Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), taban fiyat ve bu fiyata dair artış oranının Kurum tarafından belirlenip Taban Fiyat Tespit Komitesine (AÜTK) önerilmediğini bildirdi.
TÜİK’ten yapılan yazılı açıklamada, kurula sunulan hafif, orta ve ağır çalışanların tüketimlerine ait rakamsal pahaların “asgari fiyat önerisi olmadığı” söz edildi.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 39. unsurunda, iş kontratı ile çalışan ve kelam konusu kanun kapsamında olan yahut olmayan her türlü çalışanın ekonomik ve toplumsal durumlarının düzenlenmesi için Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığınca ve AÜTK aracılığıyla fiyatların minimum hudutlarının en geç 2 yılda bir belirleneceği vurgulanan açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Asgari fiyat yönetmeliği de ilgili kanunun 39. unsuruna nazaran düzenlemiştir ve bu unsura nazaran komite 15 üyeden oluşmaktadır. Bu üyelerden 5 tanesi devlet temsilcilerinden oluşmaktadır ve TÜİK bu daimi temsilcilerden bir adedidir. TÜİK’in komitedeki vazifeleri, ülkenin içinde bulunduğu toplumsal ve ekonomik gelişmelere dair bir rapor hazırlamak ve kurulun vereceği misyon doğrultusunda bir çalışanın gerek duyduğu kalori ölçülerini dikkate alarak farklı iş kolları için aylık fiyat maliyetini çıkarmaktır. TÜİK hesaplamaları yaparken yalnızca bünyesinde bulunan fiyat datalarını kullanmakta ve hesaplamaları Taban Fiyat Tespit Komitenin direktiflerine nazaran yapmaktadır.”
– “Dengeli beslenme kalıbındaki eserler komitece belirleniyor”
Açıklamada, AÜTK tarafından kuruma iletilen istikrarlı beslenme kalıbı kapsamındaki eserlerin fiyatlarının bölgesel seviyede hesaplamalarının, Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığınca sağlanan personel sayıları ile ağırlıklandırılarak yapıldığı belirtilerek, istikrarlı beslenme kalıbındaki eserlerin Komite tarafından belirlendiği ve TÜİK tarafından yalnızca “fiyat bilgileri kullanılarak hesaplamalar yürütüldüğü” bildirildi.
İstikrarlı beslenme kalıbındaki sayıların detaylarına ait bilgilerin de yer aldığı açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığının 8 Kasım 2000 tarih ve 13308 sayılı yazısı ile bir emekçinin günlük istikrarlı beslenme kalıbı hakkında bilgi için Hacettepe Üniversitesine müracaatta bulunmuş, üniversite ise 15 Kasım 2000 tarih ve 13431 sayılı yazı ile hafif, orta ve ağır iş kollarında çalışan yetişkin emekçilerin güç ve besin öğesi ihtiyacını karşılayacak protein, süt/süt eserleri, yağ, karbonhidrat, sebze/meyve üzere temel besin unsurlarını ve bunların günlük tüketilmesi gereken ölçülerini belirlemiştir. Buna emekçi istikrarlı beslenme sepeti denmektedir. Bu çerçevede, Hacettepe Üniversitesi tarafından, hafif iş kolunda çalışan yetişkin bir personel için 2 bin 765 kalori, orta iş kolunda çalışan için 3 bin 90 kalori ve ağır iş kolunda çalışan için ise 3 bin 590 kalori alması gerektiği belirtilmiş ve bir personelin bu kalori gereksiniminin sağlıklı beslenerek karşılayabilmek için tüketmesi gereken besin unsur eserlerini ve bunların günlük ölçüleri belirlenmiştir.”
– “TÜİK teknik bir hesaplama yapmaktadır”
Açıklamada, TÜİK’in, AÜTK’ün verdiği misyon çerçevesinde, Hacettepe Üniversitesinin belirlediği emekçi istikrarlı beslenme sepetinde yer alan besin hususlarının günlük ve aylık mali pahalarını, TÜFE kapsamında bulunan ve her ay kurumun internet sitesinde yayınlanan bölge bazındaki ortalama perakende satış fiyatlarını temel alarak üç farklı iş kolu için hesapladığı tabir edildi.
Bir emekçinin gereksinimi olan kalori ölçüsü üzerinden belirlenen besin eserlerinin bölge bazında ortalama fiyatı ve Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığınca verilen emekçi sayıları dikkate alınarak Türkiye geneli için günlük ortalama besin harcama ihtiyacı tespit edildiğine işaret edilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Türkiye geneli için gelir ayrımı gözetilmeksizin 2017-2018-2019 yılları için ortalama besin harcamalarının hissesi yüzde 23,1 ve besin dışı öbür harcamaların hissesi ise yüzde 76,9 olarak alınarak, besin harcaması için bulunan paha üzerinden bir personelin aylık toplam harcama ihtiyacına ulaşılmaktadır. Sonuç olarak TÜİK, çerçevesi, içeriği ve metodolojisi AÜTK tarafından belirlenmiş olan teknik bir hesaplama yapmaktadır. Bu hesap bir çalışanın muhtaçlık duyacağı aylık toplam harcama ihtiyacını göstermektedir ve bu çalışmanın sonuçları Kurula sunulmaktadır. Ne minimum fiyat ne de minimum fiyat artış oranı TÜİK tarafından belirlenmemekte ve önerilmemektedir.”
Memurlar
