Dünyayı şaşkına çeviren ABD Kongre Binası’na yönelik baskın sonrası ABD Lideri Donald Trump’ın misyondan alınması konuşuluyor. 15 bireyden oluşan bakanlar heyeti üyelerinin Trump’ı, 25. Ek Husus yoluyla başkanlıktan indirmeye çalıştığı öne sürüldü. 25. Ek Unsur’un uygulanması halinde Trump, bir mühlet evvel aykırı düştüğü yardımcısı Mike Pence’e koltuğu devretmek zorunda kalacak. Temsilciler Meclisindeki Demokratlar Yargı Komitesi de Pence’e, değişikliği başlatması davetinde bulunan mektup gönderdi. ABD medyası bu teşebbüsleri bağımsız kaynaklara doğrulattığını bildirdi. Talebin kabul edilmesi ve uygulanması halinde Trump, ABD tarihinde birinci kere sıhhatle ilgili olmayan bir kahır sebebiyle misyondan alınmış lider olacak.
REAGAN VE BUSH’A UYGULANDI
Daha evvel sadece liderin fizikî sıhhatini ilgilendiren nedenlerle 25. Unsur’un işletilmesi için üç sefer teşebbüste bulunuldu. Birincisi 1985’te Lider Ronald Reagan’ın kolon kanseri sebebiyle ameliyat olduğu vakitti. O sırada Reagan, Lider Yardımcısı George HW Bush’a vazifelerini yerine getirmesi için yetki verdi. Değişikliğe başvurulan öteki iki teşebbüs ise George W. Bush’un idaresi sırasında Haziran 2002 ve Haziran 2007’de oldu. Her iki teşebbüs de Lider Bush’un rutin kolonoskopi denetimleri sırasında oldu. Fakat lider iktidarı süreksiz olarak Lider Yardımcısı Dick Cheney’e devretti.
KENNEDY’LE BAŞLADI
Lider Kennedy’nin 1963’te uğradığı suikast sonrası yaşanan kaos, ABD anayasasındaki bir boşluğu gündeme getirdi. Lider mental olarak hastaysa yahut komadaysa misyonlarını yerine getiremeyebilir, hatta olağan vakitlerde bile misyonlarını yapmak istemeyebilirdi. Bu durumda lider yardımcısının nasıl lider olacağına yönelik düzenleme yoktu. Bunun üzerine Cumhuriyetçiler ve Demokratlar ortasında sağlanan uzlaşmayla 1967 yılında ABD Anayasasına 25’nci ek unsur konularak anayasal tahlil bulundu. Ek unsurun 4’ncü fıkrasında ise, Kongre’ye yahut ABD Bakanlar Heyetine, Liderin, ‘başkan unvanı’ devam ederken bile, başkanlık vazife ve yetkilerini tek taraflı bir kararla, Lider Yardımcısına geçirme yetkisi verildi.
PENCE VE SEKİZ BAKANIN İMZASI KÂFİ
Bu hususa nazaran ABD Kongresi, hem Temsilciler Meclisi hem de Senato’nun üçte ikisinin bir kanun ile liderin bütün vazife ve yetkilerinin, ABD lider yardımcısına devretme imkanı veriyor. ABD Bakanlar Şurasında 15 bakan vazife alıyor. Lider Yardımcısı Pence, sekiz bakan ve kendi imzasıyla, başkanlık misyon yetkilerini ele geçirebilir. Bu ortada Demokratların yaptığı “Donald Trump ivedilikle vazifeden alınsın” davetlerine katılan birinci Cumhuriyetçi isim, Illinois Vekili Adam Kinzinger oldu. Trump’ın partisindeki Kinzinger, “Trump, başkanlık vazifesine uygun değil. Misyonunu bırakmalı” dedi.
UZMANLAR GAZETEMİZE KONUŞTU: YARGILANABİLİR
ABD Lideri Donald Trump’ın destekçilerinin Kongre binasını işgal etmesinin sebebinin ülkedeki kutuplaşmadan kaynakladığı belirtildi. Gazetemize konuşan Uludağ Üniversitesi Memleketler arası Alakalar Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ferhat Pirinççi “Amerika toplumunda uzun vakittir devam eden kutuplaşma vardı. Kutuplaşma Obama’nın lider seçilmesiyle iyice arttı, Trump ile doruğa çıktı. Trump’ın seçim sonuçlarının kabul etmeyeceğine yönelik yaklaşımları, kutuplaşan toplumun mobilize olmasını beraberinde getirdi. Bu imgeler ABD için birinci olsa da son olmayacağını söyleyebilirim. Zira kutuplaşma Trump gö-revi bıraktıktan sonra da var olmaya devam edecek” değerlendirmesini yaptı. ABD sisteminin Trump’ın yargılanmasına müsait olduğunu belirten Pirinççi “Trump’ın yargılanması şahsının ötesine geçen birtakım sonuçlar getirecek. Zira sonuçta Cumhuriyetçi Parti adayıydı ve bu partinin lideri olarak seçildi. Trump’ın yargılanması durumunda bu tıpkı vakitte Cumhuriyetçi Parti’nin de hanesine eski yazılması manasına geliyor. Bir sonraki seçimde elbet bunun yansımaları olacaktır” tabirlerini kullandı.
BÖLÜNMÜŞLÜK SENDROMU
Bir öteki memleketler arası bağlar uzmanı Prof. Dr. Mustafa Sıtkı Alım ise “ABD kurulduğundan beri bölünmüşlük sendromu yaşayan bir devlet. Evvel siyah ve hispanik sorunu yeniden bununla temaslı yabancı düşmanlığı. Artık buna bir de ABD’nin asıl yönetici gücü olan beyaz halk da kutuplaşma ve bölünme eklendi. ABD sistemi Amerikan halkının gereksinimleri ve taleplerini karşılamada yetersiz kalıyor” dedi.
DÜNYA’DAN BIDEN’A DAYANAK
Dünyanın birçok ülkesinden Kongre baskınına reaksiyon geldi. Yaşananlara reaksiyon gösteren politikler, seçim sonuçlarına hürmet gösterilmesini istedi. İşte o açıklamalardan kimileri:
Avrupa Birliği Kurulu Lideri Charles Michel: Seçim sonucuna hürmet gösterilsin.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres: ABD Kongresine baskının akabinde yaşanan olaylardan hüzün duydum.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg: Şoke edici. ABD başkanlık seçiminin sonucuna hürmet duyulmalı.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson: Utanç verici sahneler.
Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier ve Başbakan Angela Merkel: Yaşanan olaylardan ABD Lideri Donald Trump’ı sorumlu.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron: Dünyanın en eski demokrasilerinden birinde misyonunu devredecek bir liderin taraftarları legal bir seçimin sonuçlarına silahlarla meydan okuyorsa bu kozmik bir fikre ziyan verir.
İtalya Başbakanı Giuseppe Conte: Washington’da yaşananları büyük bir telaşla takip ediyorum.
Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz: Bu demokrasiye yönelik kabul edilemez bir hücumdur.
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis: Washington’da meydana gelen şiddet ve vahim olaylardan son derece rahatsızız.
İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz: ABD Kongresindeki olaylar, demokrasiye inanan herkesin yüreğini acıttı.
OSMAN SAĞIRLI / SELÇUK BÖKE
Memurlar