Ahmet Meşhur’un yazısı;
Torba kanunda yapılan değişiklikler kamu çalışanına nasıl yansıyacak?
Kamu çalışanına yönelik kanuni değişiklikler üzerinde çok önemli bir çalışma yapılmazsa adeta yapbozlar oluşmaktadır. Gerçekten 703 sayılı KHK ile kamu işçisine yönelik yapılan değişiklikler yeni kanunla adeta büyük orantıda eski haline getirildi. Bu metnimizde mevzuyu açıklamaya çalışacağız.
Merkez Valiliği sistemi Vali-Mülkiye Başmüfettişliğine dönüştürüldü
703 sayılı KHK ile Merkez Valiliği kaldırılmıştı. 7247 sayılı Kimi Kanun ve Kanun Kararında Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile vali-mülkiye başmüfettişi takımları ihdas edilerek hizmetten alınan ya da daha evvel merkez valisi olanlardan mülkiye müfettişi takımına atananlar, Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra vali-mülkiye başmüfettişi takımlarına atanacaklar ve özlük haklarını valiler üzere almaya devam edeceklerdir. Bu düzenleme mülkiye müfettişleri arasında maaş farkı oluşturacaktır. Yani birebir unvanda olup da tıpkı işi yapanlar arasında önemli bir maaş farkı olacak ve eşit işe eşit fiyat zedelenecektir.
Düzenlemeye nazaran vali-mülkiye başmüfettişi takımlarına atananların mali hakları, atandıkları takımlarda bulunmaları kaydıyla, bu unsurun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden aybaşından beğenilen olmak üzere, fiili çalışmaya bağlı ödemeler hariç bölge valisine ilişkin ödeme ögeleri esas alınarak verilmeye devam edilecektir. Burada iki yıl valilik yapma koşulu da bulunmamaktadır.
Hizmetten alınan 6400 ve üzeri ek göstergeli işçinin durumu düzeltildi
Kamu hizmetlileri arasından üst kademe kamu başkanı takım, konum ve hizmetlerine atananlardan ek göstergesi (6400) ve daha yüksek tespit edilen üst kademe kamu başkanı takım, konum ve hizmetlerinden alınanlar yahut vazifeleri sona erenler, Cumhurbaşkanlığı’na bağlı, ilgili, bağlı kurum ve kuruluşlarda müşavir yahut danışman takım yahut konumlarına ya da bakanlıkların merkez teşkilatlarında bakanlık müşaviri unvanlı takımlara atanacaklardır. Bunların müşavir takımına atanabilmesi için rastgele bir müddet kuralı da yoktur.
Bunlardan kesintisiz olarak en az iki yıl fiilen hizmet yapmış olanların mali hakları, atandıkları laf konusu takım yahut konumlarda bulunmaları kaydıyla, atandıkları tarihi takip eden ay başından itibaren 2. yılın sonuna kadar, fiili çalışmaya bağlı ödemeler hariç evvelki vazifesine ilişkin ödeme ögeleri esas alınarak verilmeye devam edilecektir.
703 sayılı KHK ile bu vazifelerde bulunanlar önemli bir mağduriyet yaşamıştı. Bunlardan kimileri mühendis, kimileri ise veteriner tabip kimileri ise kompetan olarak atanmak suretiyle mesleğe birinci kez başladıkları unvanlara döndürülmüştü. Bu durum elbette akıllıca değildi ve ahir düzeltildi. Bunlar bir ay içerisinde müracaat ederek şahsa bağlı müşavir unvanına atanabileceklerdir. Bir aylık vadeyi kaçıranların atanması kelam konusu olmayacaktır.
Açıktan atanan umum yöneticilerin durumu ne olacak?
Açıktan atanan umum yöneticilerin vazifeden alınmaları halinde memuriyetle ilişiklerinin kesilmesi temel prensip olarak alanında durmaktadır. Gelgelelim, bunlardan kimilerine memuriyete devam hakkı verilebilecektir.
Unsur metnine nazaran açıktan atandığı 6400 ve üzeri ek göstergeli vazifelerden alınan yahut hizmetleri sona erenler hakkında, bir ay içinde talepte bulunmaları halinde müşavir olarak atanma imkanı getirilmiştir. Bunların talepleri neticelendirilinceye kadar hizmet yaptıkları takım, durum yahut hizmetlere ait almakta oldukları her türlü ödemeler vazife yaptıkları kurum tarafından verilmeye devam edilecek ve bunlardan talepleri elverişli görülmeyenlerin memuriyetle ilişikleri kesilecektir.
İşte bu düzenleme yargı mercilerinde sorun oluşturacaktır. Zira, memuriyete devam yahut son diyecek mercilerin objektif olmaları epey kıymetlidir. Yani sübjektif bir tatbik yargıya takılacaktır.
Haklarında memuriyete devam kararı verilenler için kesintisiz iki yıl hizmet yapsalar dahi evvelki hizmetlerine ilişkin ödemeleri almaları kelam konusu olmayacaktır. Bu düzenleme de kendi içerisinde eşitliğe karşıtlık barındırmaktadır. Yani bunlar açıktan atansalar da nihayetinde umum müdüriyeti ve üzeri hizmeti iki yıl yapmışsa birebir haktan yararlanması gerekir.
Bu düzenleme sonrasında bakan müşavirlerinin durumu da gündeme gelecektir. Zira, bakan müşaviri takımlarına açıktan atananlardan vazifesi sona erenlerin yahut vazifeden alınanların memuriyetle ilişikleri kesilmektedir. Büyük ihtimalle misal düzenleme bunlar için de gündeme gelecektir. Yani sair takımlarda vazifeye devam etmeleri talep edilecektir.
Ayrıyeten, yeni getirilen düzenlemeye nazaran kamu hizmetlileri arasından Cumhurbaşkanlığı’na bağlı ofislere yönetici ve lider yardımcısı atananlardan vazifelerinden alınanlar hakkında da 6400 ek göstergeli ve üzeri takımlarda bulunanlar hakkındaki kararlar uygulanacaktır. Yani bunlar da müşavir olarak atanabilecektir. Pekala bunlardan müşavirliği sona erenleri durumu ne olacak?
Bakan müşaviri olarak atanamayacakların durumu ne olacak?
Daha evvel bakan müşaviri olup ta 703 sayılı KHK ile bakan müşavirliğinden alınarak farklı takımlara atananlara iki yıl müddet ile bakan müşavirinin mali hakları ödenebilecekti. Yeni düzenleme ile iki yıllık müddet hududu kaldırıldığı için bunlara vadesiz olarak atandığı vazifelerde kaldıkları sürece bakan müşaviri özlük hakları ödenmeye devam edecektir.
Örneğin daha evvel bakan müşaviri olup ta mühendis olarak atananların iki yıl mühlet ile bakan müşaviri özlük hakları almaları yeni düzenleme ile vadesiz hale getirildi. Atandıkları takımlardan öteki takımlara geçenler için rastgele bir hak laf konusu değildir. Aslında kendi istekleriyle öteki takıma geçenlerin iki yıllık mühlet için ödenmesi öngörülen bakan müşaviri hakları sona ermişti.
Geçmişe yönelik ödeme yapılacak mı?
Yapılan düzenlemede bilhassa hususların uygulanmasının geçmişe yönelik rastgele bir ödeme yapılmasını gerektirmeyeceği belirtilmiştir.
Düzenlemedeki badireler ya da yapılması gerekenler
375 sayılı KHK’nin ek 18’inci unsurunun çıkarılma nedeni vazifeden alınan başkanların dava açmalarının önüne geçmekti. Bunun için de hizmetten alınan başkanların mağduriyetlerini en aza indirmek amaçlanmıştı. Buna karşın açtıkları davayı kazananlar vardı. Tekrar husus metninde taraf alan açıktan atananlar sözü de problemli bir tabirdir. Zira, daha evvel istifa etmiş ya da emekli olmuş olanların tekrar memuriyete atanmaları da açıktan atama kapsamına girmektedir. Bu sözün “daha evvel memuriyeti olmayanlardan açıktan atananlar” halinde olması daha tutarlı olacaktır.
Yeniden yeni düzenleme ile 6400 ek göstergeden daha aşağı ek göstergede bulunan başkanlar için üç seçenek öngörülmüştür (daha evvel de tıpkı düzenleme vardı). Buna nazaran;
1- Başkan takımları dışında daha evvel bulundukları yahut tahsil durumları itibarıyla ihraz etmiş oldukları unvanlara ait takım yahut durumlara,
2-Denetim elemanı ya da eksper takım yahut durumlarına,
3- Araştırmacı yahut münasebetli görülecek sair takım ve durumlara,
Cumhurbaşkanı’nca yahut bakanlarca ya da atamaya yetkili amirlerce atanacaklardır.
Burada yönetime çok geniş takdir hakkı verilmiş olduğundan bu takdir hakkına idari yargı daha evvelki alışkanlıklarına binaen müdahale edecektir. Yönetim yukarıdaki üç şıktan hangisini neye nazaran seçecektir. Bunun için öncelikle bu unsurların tatbikine yönelik çıkacak problemleri en aza indirmek için hususları örneklerle açıklamalı olarak pratik genelgesi çıkarılmalıdır. Bu Genelge’nin Cumhurbaşkanı imzasıyla çıkması daha hakikat olacaktır. Aksi takdirde tatbikte önemli bir karmaşa çıkma ihtimali yüksektir.
Memurlar
