli ödemenin kredi kartıyla yapılması halinde bankalar, borcu taksitler halinde yansıtacak.
COVID sebebiyle ertelenen vergiler kapsam dışı kaldı
Kanun kapsadığı periyotta olan lakin COVID -19’un olumsuz tesirlerini azaltmak emeliyle ilan edilen zorlayıcı sebep kapsamında ertelenen vergiler, yapılandırmaya dahil edilmeyecek. Diğer bir tabir ile ödeme mühletleri bu yılın; ekim, kasım ve aralık aylarına ertelenen vergiler yapılandırılamayacak.
Belediyelerin kamu borcu bütçe gelirlerinden kesilecek
Teklif kapsamında yapılandırmaya giren belediyelerin kamuya olan borçları ise 10 yıla kadar vadede, bunların genel bütçe vergi geliri hisselerinden mahsuplaşma yapılarak tahsil edilecek. Belediyelere 10 yıl için yüzde 6.4 vade farkı uygulanacak. Yapılacak kesintilerin fiyatı ne olursa olsun, belediyenin vergi geliri hissesinin yüzde 50’sini aşamayacak.
İade alacağı olanlara mahsuplaşma imkanı getirildi
Önergeyle teklife eklenen bir fıkra ile kamudan iade alacaklarının, yapılandırma kapsamındaki borçlara mahsup edilmesi imkanı getirildi. Bundan yararlanmak isteyen mükellefler, ilgili mevzuatın öngördüğü dokümanları ibraz etmeleri halinde borçları, alacaklarına mahsup edilebilecek. Borcu, alacağından fazla olanlar ise ortadaki farkı bir ay içinde ödeyecekler. Geciktirilen her ay için 6183 sayılı Amme Alacakları Kanununa nazaran gecikme artırımı uygulanacak. Teklif ile Cumhurbaşkanına, kanunda öngörülen müracaat ve birinci taksit ödeme mühletini 1 ay uzatma yetkisi verildi.
Davadan vazgeçme kaidesi
Mükelleflerin davasına husus olan alacaklar da açılan davalardan vazgeçilmesi koşuluyla yapılandırmaya husus olabilecek. Bu durumdaki mükellefler, öngörülen müddette başvurarak yazılı olarak davadan vazgeçtiklerini beyan edecekler.
YAPILANDIRMA NASIL YAPILACAK?
Yapılandırma kapsamına alınan vergi ve cezalar: Vadesi geldiği halde ödenmemiş yahut ödeme mühleti geçmemiş olan; vergiler, vergi cezaları, idari para cezaları, SGK primi, emeklilik keseneği, işsizlik sigortası primi, genel sıhhat sigortası primi, topluluk sigortası primi, damga vergisi, özel süreç vergisi, eğitime katkı hissesi, 6183 sayılı kanuna nazaran takip edilen alacaklar, gümrük vergileri ve idari para cezaları, su, atık su katı atık fiyatları ile bunlara ait faiz, artırım, gecikme artırımları, gecikme faizi, gecikme cezaları…. Yapılandırmada şu yol izlenecek: Alacak asıllarının tamamı Yİ-ÜFE’ye endekslenerek bugüne getirilecek. Ödemenin kanunda öngörülen müddette yapılması halinde, gecikme artırım, faiz ve cezasından vazgeçilecek.
ALACAK:
Vadesi geldiği halde ödenmemiş yahut ödeme mühleti şimdi geçmemiş, vergi aslına bağlı olmadan kesilmiş vergi cezaları ile iştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezalarının yüzde 50’sine, gümrük yükümlülüğü nedeniyle gümrük vergisi asıllarına bağlı olmaksızın kesilmiş olan idari para cezaları gecikme artırımı yerine Yİ-ÜFE uygulanacak.
YAPILACAK SÜREÇ:
Öngörülen müddette ödeme yapılması kuralıyla, cezaların kalan yüzde 50’si ile bu cezalara bağlı gecikme artırımlarının tamamı silinecek.
ALACAK:
Eşyanın gümrüklenmiş kıymetine bağlı olarak kesilen idari para cezalarının yüzde 30’u ile varsa gümrük vergilerinin aslının tamamı Yİ-ÜFE ile bugüne getirilecek.
YAPILACAK SÜREÇ:
Öngörülen müddette ödeme yapılması halinde, cezaların kalan yüzde 70’i ile alacak asıllarına bağlı faiz, ceza ve artırımlar silinecek.
BAĞ-KUR’lulara yapılandırmaya katılma mecburiliği
Buna nazaran, kendi ismine ve bağımsız çalışanlardan prim borcu olanlar, husus yürürlüğe girdikten itibaren ikinci ayın sonuna kadar borçlarını yatırmamaları yahut yapılandırmaya başvurmamaları halinde sigortalılıkları durdurulacak. Ayrıyeten bu durumdakilerin borçlu bulundukları periyot de sigortalılıklarından sayılmayacak. Bu mühletlere ait alacaklar kurum alacağı olarak değerlendirilmeyecek. Ticari kar ile özgür meslek yararı nedeniyle gerçek yahut kolay yordamda gelir vergisine tabi olanlar, gelir vergisinden muaf olan esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı olanlar ile AŞ’lerin idare şurası üyesi olan ortakları, komandit şirketlerin komandite ortakları ile ziraî faaliyette bulunanların sigortalılıkları, 1 Kasım 2020’den itibaren yine başlatılacak. Yapılandırmaya başvurmadığı halde daha sonradan talep edenler, prime temel çıkar üzerinden hesaplanacak borç fiyatını 3 ay içinde ödemeleri halinde, bu müddetler sigortalılık müddeti olarak değerlendirilebilecek. 3 ay içinde borcun tamamı ödenmezse, ödenen kısım faizsiz olarak iade edilecek.
“Patronların palavra beyanını affetme kelam konusu değil”
Yasa teklifinin görüşmeleri sırasında Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Osman Dinçbaş, daha evvel çıkarılan 7143 sayılı yine yapılandırma kanununda yer alan stok affının bu teklifte neden yer almadığına ait olarak “Bu çalışmanın, en kıymetli gayesi, tıkanmış olan insanlara bir halde bu tıkanmayı gidermek için bir yol göstermek. Stok affı, kasa affı üzere bahisler bu tıkanmayla ilgili değil” açıklamasını yaptı. Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Dinçbaş, şunları söyledi: “Bunlar aslında kayıt dışı iktisada yardım eden elementler. Kasa affını getirdiğiniz vakit bilhassa işverenlerin şirketlerindeki fonları çekip kasada varmış üzere göstererek yani palavra ölçüler göstererek vergisini ödemeden işte bonustu maaştı vesaireyi ödemesini sağladıkları bir prosedür. Bunu affederek ‘Evet, biz vergi almadan bunu geçiştirmeyi sağlıyoruz’ diyoruz. Bu türlü bir şey artık kelam konusu olmayacak, bunu vurgulamak isterim ancak yapılandırma tıkanmış olan insanlarımızın bu tıkanmayı aşmasında yardımcı olacak bir formül. Biz buna çok uzun müddettir çalışıyoruz ve olabildiğince çok halk kesitini kapsayabilmesi için her kurumla konuşarak bu evreye getirdik.”
CANAN SAKARYA – HÜSEYİN GÖKÇE
Memurlar